خشم، چاقو و قتل

اما در قتل های تعرض‌آمیز، افراد دارای اندیشه قبلی نیستند و تنها در یک لحظه دچار خشم شده و مرتکب جرم می‌شوند، چنین قتل‌هایی را در درگیری افراد به دلایلی چون تصادفات رانندگی یا نزاع‌های خیابانی شاهد هستیم که افراد به صورت ناگهانی کنترل خود را از دست داده و با وجود آن که دارای انگیزه قتل نبوده‌اند اما برای تخلیه خشم خود مرتکب قتل عمد بر اساس خشم آنی می‌شوند و پشیمانی‌های جبران‌ناپذیری را به بار می‌آورند.

در ایران آمار مشخصی برای چنین قتل‌هایی به صورت دقیق وجود ندارد اما حدود 70 درصد تخمین زده می شود. به طور کلی بخش قابل توجه و مهمی از قتل‌‌هایی که در کشور رخ می‌دهند، قتل‌های ناگهانی و اتفاقی ناشی از خشم هستند.

رفتار مردم تابعی از شرایط اقتصادی و روحی روانی آنان است. در گذشته به دلیل حفظ ارزش های سنتی و معنوی کمتر شاهد چنین مسائلی بودیم اما در عصر کنونی با تجزیه بافت های فرهنگی و مذهبی و همچنین از بین رفتن فرهنگ و رسوم دیرینه، حالتی ایجاد شده که افراد براحتی کنترل خود را از دست می‌دهند، سلاح سرد به همراه دارند و پرخاشگر شده‌اند. آنچه در مقابل چنین مسائلی می‌تواند مانع باشد و از شدت آن بکاهد تنها قانون نیست بلکه رفع مشکلات اقتصادی و کاهش فشارهای روحی و روانی از افراد موثر و حیاتی است. سالیان سال است با وجود مجازات‌ها و تنبیه‌ها چنین مسائلی از بین نرفته‌اند و چه بسا بیشتر هم شده‌اند، زیرا علاج کار در رفع مسائل دیگری است. رفتارها و برخوردهای مصالحت‌آمیز باید از مقامات قضایی ترویج و تکثیر شود و در خانواده‌ها نیز نمود پیدا کند. وسایل ارتکاب قتل هم باید حذف شود. کسی که در یک نزاع، مرتکب قتل با سلاح سرد می‌شود، بعد از دستگیری همراه داشتن چاقو را علت قتل می‌داند و افسوس می‌خورد که ‌ای کاش در آن درگیری چاقویی همراه نداشت. البته با تصویب قانون برخورد با حمل سلاح می‌توان انتظار داشت قتل‌های آنی بخصوص با سلاح سرد کاهش پیدا کند.

دکتر علی نجفی توانا - جرم‌شناس و استاد دانشگاه