به گزارش جام جم آنلاین به نقل از اداره پژوهش سیاسی رسانه ملی، اگر تمام دانش انباشته و کتاب های مرسوم اقتصادی دنیا را مطالعه کنید، نظریه یا تجربه ای مدون و مکتوب درباره اقتصاد مقاومتی نخواهید یافت. در تمام متون و کتاب های اقتصاد، هیچ پیشینه ای نظری یا عملی از تحریم بانک مرکزی نخواهید دید و از آنجا که این امر تاکنون سابقه نداشته، چگونگی واکنش به آن هم امری بدیع است. حتی اگر مطالعاتی هم در این باره صورت گرفته باشد، در طبقه بندی های محرمانه و امنیتی قرار گرفته و امکان دسترسی به آن برای کارشناسان معمولی وجود ندارد. نتیجه اینکه اقتصاددانان انقلاب اسلامی نمی توانند از نظریه های متداول برای حل مشکل و مسئله خود بهره بگیرند. بنابراین جنبش اقتصادی و الگوی اسلامی – ایرانی اداره جامعه، شکل بدیعی به خود می گیرد که الهام بخش جمیع ملت های آزاده خواهد بود.سوال این است که تفاوت مولفه های ریاضت اقتصادی در مقایسه با مولفه های اقتصاد مقاومتی در چیست؟
اقتصاد مقاومتی یک نظام اقتصادی فعال
اقتصاد مقاومتی یک نظام اقتصادی فعال، رو به رشد و جهادی با هدف مقابله با ترفندهای اقتصادی دشمنان و نیز کاهش آسیب پذیری وابستگی ایران در شرایط خاص است که به تولید و توزیع کالاهای خاص و سرمایه گذاری برای کاهش وابستگی به کشورهای دیگر – به خصوص کشورهای متخاصم – در شرایط بحرانی می پردازد؛ به گونه ای که اگر نتوانست محصولات اساسی زندگی مردم و کالاهای اساسی آنها را در بازار مبادله از کشورهای دیگر تهیه کند، بتواند با اتکاء به منابع داخلی به تولید انبوه محصولات مورد نظر بپردازد. تامین کالاها و مایحتاج اساسی مردم در جهت مقاومت در مقابل دشمنانی که سعی دارند بسیاری از کالاهای مورد نیاز آن کشور را تحریم نمایند. در یک جمله، تعریف نهایی که مقام معظم رهبری از مفهومی خودشان پیشنهاد داده¬اند این است:
« اقتصاد مقاومتی معنایش این است که ما یک اقتصادی داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند؛هم آسیب پذیری اش کاهش پیدا کند؛ یعنی وضع اقتصادی کشور و نظام اقتصادی جوری باشد که در مقابل ترفندهای دشمنان که همیشگی و به شکل های مختلف خواهد بود، کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند.»
تفاوت های اقتصاد مقاومتی با ریاضت اقتصادی
ریاضیت اقتصادی به طرحی گفته می شود که دولت ها برای کاهش هزینه ها و رفع کسری بودجه، به کاهش و یا حذف برخی خدمات و مزایای عمومی، صرفه جویی در مخارج جاری کشور، کاهش هزینه های رفاهی و تعدیل کارمندها در بخش دولتی دست می زنند که یونان و ایتالیا به خصوص یونان در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم میعکند. این طرح که به منظور مقابله با کسری بودجه توسط برخی دولت ها انجام می شود، گاهی اوقات به افزایش میزان مالیات و افزایش دریافت وام ها و کمک های مالی خارجی می انجامد.
در اقتصاد مقاومتی، یکی از سازوکارهای گذر از بحران، صرفه جویی است، نه ریاضت. در حال حاضر ما شاهد آن هستیم که برخی مدیران به اشتباه ریاضت را به جای مقاومت و صرفه جویی در دستور کار خود قرار داده اند که می توان به عدم آگاهی آنان از این دو مفهوم اشاره کرد.
اقتصاد مقاومتی و ریاضت اقتصادی دو مفهوم جداگانه و مستقل است که هیچ یک برآمده از دیگری نخواهند شد. در اقتصاد مقاومتی محدودیتی در منابع وجود ندارد، اما استفاده بهینه از منابع موجود باید طی یک برنامه زمان بندی شده صورت گیرد و این در حالی است که در ریاضت اقتصادی ما با محدودیت در منابع و سرمایه ها روبه رو هستیم و به ناچار باید با سهمیه بندی و کاهش مصرف، با محدودیت های موجود مقابله کنیم.
در اقتصاد مقاومتی قوای سه گانه باید با تعامل همه جانبه در مجموعه ای که وظیفه هدایت پروژه اقتصاد مقاومتی را برعهده دارد، تصمیمات لازم را در این ارتباط را اتخاذ کرده و برای اجرا به دستگاه های ذیربط ابلاغ کنند. هر یک از قوا باید با مرور وظایف خود نسبت به رفع چالش ها و موانع در اقتصاد مقاومتی اقدام کرده و هر یک از آنها تعامل با قوای دیگر را در برنامه کاری خود قرار دهند.
ریاضت اقتصادی به معنای آن است که بار سختی مشکلات اقتصادی بر دوش مردم قرار بگیرد، نه طراحان برنامه های اقتصادی و دستگاه اجرایی؛ اما اقتصاد مقاومتی آن است که بار سختی ها بر دوش طراحان، برنامه ریزان و مجریان طرح اقتصادی است و مسلماً تفاوت فاحشی بین این دو طرح است.
مقایسه مولفه های ریاضت اقتصاد با مولفه های اقتصاد مقاومتی
ردیف |
مولفه های ریاضت اقتصادی |
مولفه های اقتصاد مقاومتی |
---|---|---|
1 |
کاهش مستقیم حقوقها |
عدم کاهش درآمدها بلکه افزایش درآمدها: «هدفمند کردن یارانه ها هم در جهت شکل دادن به اقتصاد ملی است؛ که اینها می تواند هم رونق ایجاد کند – در تولید، در اشتغال – و هم موجب رفاه شود» |
2 |
کاهش غیرمستقیم حقوقها از راه افزایش مالیات |
عدم افزایش مالیات؛ بلکه کاهش مالیات برای برخی از بنگاه های تولیدی |
3 |
کاهش و حذف برخی از خدمات عمومی |
عدم کاهش خدمات عمومی، بلکه افزایش خدمات عمومی مانند طرح پزشک خانواده و... |
4 |
کم مصرف کردن به دلیل فقر و نداری و از سر ناچاری |
«مسئله مدیریت مصرف، یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی مصرف متعادل و پرهیز از اسراف و تبذیر. هم دستگاههای دولتی، هم دستگاههای غیردولتی، هم آحاد مردم و خانوادهها باید به این مسئله توجه کنند؛ که این واقعا جهاد است. انسان می تواند ادعا کند که این اجر جهاد فی سبیل الله را دارد.» |
5 |
روی آوردن مردم به کالاهای خارجی به ویژه چینی به دلیل قیمت پایین آن |
«از تولید داخلی استفاده کنیم؛ این را همه دستگاه های دولتی توجه داشته باشند – دستگاه های حاکمیتی، مربوط به قوای سه گانه – سعی کنند هیچ تولید غیر ایرانی را مصرف نکنند؛ ... خود مردم راه مصرف کالاهای خارجی را ببندند». |
6 |
حذف فرصت های شغلی |
عدم حذف فرصتهای شغلی بلکه افزایش آن: «دلیل دومِ ما که امروز کار برایمان مهم است، کارآفرینی مهم است، این است که ما امروز در مقابل یک فشار جهانی قرار داریم. دشمنی وجود دارد در دنیا که می خواهد با فشار اقتصادی و با تحریم و با این کارهایی که شماها می دانید، سلطه اهریمنی خودش را برگرداند به این کشور ... ما باید یک اقتصاد مقاومتیِ واقعی در کشور به وجود بیاوریم. امروز کارآفرینی معناش این است.» |
7 |
افزایش ناامنی اقتصادی، کاهش تولید و سرمایه گذاری و فرار سرمایه ها |
افزایش امنیت اقتصاد، تولید، جذب سرمایه گذاری حتی رشد سرمایه گذاری خارجی |
8 |
کاهش بودجه های عمرانی و سرمایه گذاری و در نتیجه طولانی شدن مدت زمان مورد نیاز برای بهره برداری و برگشت سرمایه های هزینه شده در طرح ها و ناگزیری دولت در تصمیم های مقطعی و خلق الساعه |
«استفاده حداکثری از زمان و منابع و امکانات. از زمان باید حداکثر استفاده بشود. طرح هایی که سال های متمادی طول می کشید، امروز خوشبختانه با فاصله کمتری به بهره برداری می رسد. تصمیم های خلق الساعه و تغییر مقررات،جزو ضربه هایی است که به اقتصاد مقاومتی وارد می شود و به مقاومت ملت ضربه می زند.» |
9 |
حرکت دولتی سازی شرکتهای ورشکسته از طریق خرید سهام افراد مانند حرکت عجیبی که در جریان بحران اقتصادی آمریکا رخ داد |
عدم دولتی سازی بلکه خصوصی سازی اقتصاد: «اقتصاد مقاومتی الزاماتی دارد. مردمی کردن اقتصاد، جزو الزامات اقتصاد مقاومتی است. این سیاست های اصل 44 که اعلام شد، می تواند یک تحول به وجود بیاورد، و این کار باید انجام بگیرد» |
10 |
افزایش ناامنی اجتماعی و جنبش های اعتراضی |
«اقتصاد مقاومتی تحریم بنزین را خنثی کرد. ... هدفمند کردن یارانه ها هم در جهت شکل دادن به اقتصاد ملی است؛ که اینها می تواند هم رونق ایجاد کند – و در تولید، در اشتغال – و هم موجب رفاه شود؛ اینها مایه رشد تولید کشور، رشد اقتصادی کشور، مایه اقتدار یک کشور است. با رشد تولید، یک کشور در دنیا اقتدار حقیقی و آبروی بین المللی پیدا می کند.» |
11 |
وابستگی به استقراض و وام های ربوی از بانکهای خارجی |
«کاهش وابستگی به نفت یکی دیگر از الزامات اقتصاد مقاومتی است. این وابستگی، میزان شوم صد ساله ماست.» |
12 |
بی ثباتی سیاسی و مخدوش شدن استقلال و اقتدار کشور |
«یک واقعیت دیگر هم این است که اگر کشور در مقابل فشارهای دشمن – از جمله در مقابل همین تحریم ها و از این چیزها – مقاومت مدبرانه بکند، نه فقط این حربه کُند خواهد شد، بلکه در آینده هم امکان تکرار چنین چیزهایی دیگر وجود نخواهد داشت.» |
13 |
علائمی که تاکنون از اجرای طرح اقتصاد ریاضتی در یونان گزارش می شود، موفقیت چندانی را نشان نمی دهد |
« به نظر ما طرح های اقتصاد مقاومتی جواب می دهد. همین مسئله سهمیه بندی بنزین که اشاره کردند، جواب داد. اگر بنزین سهمیه بندی نمی شد، امروز مصرف بنزین ما از صد میلیون لیتر در روز بالاتر می رفت. ... اقتصاد مقاومتی تحریم بنزین را خنثی کرد.» |
اسماعیل کوشکباغی - پژوهشگر/ 15 شهریور 1395
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد