چالش اصلی صادرات غیرنفتی

با توجه به توافقاتی که ایران با غرب انجام داده بود، پیش‌بینی می‌شد که نتایج توافقات در تجارت خارجی ایران با توجه به تمرکز دولت در این بخش، بسیار خوب شود، اما روند، آن‌گونه که بیان شد به مرحله اجرا درنیامد.

ازآنجا ‌که اولین شاخص در تجارت خارجی، بحث‌های مالی و نقل‌وانتقال پول از طریق بانک است، بانک مرکزی ایران هنوز با بانک‌های درجه‌یک کشورهای اروپایی به دلیل ممانعت آمریکا ارتباط ندارد.

از سوی دیگر بانک مرکزی نیز در طول سال‌های گذشته به دلیل تحریم‌های ظالمانه علیه ایران نتوانسته بود از طریق نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، خود را به‌روز کند و مطابق بانک‌های جهانی پیش برود.

به‌نوعی می‌توان گفت که بدعهدی غربی‌ها در برجام باعث شد تا ما تغییر چشمگیری در شرایط صادرات کشور نداشته باشیم. با نگاهی گذرا به تراز تجاری امسال و سال گذشته، درمی‌یابیم که اگر شرایط امسال را با سال قبل نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که رشد صادرات در سال گذشته منفی بوده، اما الان 6 درصد مثبت است. اکنون برخی کارشناسان عنوان می‌کنند که گازهای طبیعی مایع بتازگی وارد بخش صادرات غیرنفتی شده درحالی‌که قبلا تحریم‌ها امکان صادرات گاز طبیعی مایع را نمی‌داد، اما وزارت نفت در این زمینه تلاش‌هایی انجام داد تا این محصول در بخش صادراتی کشور قرار بگیرد.

بر اساس سیاست‌های برنامه‌ توسعه و همچنین اقتصاد مقاومتی، کشور باید از درآمدهای نفتی فاصله بگیرد، اما همچنان شاهدیم که سبد صادراتی کشور بیش از 50 درصد به بخش نفت و مشتقات آن مربوط می‌شود و نیمی از آن نیز به بخش‌های معدنی ارتباط دارد درحالی‌که جای خالی محصولات صنعتی بشدت احساس می‌شود. اگر بخواهیم به‌صورت ریشه‌ای مشکلات را بررسی کنیم، باید گفت که ایرادهای ساختاری در تولید، صنعت، قیمت تمام‌شده و پایین بودن بهره‌وری طی یک دهه به کشور تحمیل شد و کارخانه‌ها در این مدت از فناوری روز تولید جا ماندند. نرخ ارز نیز موضوع دیگری است که در افزایش یا کاهش صادرات، تأثیر مستقیم دارد و با واقعی شدن نرخ آن شاهد افزایش صادرات در کشور خواهیم بود.

محمد لاهوتی - رئیس کنفدراسیون صادرات