سایه پوتین بر سر برنده انتخابات پرحاشیه

جدا از نتیجه دور از انتظار و شخصیت متفاوت فرد برنده، این انتخابات زیر سایه مداخله یک کشور خارجی برگزار شد.

در تاریخ آمریکا سابقه نداشته کشوری به نقش داشتن در جهت‌دهی‌های انتخاباتی متهم شده باشد البته آمریکا در 70 سال گذشته بکرات در انتخابات دیگر کشورها دخالت مستقیم و غیرمستقیم داشته است.

با این حال بنا بر دلایل متعدد تاکنون دیگر کشورها نتوانسته یا نخواسته بودند در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده دخالتی داشته باشند.

اما انتخابات نوامبر سال 2016 به عنوان نقطه عطفی درخصوص رابطه میان تحولات داخلی آمریکا با مداخله جویی‌های دیگر کشورها در نظر گرفته می‌شود.

اتفاقا شائبه این مداخله‌جویی نیز از سوی کشوری انجام گرفته که برای دهه‌ها رقیب ایدئولوژیکی ایالات متحده شناخته می‌شد و در حال حاضر رقابت شدیدی را در عرصه‌های سیاسی ـ امنیتی در گوشه و کنار جهان پیگیری می‌کند.

پشت پرده یک اتهام

در انتخاباتی که سال گذشته میلادی برگزار شد، هیلاری کلینتون به عنوان نامزد دمکرات‌ها بر ادامه سیاست‌های کنونی دولت آمریکا و جهتگیری‌های کلان نظام حاکم بر این کشور تاکید داشت.

در حالی که دونالد ترامپ، نامزد جمهوریخواهان آمده بود که سنت‌های دیرین سیاسی را در آمریکا تغییر دهد و طرحی نو در تمام امور سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و دیپلماسی دراندازد.

این رویکرد به همان اندازه که مورد اقبال طیف گسترده ناراضیان داخلی از سیاست‌های مرسوم در آمریکا قرار گرفت، به همان اندازه نیز توجه کشورهای غیرمتحد واشنگتن را به خود جلب کرد.

این کشورها که یا رقیب یا دشمن آمریکا هستند، اغلب ـ البته احتمالا به استثنای چین ـ به پیروزی دونالد ترامپ چشم دوخته بودند به عنوان منتقد سرسخت عملکرد کنونی دولت آمریک شناخته می‌شد. در میان این کشورها، روسیه هم انگیزه قوی‌تر و هم امکانات فراوان‌تر برای تاثیرگذاری بر نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا داشته است.

از زمانی که رقابت‌های درون حزبی جمهوریخواهان از ژانویه 2016 آغاز شد، رسانه‌های گروهی روسیه توجه خاصی به ترامپ پیدا کردند.

رسانه‌هایی همچون راشاتودی و اسپوتنیک به شکل گسترده‌ای، اخبار کمپین انتخاباتی ترامپ را پوشش می‌دادند و اختلافات وی با رقبای جمهوریخواه‌ را پررنگ‌تر می‌کردند.

با این حال، رسانه‌های گروهی، تنها ابزار تاثیرگذار روسیه بر افکار عمومی مردم آمریکا نبود. تردیدی نیست روسیه در زمره قدرتمندترین کشورها در عرصه جنگ‌های سایبری قرار دارد.

بارها و بارها کشورهای غربی ازجمله ایالات متحده، روسیه را به حملات سایبری و هک اطلاعات حساس متهم کرده‌اند. البته هر بار روس‌ها چنین اتهاماتی را رد کرده و اتهامات مشابهی را به طرف‌های مقابل وارد کرده‌اند.

با این حال، در جریان بودن نبردهای پنهان سایبری میان قدرت‌های رقیب در سطح جهانی قابل انکار نیست. در این میان وجود سایت افشاگر ویکی لیکس که بنیانگذار آن جولیان آسانژ در ضدیت با واشنگتن شهرت جهانی دارد، فرصت مناسبی را در اختیار آن دسته از کشورها قرار داد که از طریق حملات سایبری به اطلاعات محرمانه در آمریکا دسترسی دارند.

مسلما هک ایمیل نهادهای رسمی و شخصیت‌های برجسته آمریکا از توان یک سایت اینترنتی خارج است.

ویکی لیکس هم بارها اعلام کرده که اسناد فاش شده را از منابع دیگری که هیچ گاه نام آنان را فاش نکرده، به دست آورده است.

از دید مقامات اطلاعاتی و امنیتی آمریکا، دولت روسیه و شخص ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور این کشور پشت ماجرای هک ایمیل‌ها وانتقال این اطلاعات به سایت ویکی‌لیکس برای افشای آنان قرار دارد.

وقتی کلینتون به ویکی‌لیکس باخت

این که چنین اتهاماتی تا چه اندازه به واقعیت نزدیک است، به گذشت زمان و تحقیقات بیشتر نیاز است. با این حال، تردیدی نیست که برخی افشاگری‌ها طی رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری اخیر آمریکا، بر نتایج آن تاثیر مستقیم و غیرمستقیم داشته است.

به عنوان مثال، افشای ایمیل‌های مبادله شده میان سران کمیته ملی حزب دمکرات، آن هم چند روز پیش از نشست مهم کنوانسیون ملی حزب، لطمه سنگینی به وجهه هیلاری کلینتون وارد کرد.

ایمیل‌های فاش شده ثابت کرد که حامیان کلینتون در فرآیندی غیردموکراتیک، رقیب هم حزبی، سناتور برنی سندرز، چهره محبوب جوانان را از گردونه رقابت‌ها حذف کردند.

انتشار ایمیل‌های جان پودستا، رئیس ستاد انتخابات کلینتون نیز ضربه دیگری بود که بر نامزد نهایی حزب دموکرات وارد شد.

پیش از آن نیز ویکی لیکس با انتشار بخشی‌هایی از ایمیل‌های مربوط به وزارت امورخارجه آمریکا، دردسرهای فراوانی را برای هیلاری کلینتون که چهار سال عهده‌دار سمت وزیر امور خارجه این کشور بود، ایجاد کرده بود.

البته سهل‌انگاری کلینتون در استفاده از سرورهای شخصی برای ارسال ایمیل‌ها در دوران تصدی مقام وزارت امور خارجه آمریکا، پاشنه آشیلی برای وی محسوب می‌شد.

با این حال، بدون افشاگری‌های ویکی لیکس، کلینتون در بین بسیاری از هواداران حزب دموکرات آمریکا بی‌اعتبار نمی‌شد.

این اتفاقات در حالی رخ می‌داد که ویکی لیکس طی چند ماه رقابت شدید میان کلینتون و ترامپ، هیچ گاه سندی را در ارتباط با جمهوریخواهان و شخص دونالد ترامپ فاش نکرد. البته ترامپ مدعی است دموکرات‌ها به اندازه جمهوریخواهان، تدابیر امنیتی را در فضای سایبری رعایت نکردند.

با این حال بعید به نظر می‌رسد کسانی که به مکاتبات داخلی وزارتخانه‌های امور خارجه و دفاع آمریکا دسترسی داشته باشند، نتوانند مکاتبات مقامات حزب جمهوریخواه را هک کنند.

اعضای جامعه اطلاعاتی آمریکا مدعی هستند که نهادهای وابسته به جمهوریخواهان و سران این حزب به اندازه دموکرات‌ها در معرض هک اطلاعاتی قرار داشته‌اند، با این حال، فقط اطلاعات مربوط به دموکرات‌ها و شخص کلینتون در معرض افکار عمومی قرار گرفت.

در گزارش سه نهاد اطلاعاتی آمریکا شامل آژانس اطلاعات مرکزی (سیا)، اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) و آژانس ملی اطلاعات (ان‌اس‌ای) که بخش‌هایی از آن از طبقه محرمانه خارج شده است، این موضوع دلیلی بر تلاش آمران و عاملان حملات سایبری برای تاثیرگذاری بر نتایج انتخابات ضدکلینتون و به نفع ترامپ عنوان شده است.

از دید جامعه اطلاعاتی آمریکا و دولت این کشور، روس‌ها در پی پیروزی ترامپ در انتخابات بودند، زیرا به اعتقاد آنان ترامپ نگاه دوستانه به پوتین دارد و روسیه را شریک ضروری در مبارزه با ترویسم بین‌الملل قلمداد می‌کند.

اظهاراتی از این دست که «روسیه، ایران و بشار اسد در حال نبرد واقعی با داعش هستند» یا معرفی رکس تیلرسون، دریافت‌کننده نشان دستی روسیه از دست پوتین به عنوان وزیر امور خارجه دولت ترامپ، فرضیه نقش‌آفرینی مسکو در روند پیروزی ترامپ را تقویت می‌کند.

ترامپ بعد از دیدار با سران جامعه اطلاعاتی آمریکا، گرچه تاثیرگذاری روسیه بر نتایج انتخابات هشتم نوامبر را قویا رد کرد، با این حال، تلویحا امکان حملات سایبری روس‌ها را پذیرفت و قول داد مقابله با این حملات را در اولویت دولت خود قرار دهد.

این که چنین اقداماتی تا چه اندازه می‌تواند امنیت سایبری آمریکا را تامین کند، محل تردید جدی قرار دارد. روسیه بعد از تسلط مجدد سیاسی ـ اقتصادی بر بخش‌های وسیع از سرزمین‌های استقلال یافته از شوروی و همچنین بازیگری فعال در منطقه شرق اروپا و غرب آسیا، اکنون متوجه تاثیرگذاری بر تحولات داخلی دیگر کشورها، بویژه رقبای سیاسی خود در اروپا و آمریکاست.

تجربه انتخابات آمریکا می‌تواند در چند انتخابات سرنوشت‌ساز سال 2017 اروپا ازجمله انتخابات ریاست جمهوری فرانسه و پارلمانی آلمان به کار گرفته شود.

از این رو تعجب‌برانگیز نیست که مارین لو پن، رهبر جبهه ملی فرانسه، شخصی که از نتایج همه‌پرسی برگزیت و پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تجلیل کرده است، در موضعی متفاوت با تمام شخصیت‌های سیاسی در اروپا، انضمام کریمه به روسیه را غیرقانونی نخوانده است.

شاید وی نیز با چنین اظهارنظرهایی، چشم به همان کمک‌هایی دوخته که به یاری ترامپ شتافتند و ناممکن را در انتخابات هشتم نوامبر آمریکا ممکن ساختند.

امیرعلی ابوالفتح - کارشناس مسائل آمریکا

ضمیمه جام سیاست جام جم