الموت، در مسیر یونسکو؛ اما...

1 ـ پروژه آمایش و توسعه دره الموت و تدوین طرح جامع الموت از 15 سال پیش آغاز شد. در این مدت کارهایی برای حفظ و نگهداری قلاع الموت و زیست بوم منطقه انجام شده، اما با توجه به عظمت اقلیمی و ظرفیت همه جانبه الموت کافی نیست.

2 ـ چند سالی است قلعه گازارخان الموت توجه نمایندگان یونسکو را به خود جلب کرده است و قصد دارند آن را ثبت جهانی کنند. ثبت جهانی این بنای عظیم می‌تواند به توسعه پایدار منطقه کمک قابل توجهی کند، اما موانعی وجود دارد از آن جمله ساخت و سازهای غیرمجاز اهالی در مجاورت قلعه و همچنین توسعه باغات بخصوص گیلاس که آب فراوانی را می‌طلبد. این آبرسانی‌های باغی باعث سست شدن زمین‌های اطراف قلعه می‌شود و برخی موانع دیگر که باید آنها برطرف شود تا سازمان یونسکو نسبت به ثبت قلعه اقدام کند.

3 ـ الموت روزگاری منطقه‌ای خود بسنده بود؛ یعنی تمام مایحتاج مادی خود را به صورت خودکفا در خود منطقه تولید می‌کرد. اما امروزه به دلیل کم‌توجهی دولت‌های قبلی این سرزمین به منطقه‌ای وابسته به شهر تبدیل شده که ضروری است بخش‌های دولتی و غیردولتی نسبت به توسعه اقتصادی، اشتغال و اقامت نسل جدید الموت اقدامی عملی صورت دهند.

4 ـ دریاچه زیبای اُوان را نگین الموت می‌شناسند. فعالیت‌هایی برای ثبت ملی این نگین طبیعی انجام شده است، اما در سال‌های اخیر متاسفانه شاهد ساخت و سازهای غیرمجاز و تفرجگاه در اطراف دریاچه هستیم. حتی افراد سودجو در مسیرهای سیلابی نیز بنا ساخته‌اند. بدتر این که برخلاف طرح جامع نگهداری از زیست بوم منطقه، در مجاورت این دریاچه سرویس‌های بهداشتی و اماکن جمع‌آوری و دپوی زباله ساخته شده که به مرور بر آلودگی آب دریاچه افزوده می‌شود.

5 ـ سرزمین کوهستانی الموت دارای زیست بوم جانوری بکری است و انواع گونه‌های کمیاب جانوری در این اقلیم زیست می‌کنند. وجود این جانوران وحشی برخی افراد سودجو را به شکارهای غیرمجاز وسوسه می‌کند. دستگاه‌های ذی‌ربط باید نسبت به نگهداری، امنیت و تقویت این زیست بوم همت مضاعف کنند.

6 ـ الموت به واسطه تمدن کهن و فرهنگ غنی از صنایع‌دستی خاص و زیبایی برخوردار است. همچنین به ظرفیت صنایع‌دستی این منطقه باید تولیدات باغی، زراعتی و دامداری را هم افزود که در صورت حمایت بیشتر مسئولان می‌توان افزایش این ظرفیت و بالطبع اشتغال و درآمدزایی تولیدات الموت را شاهد بود.

7 ـ با توجه به ظرفیت تاریخی و اقلیمی الموت، موضوع توریسم می‌تواند به عنوان یک صنعت برای منطقه مطرح شود، اما دریغ از وجود زیرساخت‌ها و بسترهای مناسب برای جلب و جذب توریست. کم‌توجهی مسئولان به این منطقه باعث شده الموت از داشتن راه مناسب، اقامتگاه و هتل برای پذیرش توریست حتی توریست داخلی محروم باشد. این محدودیت‌ها و محرومیت‌ها به هیچ وجه در خور این اقلیم ارزشمند نیست.

8 ـ اطلاع رسانی ضعیف و کمرنگ رسانه‌ها و ناشناخته ماندن سرزمین الموت اجحاف دیگری است که به این اقلیم می‌شود. بسیاری از مردم از موقعیت جغرافیایی و زیبایی‌های الموت بی‌اطلاع هستند و در ایام تعطیل به شهرهایی می‌روند که بیشتر توسط رسانه‌ها معرفی می‌شود.

9 ـ چند سالی است طرح جامع توسعه الموت خاک می‌خورد. بتازگی مسئولان استان قزوین نسبت به اجرایی شدن این طرح قول‌هایی داده‌اند. امید که با عنایت استاندار قزوین این قول‌ها اجرایی شوند و بلکه شتاب بگیرند.

دکتر حمیده چوبک‌

رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی و مدیر میراث فرهنگی الموت