چهار سال پس از آغاز تحولات خاورمیانه، حالا برای بسیاری از تحلیلگران روشن است که این فعل و انفعالات، بیش از آن که حرکتی در مسیر غربی شدن خاورمیانه باشد، نهضتی برآمده از بیداری اسلامی برای گذار از حکومتهایی بوده که وابستگی آنها به بازیگران فرامنطقهای، خشم ملتهایشان را برافروخته است.