مسافرانی ‌که به خواب مرگ می‌روند

در گفت‌وگو با سرهنگ علیرضا جهانگیری؛ رئیس پلیس ترافیک شهری راهور نقش دستگاه‌های مسئول برای نظارت و مهم‌ترین عوامل در وقوع تصادفات بررسی شده است که در ادامه می‌خوانید.

چرا همچنان اتوبوس‌ها در جاده‌های کشور قربانی می‌گیرند؟

وسیله نقلیه برای جابه‌جایی مسافر باید دارای شرایط خاصی باشد و هدایت‌کننده وسیله نقلیه هم باید شرایط لازم را داشته باشد. الان ناوگان اتوبوسرانی کشور ما قابلیت‌های حداقل را هم ندارد. هم به لحاظ ناایمن بودن وسیله نقلیه و هم هدایتگر وسیله نقلیه که باید از یک شرایط جسمی و روحی و روانی خاصی برخوردار باشد. متاسفانه اغلب رانندگان وسایل نقلیه عمومی از شرایط خستگی و شرایط بدنی مناسبی برخوردار نیستند و این یکی از علل وقوع تصادفات است. همان‌طور که می‌دانید وقتی یک اتوبوس تصادف کند، نسبت به یک سواری، میزان تلفات، کشته‌ها و مجروحان بیشتر خواهد بود.

به دلیل این‌که ظرفیت اتوبوس 25 تا 40 نفر است و ظرفیت یک سواری حداکثر پنج نفر است. بسیاری از راه‌های کشورمان در حال حاضر استاندارد مناسب برای حرکت طولانی وسایل نقلیه بزرگی مثل اتوبوس‌ها را ندارند؛ این هم یکی از عوامل است. ما چند تصادف داشتیم که اتوبوس داخل دره سقوط کرده و از این دست سوانح زیاد است. به لحاظ حجم وسیله نقلیه، قطعا تصادفاتش هم مهلک‌تر خواهد بود و خسارات بیشتری هم خواهد داشت.

چه نظارتی بر ایمنی اتوبوس‌ها و رانندگان انجام می‌شود؟

وسیله نقلیه بزرگی مثل اتوبوس، کاربری عمومی دارد و به صورت عمومی استفاده می‌شود و نظارت هم بر حمل این وسیله نقلیه و هم شرایط ایمنی راننده، متولیان خاص خود را دارد که داخل شهرها شرکت‌های واحد اتوبوسرانی است و بیرون شهر سازمان حمل و نقل و پایانه‌هاست. سازمان‌هایی برای بهره‌برداری از این خودروها هم هست. تولید یا واردات هم تابع شرایط خاص خودش است که وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان استاندارد ایران بر تولیدات و واردات نظارت می‌کنند. هم در تولید و هم در واردات، متولیان تولید و ورود یا تولید و ساخت متولی نظارت هستند. در استفاده هم سازمان‌های بهره‌بردار هستند. اتوبوسی که 10 یا 20 سال مورد بهره‌برداری قرار گرفته، قطع به یقین شرایط ایمنی خود را از دست داده یا استهلاک پیدا کرده است. در کشور ما هم تعداد وسایل نقلیه درون‌شهری و برون‌شهری از لحاظ جمعیتی تناسب خاصی با هم ندارند و استفاده از همان وسیله نقلیه هم بسیار زیاد است.

به طوری که در ایام نوروز و اربعین که حجم زیادی از مسافران از این وسیله نقلیه استفاده می‌کنند، اغلب دچار کمبود وسیله نقلیه می‌شویم و جابه‌جایی‌ها فشرده‌تر، مستمرتر و سوییچ به سوییچ است. ممکن است راننده عوض شود، ولی اتوبوس عوض نمی‌شود و در وضعیت فنی اتوبوس و ارتقای قابلیت‌های اتوبوس تعلل ایجاد می‌شود که همین یکی از عواملی است که می‌تواند موجب حادثه شود. البته در داخل شهرها هم این وضعیت را داریم. در داخل شهرها هم گاهی چنین اتفاقاتی می‌افتد و اتوبوس‌های شهری هم تصادف می‌کنند. بالاخره این وسیله، وسیله‌ای حجیم است و باید حساسیت بیشتری نسبت به آن باشد و در تولید و ورود وسیله نقلیه مناسب باید خیلی مقررات سختگیرانه‌تری وجود داشته باشد. حتی در چند سال گذشته اتوبوس‌هایی داشتیم که تحت لیسانس اروپا بودند و در کشورهای آسیایی تولید می‌شدند یا اتوبوس‌هایی که از آسیای جنوب شرقی وارد کشور شدند که قابلیت چندانی نداشتند.

پلیس با رانندگان متخلف چه برخوردی دارد؟

رانندگی یک شغل است. شرایط جسمی راننده برای هدایت یک وسیله نقلیه در طول 30 یا 35 سال باید بررسی شود. ما راننده‌هایی داریم که بر اثر کار زیاد، توانایی‌شان را از دست داده‌ و خودشان مستهلک شده‌اند. شرکت‌هایی که به عنوان حمل و نقل عمومی در چرخه حمل و نقل و ترافیک فعالیت می‌کنند، باید به موضوع انتخاب و استخدام و آموزش حرفه‌ای راننده توجه کنند. یک‌سری مقررات عمومی داریم که عموم را آموزش می‌دهد و آزمون می‌گیرد و یک‌سری مقررات تکمیلی و فنی داریم که شرکت‌ها متناسب با وضعیت فعالیت‌شان باید رانندگان‌شان را آموزش بدهند. حتی تست‌های دوره‌ای را باید شرکت‌ها انجام دهند.

اغلب رانندگان قشر بسیار زحمتکشی هستند که درآمد روزمره دارند؛ یعنی اگر یک روز فعالیت نکنند، شاید آن روز از نظر اقتصاد خانوادگی دچار مشکل شوند و امرار معاش امکان‌پذیر نباشد. خستگی مستمر، کار مستمر و خواب‌آلودگی مستمر در این کار وجود دارد. متاسفانه در برخی موارد برای رفع خستگی داروهای مکمل یا داروهای روانگردان و نیروزا برای بازیافت توان و انرژی راننده مورد استفاده قرار می‌گیرد که آثار سوء بیشتری دارد. چگونه می‌شود که یک راننده تا 40 یا 50 سال رانندگی کند؟ واقعا کار بسیار طاقت‌فرسایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

ضمیمه تپش