نماینده ایران در اسکار انتخاب شد؟ / بازی ادامه دارد

به گزارش جام جم آنلاین تا به حال 48 کشور ـ که اغلب آنها کمیته ای برای انتخاب فیلمشان ندارند ـ نماینده خود را برای شرکت در بخش بهترین فیلم خارجی به آکادمی اسکار فرستاده اند. هر چند هنوز چند روزی فرصت باقی مانده است اما ایران یکی از معدود کشورهایی است که هنوز بر سر انتخاب نماینده اش چالش دارد. این چالش در سطح رسانه ها بسیار شدیدتر است. هر چند انتخاب فیلم برای اسکار تنها به محتوای آن اثر ارتباطی ندارد و باید بسیاری از معیارهای دیگر را هم دخیل دانست اما بسیاری از رسانه ها دست به نظرسنجی زده اند تا مردم هم نظرشان را در انتخاب نماینده ایران در اسکار عنوان کنند.

دیروز با حذف سه فیلم « اژدها وارد می شود» ساخته مانی حقیقی، «ابد و یک روز» به کارگردانی سعید روستایی و «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» ساخته وحید جلیلوند تنها 5 فیلم برای انتخاب نهایی باقی مانده اند. 5 فیلمی که هر کدام موافقان و مخالفان بسیاری دارد.

فروشنده به کارگردانی اصغرفرهادی، ایستاده در غبار ساخته محمدحسین مهدویان، دختر اثر سیدرضا میرکریمی، لانتوری کاری از رضا درمیشیان و فیلم ناهید ساخته آیدا پناهنده.

همه چیز فیلم نیست

شانس برنده شدن در آکادمی اسکار بدون شک تنها به تکنیک و البته محتوای فیلم ها محدود نمی شود. نکته ای که معمولا رسانه ها آن را فراموش می کنند. بسیاری از فیلم ها ممکن است از نظر محتوا و فرم ساختاری فیلم های قابل تاملی باشند اما شرایط شرکت در اسکار را نداشته باشند. هر چند 5 فیلم نهایی برای انتخاب از لحاظ قانون اسکار شرایط حضور را دارند. به یاد داریم که چند سال پیش در حالی فیلم «بدرود بغداد» نماینده ایران در اسکار شد که حتی به فهرست رقابت ها هم راه نیافت و داوری نشد چرا که یکی از اصلی ترین شرایط حضور را نداشت . شرایطی که عنوان می کرد فیلم ارسال شده باید با زبان کشور مبدا ساخته شده باشد در حالی که بدرود بغداد اینگونه نبود. البته ناگفته نماند که دلیل انتخاب و ارسال این فیلم ماهیت و محتوای ضد استعماری آن بود که خب از آن جهت هم نتیجه ای حاصل نشد برای اینکه این فیلم اصلا دیده نشد! فارغ از قوانین شرایطی هم وجود دارد که شانس برنده شدن را بسیار بالا می برد. یکی از آنها پخش کننده قوی فیلم ها هستند که در میان 5 فیلم نهایی کمیته انتخاب تنها فیلم فروشنده دارای پخش کننده جهانی است.
دو حضور موفق ایران در اسکار هم همین شرایط را داشت. فیلم بچه های آسمان مجید مجیدی کمپانی میراماکس و جدایی نادر از سیمین را سونی پیکچرز پخش و اکران کرد. فیلم فروشنده اصغر فرهادی را هم کمپانی آمازون عهده دار پخشش است. یکی دیگر از شرایط هم بدون شک لابی مهم و قوی است. حضور اصغر فرهادی در جشنواره های مختلف جهانی و شناخته بودنش در سینمای جهان شاید شانس فیلم فروشنده را برای رقابت های نهایی بیشتر کند.

نظر دولت به «ایستاده در غبار» نزدیک است
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه مراسم اختتامیه نخستین جشنواره تولید محتوای مجازی در هفته گذشته صراحتا اعلام کرد: «وزارت ارشاد در این مورد دخالت مستقیمی ندارد، با این حال اگر فیلم هایی مانند «ایستاده در غبار» به اسکار بروند، هم از نظر فنی و هم از نظر محتوایی اتفاق با ارزشی است.»
هر چند پس از این گفته ها وزیر ارشاد نظرش را تعدیل کرد و عنوان کرد که وزارت ارشاد هیچ گزینه ای را معرفی نکرده است اما به صورت مشخص می توان نگاه دولت در این زمینه را متوجه شد. البته ناگفته نماند که بالاخره فیلم «ایستاده در غبار» هم در جشنواره فیلم فجر ـ که جشنواره ای دولتی محسوب می شودـ و هم در جشن خانه سینما ـ که جشنواره ای خصوصی تلقی می شودـ توانست عنوان بهترین فیلم را از آن خود کند و این نشان دهنده ساختار خوب این فیلم است. بنابراین دور از ذهن نیست که این فیلم یکی از شانس های اصلی نماینده ایران باشد. استقبال خوب در اکران عمومی این فیلم هم نشان از آن دارد که فیلم میان مردم هم مورد مهر قرار گرفته است.

فروشنده بسیار فیلم بدی است

بهروز افخمی مجری برنامه هفت اما در برنامه این هفته که دیشب روی آنتن رفت درباره معرفی نماینده سینمای ایران به اسکار، با ابراز تاسف نسبت به حذف «ابد و یک روز» گفت: «هرکدام از 8 گزینه دیگر، بهتر از فروشنده هستند. چرا که فیلم فرهادی، فیلم بسیار بدی است»

البته دلایل بهروز افخمی برای بد بودن این فیلم محدود به نقدهای سایت های خارجی بود. او گفت: « منتقدین خارجی نیز نظر خوبی به این فیلم ندارند و آن را ضعیف ترین فیلم فرهادی می دانند.» او برای اثبات سخنانش به سایت متاکریتیک اشاره کرد و امتیاز فیلم های فرهادی در این سایت را با یکدیگر مقایسه کرد. جایی که «جدایی نادر از سیمین» امتیاز 95، «گذشته» 85 و «فروشنده» امتیاز 75 گرفته است.

البته ناگفته نماند که امتیاز فیلم های «جدایی..» و «گذشته» از میان 41 نقد است ولی امتیاز «فروشنده» به دلیل عدم اکران جهانی از میان 10 نقد محاسبه شده است و این مورد هم طبیعی است چرا که فیلم فروشنده هنوز پخش جهانی نشده است که نقدهای بیشتری روی آن نوشته شود؛ موضوعی که افخمی به شکل معناداری آن را ندید.

جالب اینکه وب‌سایت اواردز سیرکت (awardscircuit) یکی از وب‌سایت‌های معتبر پیش‌بینی جوایز اسکار، «فروشنده» را در میان پنج شانس اصلی نامزدی جایزه اسکار در بخش فیلم‌های خارجی ارزیابی کرده است. این فهرست به ترتیب فیلم های فروشنده (ایران) تونی اردمن (آلمان) بین دریا و زمین (کلمبیا) از دوردست (ونزوئلا) ال (فرانسه) را از شانس های اصلی برندگان اسکار دانسته است.

فقط «فروشنده» شرایط اسکار دارد

آریان گلصورت منتقد سینمایی معتقد است نحوه انتخاب فیلم برای اسکار بازی بیهوده ایست که هر سال تکرار می شود. او می گوید: «واقعا سینمای ما تا این اندازه قابلیت رقابت با فیلم‌های سطح بالای دنیا را دارد که از تولیدات سال پیش هشت فیلم پتانسیل معرفی به اسکار را دارند؟ واقعا چه متر و معیاری برای این انتخاب‌ها وجود دارد؟ وقتی همه می‌دانیم شرایط موفقیت در اسکار چیست، چرا هر سال این نمایش و بازی رسانه‌ای بیهوده تکرار می‌شود؟»

موضوعی که این منتقد مطرح می کند شاید اصلی ترین چالش برای انتخاب فیلم ایران در اسکار باشد. « همواره مسئله فرستادن فیلم به آکادمی با یک سوءتفاهم همراه بوده است. باید فیلمی را بفرستیم که ما فکر می‌کنیم مناسب است یا آن‌ها؟ اگر بنا بر فرستادن فیلم است و این موضوع اهمیت دارد، پس باید اثری را انتخاب کرد که شانس بیشتری برای انتخاب شدن داشته باشد و آن فیلمی شانس بیشتری دارد، که پتانسیل بیشتر دیده شدن را داشته باشد. فیلمی هم بیشتر دیده خواهد شد که پخش‌کننده قوی‌تری در آمریکا داشته باشد. مسئله به همین سادگی است.»

امیرحسین علم الهدی یکی از اعضای کمیته انتخاب فیلم هم به جام جم آنلاین می گوید هنوز هیچ فیلمی برای نماینده ایران انتخاب نشده است و وقتی شایعه انتخاب فیلم فروشنده را با او در میان می گذاریم ترجیح می دهد در هیچ موردی حرفی نزند و همه چیز را واگذار می کند به امیر اسفندیاری سخنگوی کمیته انتخاب فیلم. واکنشی که محقق شدن شایعه انتخاب فیلم فروشنده را قطعی تر می کند. البته دیگر اعضای کمیته انتخاب هم همین واکنش را داشتند. شهرام مکری و پوران درخشنده هم همه چیز را به انتخاب نهایی موکول کردند. زمانی که نام فیلم ارسالی از سوی سخنگوی این کمیته اعلام شود!

میثم اسماعیلی/ خبرنگار جام جم آنلاین