شرایط آسمان امشب برای رصد بارش شهابی

به گزارش جام جم آنلاین، اسدالله قمری نژاد، عضو کمیته نظارت و ارزیابی انجمن نجوم ایران در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه بارش‌های شهابی در هنگام عبور سیاره زمین از میان توده‌ای از ذرات در مسیر حرکت انتقالی خود به دور خورشید رخ می‌دهد، گفت: زمین در حرکت انتقالی خود به دور خورشید، در چند نقطه، مدار دنباله‌دارها را قطع می‌کند که با ورود ذرات باقیمانده از دنباله‌دارها بر اثر اصطکاک می‌سوزند که از دید رصدگر زمینی به صورت بارش شهابی قابل مشاهده است.

وی با اشاره به بارش شهابی جوزایی از امشب، ۲۳ آذرماه گفت: اوج بارش شهابی جوزایی امشب، سه‌شنبه ۲۳ آذر ماه است.

مشخصات شهاب جوزا

قمری‌نژاد با تاکید بر اینکه این بارش منشاء «دنباله‌دار» ندارد، اظهار کرد: کانون بارش شهابی جوزایی یک سیارک با نام «فایتون ۳۲۰۰» است که در سال ۱۹۹۸ کشف شد و بارش شهابی جوزایی نیز در صورت فلکی جوزا از باقیمانده این سیارک ایجاد می‌شود.

عضو کمیته نظارت و ارزیابی انجمن نجوم ایران به جزئیات این بارش اشاره کرد و ادامه داد: زمانی که این سیارک در مدار خود به نزدیکترین فاصله خود به خورشید می‌رسد، ذراتی را به بیرون پرتاب کرده و وقتی زمین، مدار سیارک را قطع می‌کند، این ذرات وارد جو زمین می‌شوند و پس از سوختن این ذرات به صورت بارش شهابی قابل مشاهده هستند.

وی، رنگ شهاب‌های این سیارک را عموما سفید ذکر کرد و یادآور شد: برخی از شهاب‌های جوزایی دارای درخشندگی زیادی هستند که این امر رصدگران زیادی را تشویق می‌کند که در شب‌های سرد آذر ماه به رصد این پدیده آسمانی بپردازند.

قمری‌نژاد با بیان اینکه سرعت این ذرات بارش ۳۵ کیلومتر بر ثانیه است که نسبت به سایر بارش‌ها از سرعت کمتری برخوردار است، خاطرنشان کرد: کانون بارش شهابی جوزایی در صورت فلکی جوزا در دو درجه ستاره «کاستور» که یکی از ستاره‌های این صورت فلکی است، قرار دارد.

وی تعداد شهاب‌های این بارش را در هرساعت ۱۰۰ تا ۱۲۰ شهاب ذکرکرد.

وضعیت ایران برای رصد پدیده زیبای بارش شهابی جوزایی

قمری‌نژاد رصد این پدیده نجومی را از ایران قابل مشاهده دانست، ولی به دلیل همزمان شدن این بارش با طلوع ماه و وجود نور ماه در آسمان، رصدگران قادر به رصد شهاب‌های کمی از این بارش هستد.

بارش شهابی جوزایی یکی از بزرگترین بارش‌های شهابی سالانه‌ است که کانون بارش آن در صورت فلکی جوزا به نظر می‌رسد. این بارش از حدود روز ۱۶ ماه آذر آغاز می‌شود و در روز ۲۳ آذرماه به اوج می‌رسد و در روز ۲۷ آذر به پایان می‌رسد.

نرخ ساعتی سرسویی اوج این بارش (ZHR) تا سال ۲۰۰۰ میلادی به ۱۰۰ شهاب هم نمی‌رسید، اما پس از این زمان به طور غیرعادی تعداد شهاب‌های این بارش افزایش یافت، به گونه‌ای که نرخ ساعتی سرسویی اوج این بارش در سال ۲۰۰۳ میلادی به ۲۵۱ شهاب رسید که در نوع خود بی‌نظیر بوده است.

منشا این بارش سیارک فایتون ۳۲۰۰ است که به نظر برخی اخترشناسان نوعی جرم به نام دنباله‌دار خاموش است. چگونگی تولید شهاب‌ها از طریق این سیارک تاکنون به صورت معما باقیمانده است.