سرمایه‌گذاری، پیش‌نیاز حل مشکل اشتغال

برای این‌که مشکل بیکاری در کشور حل شود، نیاز به زیرساخت‌هایی دارد که مهم‌ترین آن سرمایه‌گذاری است. اقتصاد ایران اکنون در رکودی به‌سر می‌برد که تولید را تحت‌تأثیر قرار داده و با سرمایه‌گذاری، بخشی از مشکل بیکاری و به دنبال آن تولید ملی افزایش می‌یابد. در یک دهه گذشته متاسفانه سرمایه‌گذاری در ایران با روندی منفی روبه‌رو شد و همین مساله باعث شد تا بخش‌هایی از تولید کنار گذاشته شود و این زنجیره تولید به بخش اشتغال برسد.

هیات‌های تجاری زیادی بعد از برجام به ایران آمدند تا سرمایه‌های خود را برای فعالیت منتقل کنند، اما تقریبا هیچ‌کدام از آنها به نتیجه نرسید. دلیل اصلی این موضوع، ریسک بالایی بود که در اقتصاد مشاهده می‌شود. این ریسک بالا باعث شده تا سرمایه‌گذاران داخلی نیز نتوانند سرمایه‌های خود را به بخش تولید منتقل کنند و ترجیح می‌دهند از نظام بانکی بدون ریسک، سود دریافت کنند تا این‌که در تولید وارد شوند و سرمایه خود را از دست بدهند یا سودی عایدشان نشود.

برای رفع این معضلات، فضای کسب و کار نیاز به ترمیم اساسی دارد. بهبود فضای کسب و کار باید در اولویت‌های اقتصادی کشور قرار داشته باشد. در صورت انجام این کار، شفافیت اقتصادی پدید می‌آید و این پیام را به بخش خصوصی می‌دهد که برای سرمایه‌گذاری می‌تواند وارد شود. اتفاق بعدی که شاهد خواهیم بود، ایجاد رقابت سالم است. کار مهم دیگری که باید انجام شود، حذف هرگونه انحصار در اقتصاد است. فرقی نمی‌کند که این انحصار در بخش خصوصی و دولتی است یا نهادهای عمومی. انحصار در هر بخشی که باشد، باعث سکون آن خواهد شد، اما در فضای رقابتی سرمایه‌گذاری‌های زیادی اتفاق می‌افتد. زمانی که بخش خصوصی اعلام آمادگی کند، سرمایه‌گذاران خارجی نیز وارد عمل خواهند شد.

سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند فضای کشور را تا حد زیادی متحول کند. از این رو نباید از این موضوع مهم غافل شد. در بخش نفت، ایران از فناوری بالایی برخوردار است، اما نسبت به کشورهای پیشرفته حدود 20 سال عقب هستیم. به همین دلیل قطر در میادین مشترکش با ایران، برداشت گاز بیشتری دارد. این اضافه برداشت‌ها به دلیل بهره‌مندی از فناوری روز غربی در میادین گازی قطر است. این موضوع در بخش‌های دیگر نیز صادق است و باید تحول را بخواهیم و انجام دهیم تا به نتیجه برسیم. این‌که بگوییم ما کارهایی را در این زمینه انجام خواهیم داد، مشکلی از مردم حل نمی‌شود و باید اقدامات اجرایی محسوس باشد.

دکتر مهدی پازوکی - اقتصاددان