گندم برجام و خرید هواپیما از غرب

اما بازی پیچیده‌تر فروش هواپیما به ایران، آن هم از سوی دو کشور آمریکا و فرانسه که در تحریم‌ها نهایت دشمنی خود با ایران را نشان دادند، در کدام پازل قابل بررسی است؟ چرا مجوز فروش هواپیما به ایران داده شد؟ هدف دشمن از این قرارداد چیست؟ و ده‌ها پرسش دیگر در این زمینه قابل طرح است. چند نکته، پاسخ اجمالی بعضی از این پرسش‌ها را مشخص می‌کند:

1 ـ موسسه سیاست واشنگتن در خاورمیانه در گزارشی که سال 1998 منتشر شده، عنوان می‌کند که نباید صادرات کالاهای مصرفی به ایران را محدود کرد. این موسسه دو هدف برای این کار مطرح می‌کند؛ اول نفعی که شرکت‌های آمریکایی از صادرات کالا به ایران می‌برند و دوم، ایران با خرید کالاهای مصرفی، ارزهای خارجی محدود خود را از دست می‌دهد و نمی‌تواند آن را صرف برنامه‌های تسلیحاتی خود کند.در خرید هواپیما هم این دو احتمال وجود دارد. اولاً شرکت بوئینگ آمریکا اعلام کرد، فروش هواپیما به ایران از 100 هزار فرصت شغلی در آمریکا حمایت می‌کند. ثانیا ایران قرار است میلیاردها دلار را طی سال‌های آینده به آمریکا و فرانسه پرداخت کند و به این ترتیب، دلارهایی را که بسختی به‌دست آورده، صرف خرید کالای مصرفی آن هم از دشمن درجه یک خود می‌کند و از هدایت این دلارها به سمت پیشرفت صنعتی جلوگیری می‌شود.

2ـ بر اساس نظرات کارشناسی، فقط حدود 3 درصد مردم ایران از هواپیما استفاده می‌کنند. هواپیماهای جدید که عمدتاً برای مسیرهای دور و با هزینه بالا قابل استفاده هستند، نصیب اقلیت مرفهی می‌شود که صدایشان بلند است و رسانه‌های زیادی در اختیار دارند. (اصل پارتو در مقیاس رسانه‌ای برای آنان صادق است و با وجود تعداد کم آنها، در رسانه‌های مختلف پر سر و صدا هستند) لذا باید مزه برجام به آنها چشانده شود تا قراردادی که تا کنون آمریکا به تعهدات خود در آن عمل نکرده، نزد آنها شیرین جلوه کند و آنها مجاب شوند، از رابطه با آمریکا دفاع کنند.

3ـ برخی مسئولان عنوان کرده‌اند، پول خرید هواپیما از طریق فاینانس بانک‌های خارجی تأمین خواهد شد، اما به این نکته توجه نمی‌شود که به هر حال، همین فاینانس‌ها به اضافه سودشان باید طی سال‌های آینده از جانب ایران بازپرداخت شود. جان پرکینز (نویسنده آمریکایی) در کتاب خود اعتراف می‌کند، زمانی تحت امر آژانس امنیت ملی آمریکا مأموریت داشت، قامت اقتصادی کشورهای در حال توسعه را زیر بارِ وام‌های کمر‌شکن که از بانک جهانی یا صندوق بین‌المللی پول اخذ می‌شد، خم کند. او اشاره می‌کند که تحت شروطِ تحمیلی این مؤسسات، کشورهای وام‌گیرنده مجبور می‌شوند خدمات اجتماعی، بهداشتی و آموزشی مردمشان را بشدت محدود کنند که منجر به فاجعه در این کشورها می‌شود. در صورت بازپرداخت نشدن اقساط وام، امکان تاراج منابع طبیعی کشورهای وام گیرنده توسط صاحبان منافع تجاری آمریکا و امکان امر و نهی سیاسی و نظامی برای دولت آمریکا فراهم می‌آمد.

4 ـ بازی‌ای که دشمن طی این مدت شروع کرده بود، این بود که موفقیت یا شکست برجام را به فروش هواپیما گره بزند تا در نهایت به هدف خودش برسد. هدف دشمن، ایجاد عطش خرید هواپیما در مردم و دولت بود که به نظر می‌رسد موفق شده باشد. لذا دولت هم به هر قیمتی به سمت خرید هواپیما رفت تا برجام را دارای نتیجه نشان دهد. درنتیجه به جای برگزاری جشن «ما می‌توانیم» در جاهایی که توانمندیمان را اثبات کرده‌ایم، جشن خرید هواپیمای خارجی برگزار شد. در حالی که هدف برجام لغو تحریم‌ها و ورود ارز به داخل کشور بود، نه خروج ارز از کشور.

5 ـ نکته‌ای که غالب رسانه‌ها از آن غافلند، مطالبه از مجلس شورای اسلامی برای ورود به بحث خرید هواپیماست. چرا مجلس هیچ دغدغه‌ای نسبت به خرید هواپیما از آمریکا و فرانسه ندارد؟ آیا خرید هواپیما اولویت اول کشور است؟ مجلس چه بررسی‌ای در این زمینه انجام داده است؟ رهبر معظم انقلاب صراحتا اعلام کردند باید مجلس در این قضیه ورود کند: «این گفته شد که حالا به جای این که جادّه را درست کنند می‌روند سراغ هواپیما؛ این حرف درستی است، یعنی ما هم این اشکال را داریم؛ ... دستگاه‌ها مسئولینی دارند؛ اگرچنانچه یک مسئولی در یک موردی اشتباهی دارد، [کار] غلطی انجام می‌دهد، خب وظیفه مجلس است و باید مجلس استیضاح کند.» (بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از دانشجویان 12/4/1395) اما هیچ اقدام موثری در این زمینه از سوی مجلس نمی‌بینیم. باید از مجلس پرسید در جهت تصریح و اجرای کلام رهبر انقلاب برای ورود به این مساله چه اقدامی انجام داده است؟

6 ـ ‌ و اما نظر حضرت امام خمینی (ره) درباره نقشه‌های دشمن: اگر شما به سیاست استعمارگران کاری نداشته باشید... به شما کاری ندارند. شما هر چه می‌خواهید نماز بخوانید. آنها نفت شما را می‌خواهند، به نماز شما چه کار دارند. آنها معادن ما را می‌خواهند؛ می‌خواهند کشور ما بازار فروش کالاهای آنها باشد .

خرید هواپیما از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی

حالا فرض کنیم که پول‌های ما در بانک‌های بیگانه آزاد شد ـ که البته آزاد نشده، معلوم هم نیست کی آزاد خواهد شد، حالا [به آن مطلب‌] خواهم رسید ـ بنا است صرف چه چیزی بکنیم؟ این خیلی مهم است. اولویت‌ها را باید رعایت کرد. خب، حالا من یک مثال بزنم، البته این مثال را به خود وزیر محترم هم به نظرم گفتم؛ فرض کنید ناوگان هوایی ما نوسازی بشود؛ خب، خیلی کار مهم و لازمی است امّا اولویت است؟ آیا این اولویت کشور است؟ فرض کنیم مثلا سیصد هواپیما بخریم؛ این معلوم نیست اولویت باشد. این باید بررسی بشود؛ من نظر کارشناسی نمی‌دهم، من تذکر می‌دهم برای این‌که کار کارشناسی بشود؛ من تذکر می‌دهم که اولویت‌ها باید رعایت بشود. این یکی از مسائل بسیار مهم است.

25/3/1395

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان نظام

حالا [مثلا] کارهای مربوط به اقتصاد مقاومتی. خب این گفته شد که حالا به جای این‌که جاده را درست کنند، می‌روند سراغ هواپیما؛ این حرف درستی است، یعنی ما هم این اشکال را داریم؛ منتها این را توجّه داشته باشید و من هم بارها قبلا گفته‌ام که رهبری نمی‌تواند در تصمیم‌گیری‌های موردی دستگاه‌های گوناگون دولتی مدام وارد بشود و مدام بگوید این باشد، این نباشد؛ این نمی‌شود. نه قانون این اجازه را می‌دهد، نه منطق این اجازه را می‌دهد. دستگاه‌ها مسئولینی دارند؛ اگر چنانچه یک مسئولی در یک موردی اشتباهی دارد، [کار] غلطی انجام می‌دهد، خب وظیفه‌ مجلس است و باید مجلس استیضاح کند؛ یا اگرچنانچه کار، کار غلطی است، در دولت بایستی مورد مداقه قرار بگیرد؛ رئیس‌جمهور بایستی مانع بشود و جلویش را بگیرد. این‌جور نیست که حالا این‌همه دستگاه‌های اجرایی هستند و هر کدام هم دارند یک تصمیمی می‌گیرند ـ تصمیم‌های گوناگون ـ رهبری نگاه کند ببیند کدام درست است، کدام غلط است و بگوید آقا، این درست است، آن غلط است؛ این‌جوری نمی‌شود. این، هم خلاف قانون است، هم ناممکن است، هم نامعقول است؛ معقول نیست. وظیفه‌ رهبری آنجایی است که احساس کند یک حرکتی دارد انجام می‌گیرد که این حرکت، مسیر نظام را دارد منحرف می‌کند. اینجا وظیفه‌ رهبری است که بیاید در میدان و به هر شکلی که ممکن است، بِایستد و نگذارد؛ ولو مورد جزئی باشد.

12/4/1395

بیانات رهبر انقلاب در دیدار جمعی از دانشجویان

کار سوم این‌که ما بالاخره تجارت خارجی داریم، واردات داریم، به یک چیزهایی احتیاج داریم که از خارج وارد کنیم، مجبوریم اینها را بخریم، اشکالی هم ندارد، لکن توجّه کنیم که این خریدهای ما، قدرت تولید داخلی ما را تضعیف نکند. فرض بفرمایید ما می‌خواهیم مثلاً هواپیما وارد بکنیم یا خریداری بکنیم؛ به ما گفته می‌شود ـ خود مسئولین دولتی می‌گویند ـ که اگر چنانچه فلان درصد از این قیمت را ما در صنایع داخلی هواپیما سرمایه‌گذاری کنیم، بیشتر از آن‌که از خارج بخریم استفاده خواهیم کرد و تولید داخلی هم رشد پیدا می‌کند. این‌که ما همه‌چیز را از خارج وارد کنیم و نگاه نکنیم که این خرید ما، این واردات ما چه بلایی سر تولید داخلی می‌آورد، خطاست؛ پس بنابراین در خریدها کاری کنیم که تولید داخلی تضعیف نشود.

1/1/1395

بیانات معظم‌له در اجتماع زائران و مجاوران حرم رضوی

اکبر ابدالی محمدی

عضو انجمن مدرسان اقتصاد مقاومتی