اقتصاد ترامپ؛ مردد و پرنوسان

دونالد ترامپ که در دوران رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری آمریکا به اعتقاد بسیاری از سرمایه‌داران کمترین شانس پیروزی را به خود اختصاص داده بود، ناگهان سکان هدایت اقتصاد آمریکا را به دست گرفت.

این رویداد نیز موج دوم نوسان‌های اقتصادی را با خود به ارمغان آورد تا جایی که سیاست‌های نامشخص اقتصادی وی به عنوان چهل و پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا عاملی برای نگرانی سرمایه‌های مختلف و اقتصادهای بین‌المللی بوده است. در این مقابله تصمیم داریم، تأثیر ورود ترامپ به کاخ سفید را در اقتصادهای بین‌المللی به ترتیب اولویت بررسی کنیم و از زوایای پنهان آن پرده برداریم.

مکزیک، بازنده اصلی

مکزیک به عنوان همسایه جنوبی ایالات متحده مدت‌هاست، اقتصاد خود را به ارتباط هرچه بیشتر با آمریکا گره زده و تا امروز از همنشینی با بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، چه به صورت رسمی و چه به‌صورت غیررسمی استفاده کرده است.

از همان دوران رقابت‌های انتخاباتی، حملات تند دونالد ترامپ به عنوان کاندیدای ریاست‌جمهوری ایالات متحده، اثرات قابل توجهی بر روابط اقتصادی مکزیک داشته است و امروز که ترامپ، سکان هدایت آمریکا را به دست گرفته، این نگرانی رنگ و بوی جدیدی به خود گرفته است. شعارهای انتخاباتی ترامپ و مخالفت وی با حضور مهاجران غیرقانونی مکزیک، خواسته طبقه کارگر جامعه یا همان یقه آبی‌ها شد، چون جلوگیری از حضور کارگران غیرقانونی مکزیکی، برای حضور کارگران آمریکایی فرصت ایجاد می‌کرد؛ طبقه کارگر جامعه که اعتقاد داشتند توافق تجارت آزاد مثل نفتا عاملی برای حضور کارگران غیرقانونی بخصوص از جنوب قاره آمریکا و مکزیک بوده است.

این در حالی است که وضع مالیات 35 درصدی به محصولات وارداتی از مکزیک از سوی رئیس‌جمهور جدید آمریکا می‌تواند چالشی قابل توجه برای اقتصاد شفاف و قانونی مکزیک باشد، چون ارزان بودن دستمزد کارگران در این کشور، کارخانه‌های چندملیتی را قانع کرده بود که محل تولید خود را در مکزیک مدنظر داشته باشند و محصولات ارزانقیمت تولید شده در آن منطقه را با برند تجاری خود داخل خاک آمریکا به فروش برسانند.

البته این پایان کار نیست چون با جلوگیری از فعالیت اقتصادی کارگران غیرقانونی مکزیک در ایالات متحده 5 میلیون نفر از مکزیکی‌های مقیم خاک آمریکا باید دوباره به سرزمین مادری خود بازمی گشتند و در آن سرزمین به دنبال شغل می‌رفتند، در حالی که دیگر خبری از کارخانه‌های پذیرنده کارگران نیست.

کلودیا کالیج، مدیر شرکت سرمایه‌گذاری M&G می‌گوید: در آمریکای مرکزی، مکزیک بیشترین زیان اقتصادی از ورود ترامپ به کاخ سفید را خواهد دید.

وی با اشاره به کارگران غیرقانونی مکزیکی در خاک آمریکا می‌افزاید: 5 میلیون کارگر شاغل در خاک آمریکا ماهانه مبالغ قابل توجهی به اقتصاد کشور مکزیک کمک می‌کنند چون حقوق خود را برای فامیل ارسال می‌کنند که تقریبا 8 درصد تولید ناخالص مکزیک است.

جنوب شرق آسیا نیز در خطر است

حال که در منطقه آسیایی به دنبال تبعات اقتصادی حضور ترامپ در کاخ سفید هستیم، بد نیست کمی هم درباره جنوب شرق آسیا دقت کنیم، چون آخرین دستاورد دولت اوباما در این منطقه یعنی قرارداد ترانس پاسیفیک پس از روی کار آمدن ترامپ لغو شد.

باراک اوباما که برای مقابله با گسترش کمونیسم در منطقه از در روابط اقتصادی با کشورهایی مانند ژاپن، کره جنوبی، تایوان، برونئی، سنگاپور و مالزی وارد شده بود، با انعقاد این قرارداد دیوار دفاعی خود را کامل کرده بود که این کشورها نیز معادلات اقتصادی خود را به امید دستیابی به بازار بزرگ آمریکا تنظیم کرده‌اند در حالی که امروز این معادلات همگی در حال نقش بر آب شدن هستند.

سرزمین اژدها در امان نیست

اگر از قاره آمریکا بگذریم، نوبت به آسیا و سرزمین اژدها به عنوان دومین اقتصاد جهان خواهد رسید. افق‌های نامعلوم از روابط اقتصادی ترامپ با سرزمین اژدها، بیانگر روزهای خوبی برای روابط تجاری میان دو کشور و البته کل اقتصاد بین‌الملل نیست. به این ترتیب که شعارهای انتخاباتی ترامپ یعنی توقف واردات کالاهای چینی به خاک آمریکا با اعمال تعرفه‌های 45 درصدی می‌تواند باعث نگرانی تولیدکنندگان چینی هزاران کیلومتر دورتر از خاک آمریکا شود.

این در حالی است که براساس آمارهای اقتصادی تقریبا 20 درصد مبادلات اقتصادی چین با ایالات متحده است و در صورت حذف آن، نگرانی‌های قابل توجهی در سرزمین اژدها میان تولیدکنندگان و طبقه کارگر ایجاد خواهد شد، چون میلیون‌ها فرصت شغلی از دست خواهد رفت.

البته نباید فراموش کنیم، دولت مرکزی پکن برای مقابله با تبعات احتمالی این سیاست ترامپ قول سرمایه‌گذاری بیشتر در خاک ایالات متحده را داده تا بتواند آن بخش اقتصاد خود را که به صادرات کالاهای چینی به آمریکا مربوط است، از نگرانی نجات دهد.

اروپای بدون انگلستان، اولین قربانی

در نگاه اول،‌ شاید ترامپ هنوز سیاست اقتصادی روشنی در مقابل قاره سبز ارائه نکرده باشد. تقریبا گروهی براین باورند که این منطقه اقتصادی فعلاً از تلاطم حضور ترامپ در کاخ سفید در امان است؛ در حالی که آتش زیر خاکستر قاره سبز نگرانی قابل توجهی در این منطقه اقتصادی ایجاد کرده است.

مشکلات اقتصادی در ایتالیا و انتخابات این کشور در کنار همه‌پرسی آلمان، فرانسه و هلند به ترتیب می‌تواند موجب ایجاد تنش‌های اقتصادی میان آمریکا و این منطقه شود، هرچند نباید فراموش کرد در کشورهای حوزه بالتیک، لتونی، لیتوانی و استونی نیز می‌توانند در روابط اقتصادی آمریکا و قاره سبز تاثیرگذار باشند.

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که اقتصاد قاره سبز از سوی آمریکا به دو صورت تهدید خواهد شد؛‌ اول این‌که رژیم آمریکا نسبت به اروپا واردات کمتری داشته باشد و دومین گزینه، بحث نوسان‌های ارزش دلار در مقابل یورو است. به این ترتیب که اگر دلار کاهش ارزش داشته باشد، یورو گران‌تر می‌شود و در نهایت محصولات تولید منطقه یورو قدرت رقابت برای ورود به خاک آمریکا را نخواهند داشت.

مشکل دیگری که می‌تواند روابط دو منطقه را در آینده با چالش مواجه کند، بحث مشکلات بانکی در بسیاری از اقتصادهای برتر قاره سبز است که خود دافعی برای ارتباط تجاری آمریکا با این منطقه خواهد بود.

منبع: گاردین ـ دسامبر 2016

مترجم: عماد عزتی