رقابت برای جذب گردشگر با آزاد‌سازی نرخ هتل‌ها

به گزارش جام‌جم، زمانی که مسعود سلطانی‌فر، سکاندار گردشگری کشور در همایش سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری و در جمع کارشناسان و سرمایه‌گذاران خارجی در پاسخ به این پرسش که آیا قرار است ایران نظام قیمت‌گذاری هتل‌ها به شکل موجود را ادامه دهد یا تصمیم دارد به سمت آزادسازی قیمت‌ها حرکت کند، از آزادسازی نرخ خدمات هتل‌ها در آینده نزدیک خبر داد، شگفتی بسیاری از فعالان داخلی این حوزه را برانگیخت.

البته جای شگفتی هم دارد که هنوز یک سال از اختلاف هتلداران و معاونت گردشگری بر سر تعیین نرخ خدمات هتل‌ها نگذشته، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چنین نظری را اعلام کند.

آن طور که به نظر می‌رسد مسئولان دولت یازدهم حساب ویژه‌ای روی صنعت گردشگری باز کرده‌‌اند و شاید به همین دلیل باشد که سلطانی‌فر در جمع سرمایه‌گذاران می‌گوید: استراتژی ما این است که به مرور به سمت آزادسازی نرخ برویم، مقدمات درحال انجام است تا ساز و کاری ایجاد کنیم که شرایط رقابتی شود.

با وجود این پرسش اینجاست که این آزاد سازی چگونه اجرایی می‌شود و موانع تحقق و تبعات احتمالی اجرای آن چیست و آیا فکری برای آن شده است؟

آزادسازی قیمت‌ها زمانبر است

اگر چه هتلداران که جدی‌ترین چالش‌شان در سال گذشته را در اختلاف برسر تعیین نرخ هتل‌ها با معاونت گردشگری کشور تجربه کردند، از این خبر استقبال می‌کنند، اما آنها چندان به تحقق این موضوع خوشبین نیستند. رئیس جامعه هتلداران کشور که می‌گوید در این رابطه صحبت چندانی با جامعه هتلداران نشده، آرزو می‌کند رئیس سازمان میراث فرهنگی در این زمینه مصمم و جدی باشد.

او که موافق آزادسازی نرخ خدمات هتل‌هاست و تاکید می‌کند این امر به توسعه گردشگری کمک می‌کند، به جام‌جم می‌گوید: هر چند ما علاقه‌مند به اجرایی شدن این کار هستیم، اما این‌که چقدر سازمان میراث فرهنگی روی این موضوع مصمم است جای بحث دارد. نباید فراموش کرد که آزادسازی نرخ هتل‌ها امری زمانبر است.

جمشید حمزه‌زاده در پاسخ به این پرسش که آیا آزادسازی به افزایش قیمت خدمات اماکن اقامتی ـ گردشگری منجر نخواهد شد، عنوان می‌کند: چنین نیست که با آزادسازی هر کسی هر نرخی که خواست تعیین کند، بلکه تعیین‌کننده اصلی قیمت، عرضه و تقاضاست. به گفته او، بخش خصوصی قیمت پیشنهادی خود را می‌دهد و تشکل مربوط نیز آن را تعیین می‌کند. حمزه‌زاده که معتقد است این آزادسازی حتما با نظارت تشکل‌ها باید انجام شود، می‌افزاید: در این صورت فرآیند دخالت دولت در تعیین نرخ‌ها کم خواهد شد.

امکان رقابت وجود ندارد

از سوی دیگر، رئیس جامعه تورگردانان ایران با بیان این که مسئولان گردشگری کشور بهتر است نخست جایگاه رقابت و آزاد شدن نرخ در صنعت هتلداری را توضیح دهند، عنوان می‌کند: وقتی در استانی تنها یک هتل خوب چهار ستاره وجود دارد، آزاد کردن نرخ اتاق چه معنایی می‌دهد؟! آزادسازی در جایی مانند اهواز جایگاهی ندارد؛ در این شهر تنها یک هتل 4 ستاره وجود دارد؛ این هتل با کدام هتل دیگر می‌تواند رقابت کند؟ یا در اصفهان رقیب هتل خوب پنج ستاره کدامیک از هتل‌هاست؟

به باور ابراهیم پورفرج، آزاد کردن نرخ یعنی ایجاد رقابت بین صاحبان سرمایه. او در این زمینه به مهر می‌گوید: اگر در جایی مانند ایرلاین‌ها آزادسازی نرخ انجام می‌شود به دلیل وجود تعداد زیادی ایرلاین و خطوط هوایی به مقاصد بی‌شمار است؛ اما در اصفهان یا تهران که تنها چند هتل خوب 5 ستاره یا 4 ستاره داریم این هتل‌ها با چه کسی می‌خواهند رقابت کنند؟

پورفرج با اشاره به این که در بیشتر استان‌ها تعداد هتل‌های ما بسیار کم است، می‌افزاید: با این شرایط در صورت آزادسازی قیمت‌ها، ما مجبوریم هر چه که تنها هتل 5 ستاره خوب در استان می‌گوید قبول کنیم. اینجا دیگر بحث رقابت معنا ندارد.

به گفته او، اکنون در ایران سرمایه‌گذاران هتل نمی‌خواهند هتل دیگری ساخته شود چراکه سرمایه آنها به خطر می‌افتد و در این شرایط طبیعی است که هتلداران از آزادسازی نرخ استقبال کنند.

عرضه و تقاضا، تعیین‌کننده نهایی

مرتضی خاکسار استاد دانشگاه معتقد است بازاریابی هتل‌ها نشان می‌دهد قیمت نرخ اتاق باید به فراخور حال مالی مسافران اعلام شود. او به جام‌جم می‌گوید: در حوزه‌های دیگر هم مشاهده می‌کنیم زمانی‌که نظام جامع قیمت‌گذاری تعیین می‌شود، برخی فروشگاه‌ها با توجه به سیاست‌های خود کالای مورد نظر را زیر قیمت می‌فروشند.

به باور او، در بحث مراکز اقامتی گردشگری نیز عرضه و تقاضا و سیاست هتل‌ها باید نقش اصلی را در قیمت‌گذاری ایفا کند. خاکسار با بیان این که عرضه و تقاضا خود به خود قیمت‌ها را به حالت تعادل و شناور درمی‌آورد، می‌افزاید: زمانی‌که شاهد پیک سفر هستیم، افزایش قیمت‌ها می‌تواند به توزیع سفر کمک کند و زمانی هم که مسافر کم است،قیمت‌ها خود به خود کاهش می‌یابد.

او در پاسخ به این که آیا کشور ما بسترهای لازم برای رقابتی کردن قیمت‌ها را دارد، به جام‌جم می‌گوید: در واقع هتل‌های ما استانداردهای جهانی را رعایت نمی‌کنند از طرف دیگر مردم، اغلب به هر شرایطی تن می‌دهند و رعایت استانداردهای جهانی برایشان جایگاهی ندارد. برای مثال حاضرند در هتل‌آپارتمان‌ها اقامت کنند که شاید استانداردهای ابتدایی را هم نداشته باشد. با وجود این، خاکسار معتقد است امروز که بسته‌های حمایتی در اختیار هتل‌ها و اماکن اقامتی قرار نمی‌گیرد، آزادسازی نرخ خدمات هتل‌ها به پویایی و توسعه گردشگری و هتلداری کشور خواهد انجامید.

کمیل انتظاری