چه کنیم گاز ما را نگیرد؟!

دکتر جواد نوفرستی، رئیس کارگروه پیشگیری از مرگ‌های خاموش و عضو انجمن جامعه ایمن کشور، در گفتگو با جام جم آنلاین، توصیه‌های ایمنی استفاده از لوازم گازسوز را به شرح ذیل تشریح کرد.

* همگام با شروع فصل سرما، از سرویسکاران مجاز شرکت‌ها درخواست کنید ضمن سرویس، تنظیم و راه‌اندازی وسایل و تجهیزات گازسوز، ایمنی محل نصب وسایل گازسوز را بررسی و کنترل کنند. (دودکش ها، شیلنگ گاز، اتصالات و بست‌ها، دریچه تامین هوا و ...)

(خبر مهم: برخی از تکنسین‌ها یا سرویسکاران مجاز، قبل از فصل سرما، بازدید برای کنترل وضعیت ایمنی نصب و استفاده از وسایل گازسوز را حتی بصورت رایگان انجام می دهند.)

* به توصیه های ایمنی سرویسکاران مجاز عمل کنید و هشدارهای آنها را جدی بگیرید.

* قبل از روشن کردن وسایل گازسوز و در طول فصل سرما به بالای پشت بام رفته و از وجود و سلامت کلاهک (H) مطمئن شوید. (برای دودکش های معمولی یا بدون فن)

* قبل از نصب و روشن کردن بخاری، از مکش مناسب دودکش‌ها مطمئن شوید. تست مکش دودکش‌ها قبل از نصب لوله دودکش بخاری ضروری است این کار ساده را می‌توانید با روشن کردن یک تکه روزنامه و قرار دادن آن روبروی لوله دودکش انجام دهید در صورتی‌که دودکش بخاری درست کار کند باید شعله آتش را به سمت خود بکشاند.

(یادآوری؛ شاید دودکش سال پیش درست و سالم بوده باشد ولی این ملاک نیست زیرا امکان دارد در طی چند ماهی که از بخاری استفاده نکرده‌اید جسم خارجی، پرنده یا نخاله های ساختمانی درون دودکش افتاده یا کلاهک افتاده باشد.)

* در طول فصل سرما، کارکرد دودکش را با لمس قسمت بالایی لوله رابط دودکش در داخل ساختمان، با سر انگشتان دست تان چک کنید. سرد بودن لوله، نشان از عدم کارکرد صحیح دودکش دارد و ساکنین آن محل در معرض خطر مرگبار «مکش معکوس دودکش» قرار دارند و گاز گرفتگی حتمی است.

* استفاده از وسایل گازسوزی که دودکش آنها با عبور از شیشه یا دیوار ساختمان، در نمای ساختمان (سمت کوچه و خیابان یا حیات) یا بالکن‌ها و حیات خلوت‌ها رها شده‌اند، نه تنها مجاز نیست بلکه شدیداً خطرساز هستند. با این دودکش‌ها، سلامت و جان شما در خطر است. وزش یک باد شدید می‌تواند مانع از مکش دودکش شود. این دودکش‌ها مکش مناسب ندارند و خطر گازگرفتگی را تشدید می‌کنند.

* قبل از نصب بخاری از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید. استفاده از بخاری‌هایی که مجهز به سیستم کمبود اکسیژن (ODS) بسیار با اهمیت می باشد.

* هرگاه در زمان روشن بودن و استفاده از وسایل گازسوز (بخاری، آبگرمکن، شومینه، پکیج، اجاق گاز و حتی موتورخانه مرکزی) در محل زندگی یا محل کار، احساس سنگینی هوا و سر درد و سرگیجه نمودید خطر گازگرفتگی را کاملا جدی بگیرید، فوری در یا پنجره‌ را باز کنید و سپس به بررسی وسایل گازسوز و سیستم گازرسانی منزل اقدام کنید. (می‌توانید از آتش نشانی، شرکت گاز یا سرویسکاران مجاز شرکت‌ها کمک بگیرید.)

* درفصل سرما از پوشاندن تمام درزهای درب و پنجره ها و دریچه های تامین هوای تازه، به بهانه گرمترشدن خانه خوداری نمایید.

(دریچه های کوچکی که روی دیوار و زیر سقف یا زیر در ورودی واحد مسکونی شما تعبیه شده، دریچه‌های تامین هوای وسایل گاز سوز میباشند، هرگز مسدود نشوند.)

* لوله‌های قابل انعطاف یا خرطومی که اشتباهاً به عنوان رابط دودکش استفاده می‌شوند، اصلاً دودکش نیستند لذا به هیچ عنوان از این لوله‌ها بعنوان دودکش استفاده نکنید و فوری آنها را با دودکش های فلزی گالوانیزه یا استیل جایگزین کنید. امکان اتصال و چفت و بست کامل این لوله‌ها به وسیله گازسوز و دودکش دیوار وجود ندارد و همچنین به آسانی سوراخ‌های ریزی در بدنه لوله ایجاد می‌شود و گاز CO یا مونواکسیدکربن از محل اتصالات و این سوراخ‌های ریز، نشت می‌کند و سلامت و جان اعضای خانواده را بشدت تهدید می‌کند.

* از سیستم های آشکار ساز و هشدار دهنده نشت گاز مونواکسید کربن (CO-detector) دارای «تاییدیه یا نشان استاندارد» و دارای تاییدیه سازمان های آتش نشانی یا شرکت گاز استفاده کنید.

* به سلامت و عمر مفید وسیله گازسوز مورد استفاده در محل زندگی یا کارتان، بطور جدی توجه کنید. وسایل گازسوز فرسوده با عمر بالای 10 سال، نه تنها پرمصرف هستند بلکه خطرساز هم می باشند. وسایل گازسوز فرسوده (بالای 10 سال کارکرد) را بموقع با وسایل گازسوز نو، دارای فناوری جدید و سیستم‌های ایمنی به روزتر و کم مصرف تر (رده برچسب انرژی بالاتر) جایگزین کنید.

* نه تنها استفاده از وسایل پخت و پز برای گرمایش خطرساز و ممنوع است، بلکه استفاده طولانی مدت از وسایل پخت و پز، بخصوص اگر در و پنجره‌ها دوجداره‌اند و همچنین در زمان خواب بودن ساکنین و همچنین استفاده از چند شعله اجاق گاز همزمان با روشن بودن چند وسیله گرمایشی و گازسوز دیگر نیز خطرساز و حتی مرگبار است.

* از سالم بودن شیلنگ گاز وسایل گازسوز اطمینان حاصل کنید. شاید در طول یک سال گذشته پوسیده شده و دوام خود را از دست داده باشند.

* بررسی نشتی گاز از اتصالات مهم است این کار را می‌توانید با استفاده از کف آب و صابون انجام دهید.

* تمام شیلنگ‌ها باید با بست استاندارد به شیرها و لوله های گاز نصب شده باشد.

* تمام شیرهای مرتبط به وسایل گاز سوز باید مجهز به سر شیر باشند تا در صورت حادثه به سرعت بسته شوند.

* بدون هماهنگی و اطلاع همسایه‌ها، شیر گاز اصلی ساختمان را باز یا بسته نکنید. چون برخی از خانوادها از وسایل گازسوز بدون ترموکوپل (مانند اجاق گازهای قدیمی یا سماور گازی) استفاده می‌کنند که با بازشدن شیر اصلی، چنانچه شیرگاز وسیله بدون ترموکوبل باز باشد، گاز بسرعت در محیط منتشر می شود و می تواند انفجار و آتش سوزی خسارت بار و حتی مرگبار رخ دهد.

* در صورت نیاز به مشورت و دریافت راهنمایی بیشتر میتوانید با شمار 125 آتش نشانی، شماره 194 شرکت گاز و یا دفاتر نظام مهندسی مناطق در محل سکونت تان بگیرید.

در پایان، ضمن درخواست و توصیه به رعایت نکات ایمنی فوق، درخواست می‌کنیم این متن را در همه گروه‌ها و کانال‌ها انتشار دهید، شاید باعث نجات جان خانواده ای شده و در ثواب آن شریک شوید که بسیار لذت بخش خواهد بود.