ملال خندان

اطرافیانش می‌گویند اغلب بی‌حال و غمگین است، می‌گویند مثل رباتی شده است که مجموعه روزمرگی‌هایش را هر روز بی‌کم و کاست انجام می‌دهد، اما حسش را نمی‌شود فهمید؛ می‌گویند اغلب مات و توی فکر است؛ ‌می‌گویند خستگی انگار خودش را انداخته روی کول او و با دست‌هایی حلقه کرده دور گردنش، هر جا می‌رود همراهش می‌آید.

او به کسی نگفته است که پشت آن نقاب همیشگی آدم معمولی و فعال، کسی شبانه روز، زار می‌گرید.

به کسی نگفته که زود بغضش گریه می‌شود، اما هیجان‌هایش را انگار گم کرده است، که اغلب دلش می‌خواهد اشک بریزد، اما گریه‌اش را قورت می‌دهد، که حال ناخوشش را پنهان می‌کند مبادا دیگران قضاوتش کنند یا از دور و برش پراکنده شوند یا شغل و زندگی‌اش را از دست بدهد، که خسته است و این خستگی با خمیازه‌های کشدار یا چرت‌های طولانی نمی‌رود، که دائما به بهانه‌های مختلف فرصت‌های صمیمی شدن با بقیه یا فعالیت‌های لذتبخش را از خودش می‌گیرد.

خیال می‌کند افسرده نیست، خیال می‌کند بقیه هم مثل خودش هستند، در روزنامه‌ها خوانده است که افسرده‌ها از زندگی مشترک، کار، خوردن و خوابیدن کناره می‌گیرند و نمی‌توانند به وظایف روزمره‌شان عمل کنند، هیچ کدام از آن نشانه‌ها را اما در خود نمی‌بیند.

نمی‌داند که اختلالش با آن تعریف‌های معمول از افسردگی فرق دارد، او مبتلا به «ملال خندان» یا «smiling depression» است، اختلالی که به آن «walking depression» هم می‌گویند و کنایه است از وضعیتی که در آن فرد، امور روزمره مثل راه رفتن را انجام می‌دهد اما بیمار است و حالش، ناخوش.

ملال خندان، نوعی از افسردگی است که با علائم معمول افسردگی خودش را نشان نمی‌دهد اما فرد مبتلا در عین حال که به وظایف روزمره‌اش می‌رسد شدیدا آسیب‌پذیر و حساس می‌شود، اغلب ناخشنود و خشمگین است، بغضی پنهان دارد، هیچ چیز شادش نمی‌کند، سطح انرژی‌اش به طور معمول پایین است، حس می‌کند دیگران از او دورند و نمی‌تواند با بقیه رابطه‌ای صمیمانه داشته باشد چون بیم دارد به درون اندوهناکش پی ببرند.

ملال پنهان، سخت تشخیص داده می‌شود و درمانش هم از انواع آشکار افسردگی دشوارتر است چون فرد مبتلا یا دردش را عیان نمی‌کند یا منکر آن است. به گواه جدیدترین آمارها از سوی سازمان بهداشت جهانی 300 میلیون نفر در دنیا افسرده‌اند و در ده سال گذشته، این رقم 20 درصد افزایش داشته است. در ایران هم بر اساس آنچه وزارت بهداشت می‌گوید 16.8 درصد زنان و بیش از 10 درصد مردان افسردگی دارند، اما این رقم‌ها، چه در مقیاس جهانی و در چه مقیاس بومی، معمولا از آمار حقیقی کمترند و یکی از عللش، ملال خندان است که مبتلایانش بیماریشان را پنهان می‌کنند یا از آن بی‌خبرند و علت دیگر این است که معمولا این آمارگیری‌ها بر اساس مراجعه بیماران به مراکز درمانی انجام می‌شود در حالی که شمار زیادی از مبتلایان چه آنها که افسردگی آشکار دارند و چه آنها که از ملال خندان رنج می‌کشند، تا پایان عمر به مرکز درمانی مراجعه نمی‌کنند و بیماری، چون همزادی جدا نشدنی کنارشان باقی می‌ماند.

مریم یوشی‌زاده - دبیر گروه جامعه