مراقب قاتل خاموش باشید

هوا این روزها سرد شده، بخاری‌ها روشن شده، موتورخانه‌ها به راه افتاده و حرارت آبگرمکن‌ها و پکیج‌ها روی درجات بیشتر آمده چون گرما در این خنکا می‌چسبد. دراین تلاقی سرما و گرما اما موجود سومی قدم رو می‌رود که در سال‌های اخیر ساکت آمده و پرهیاهو قربانی گرفته ؛ گازمنواکسید کربن.

سازمان پزشکی قانونی هشدار می‌دهد وسازمان آتش‌نشانی آماده ماموریت است تا شاید این هشدارها و آماده باش‌ها بتواند از آمار مرگ‌ومیرهای ناشی از انتشار گاز موذی منواکسید کربن بکاهد و پاییز و زمستان را از قرینگی با مرگ درآورد.

دکتر مسعود قادی‌پاشا، مدیرکل پزشکی قانونی استان تهران دیروز یادمان انداخت که سال گذشته 141 نفر در این استان با گاز منواکسید کربن از دنیا رفته‌اند و از فروردین تا شهریور امسال، دربازه زمانی 186 روزه، انتشار این گازجان 48 نفر را گرفته است.

این آمار قادی‌پاشا نشان می‌دهد که هوا حتی اگر گرم باشد و حتی اگر تیغ آفتاب، بر فرق زمین شکاف بیندازد بازهم گاز منواکسید کربن که از وسایل گرمایی مشکل‌دار ساطع می‌شود، جان مردم ما را می‌گیرد.

چرا زنجیره مرگ‌ها گسسته نمی‌شود؟

سال گذشته 626 کشته، تهران رکورددار (با 141 قربانی) و خراسان‌رضوی (58 جان باخته) به‌دنبالش.

سال 93 بازهم 626 قربانی، تهران رکورددار (145 جان باخته) و اصفهان (با 47 قربانی) درمرتبه بعدی، سال 92، مرگ 828 نفر و بازهم تهران و اصفهان استان‌های اول و دوم در جدول دارندگان بیشترین قربانی گازمنواکسید کربن و سال 91، ثبت 697 مرگ که بیشترینش درتهران بود و سپس در خراسان‌رضوی.

آمار کشته‌های گاز سمی منواکسید کربن هر سال حول و حوش همین ارقام چرخ می‌خورد و از سالی به سالی دیگر چند رقمی بالا و پایین می‌شود و مثل کشته‌های تصادفات جاده‌ای جزئی از زندگی ما ایرانی‌ها می‌شود.

سیدجواد موسوی، کارشناس ایمنی و آتش‌نشانی درگفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد که جمعیت قربانیان گاز (co2) به این دلیل هیچ‌وقت صفر یا نزدیک به صفر نمی‌شود که مردم ما مرگ را مال همسایه می‌دانند وفکر می‌کنند اتفاق فقط برای دیگران می‌افتد. آنها خبر مرگ با گاز منواکسید کربن را می‌شنوند، دلشان هری می‌ریزد، لحظه‌ای به خود می‌آیند و به حال جان باخته‌ها وبازماندگان غصه می‌خورند ولی بازهم وقتی آتش‌شان سرد شد و غلیان وجودشان خوابید، همان بی‌احتیاط‌های گذشته می‌شوند، همان قربانیان گاز منواکسید کربن.

توصیه‌هایی که باید از حفظ بود

سر درد، تهوع، سرفه خشک، انگار که سرماخورده‌ای یا آنفلوآنزا داری ولی بی‌تب، با تشنج وکاهش سطح هوشیاری، اینها یعنی مغلوب منواکسیدکربن شده‌ای.

اگرکسی سربرسد، پنجره‌ها را باز کند و راه‌های ورود هوا را بگشاید شانس این مغلوب co2 برای زنده ماندن بالا می‌رود و گرنه مرگ، به شکلی ترسناک و شمایلی دل ریش کن گریبان مسموم را می‌گیرد، آنچنان فجیع که موسوی می‌گوید بچه‌های آتش نشان بارها با دیدن این صحنه‌های مرگ، به هم ریخته‌اند.

منواکسیدکربن که بیاید،اکسیژن به بدن نمی‌رسد و با فشارآمدن به قلب، مویرگ‌ها پاره می‌شود و با این پارگی، از قلب به بالا سیاه وکبود می‌شود، بدن بشدت باد می‌کند و مسموم رو به موت، کف به دهان می‌آورد. برای تکرارنشدن این صحنه‌های دردناک هم که شده موسوی، کارشناس ایمنی توصیه‌هایی دارد و از مردم می‌خواهد با رعایت آنها، منواکسید کربن را از محل زیست خود دورکنند.

اولین توصیه استفاده از دودکش‌های استاندارد «تی» شکل است تا باد، گازهای ناشی از احتراق را به داخل خانه پس نزند. این گازها به حدی خطرناک‌اند که به گفته موسوی، وقتی داخل خانه جمع شوند با کشیده شدن پا روی فرش و موکت، با تکان خوردن دستگیره در و حتی استارت خوردن وسایل برقی مثل یخچال موجب انفجار می‌شوند.

توصیه دوم اما استفاده نکردن ازلوله بخاری مشترک برای چند وسیله گازسوز است، از آن ترفندهایی که بعضی مردم سهل‌انگار به کار می‌برند به گمان این‌که در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده‌اند یا دل‌خوش داشته‌اند به این امید واهی که هیچ اتفاق بدی رخ نمی‌دهد اگر بدبین نباشی.

اما موسوی می‌گوید بارها شاهد اجساد کسانی بوده که به‌خاطر همین دودکش‌های چند کاره در حمام جان داده‌اند.

لطفا خروجی دودکش را نیز در سطل آب قرار ندهید چون آب در مقابل گاز سمی منواکسیدکربن کاری از دستش برنمی‌آید بلکه با این کار فقط اکسیژن هوا زودتر تمام می‌شود و عفریت مرگ نزدیک‌تر می‌آید. حالا به شعله‌های بخاری نگاه کنید، اگر شعله‌ها زرد رنگ و کوتاه است یعنی گاز خام می‌سوزد و اگر آبی و بلند بود یعنی همه چیز رو به راه است.

پاییز، فصل برگ ریز هزار رنگ و زمستان، این معجزه طبیعت می‌تواند فصل‌هایی دل‌انگیز باشد اگر این توصیه‌ها جدی گرفته شود و منحنی مرگ و میرهای ناشی از احتراق ناقص وسایل گازسوز نزولی شود.

تا پایان مرداد امسال 193 نفر درکشور با گاز منواکسید کربن به دیار باقی شتافته‌اند و دست‌کم باید 400 نفر دیگر چنین سرنوشتی پیدا کنند تا آمار امسال و سال‌های قبل تقریبا همتراز شود. اما همه ما می‌توانیم جلوی این اتفاق را بگیریم اگر دست از سهل‌انگاری برداریم.

مریم خباز - جامعه