سنت استپانوس؛ شاهکار معماری +عکس

همنوا با بهار دل‌انگیز می‌توانی در دامن طبیعت شاهد شکوه و اوج عظمت یک بنای تاریخی نیز باشی، بنایی به زیبایی یک کلیسای تاریخی با معماری باشکوه که گردشگران را به سوی خود می‌خواند.

این جاذبه زیبای گردشگری که به عنوان یکی از آثار مهم در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسیده عبارت است از مجموعه کلیسا‌های آذربایجان که از مهم‌ترین این کلیساها می‌توان به کلیسای «سنت استپانوس» اشاره کرد.

کلیسای سنت استپانوس یا کلیسای استفانوس مقدس، دومین کلیسای مهم ارامنه ایران است که از نظر اهمیت بعد از قره ‌کلیسا قرار می‌گیرد.

کلیسای سنت استپانوس در قلب کوه‌ها و در میان طبیعت سبز منطقه مرزی جلفا و جمهوری آذربایجان در دل درختان سر به فلک کشیده اطرافش با آب و هوایی بسیار دلپذیر در کناره ارس شاهکاری در هنر معماری است و ساختار کلی این کلیسا بیشتر به معماری ارمنی و گرجی شباهت دارد و داخل ساختمان نیز با نقاشی‌های یک هنرمند ارمنی آراسته شده است.

این کلیسا دارای سه ساختمان اصلی و مشخص و همچنین قسمت‌های فرعی مختلف است. سه قسمت اصلی عبارتند از: نماز خانه اصلی، اجاق دانیال و برج ناقوس.

آنچنان که در کتاب‌های تاریخی ذکر شده است کلیسای سنت استپانوس یا کلیسای استفانوس مقدس در قرن نهم میلادی ساخته شده و حصار سنگی که بنا را احاطه نموده بارویی بلند با هفت برج نگهبانی و پنج پشت استوانه‌ای سنگی مانند دژهای مستحکم دوره ساسانی و قرون اولیه اسلام است.

دروازه این بارو در وسط دیوار غربی تعبیه شده و دارای دری چوبی و آهنکوبی شده ‌است. در پایه‌های طرفین و طاق جناغی آن سنگ‌تراشی با حجاری‌های ظریف به‌کار رفته و نقش برجسته‌ای از حضرت مریم و کودکی حضرت عیسی در پیشانی طاق‌نمای آن به‌ چشم می‌خورد.

زلزله‌های شدید چند بار خاطر این بنای عظیم را آزرده کرده و باعث آسیب و تخریب ساختار اصلی آن شده که آسیب‌های باقی مانده از زلزله‌های مختلف در دوران صفویه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.

نام کلیسا

نام این کلیسا برگرفته از استپانوس مقدس است. استیفان یا استپانوس اولین کسی بود که به واسطه تعصب و خشم یهودیان سنگسار شده است.

این حادثه در26 دسامبر سال37 میلادی اتفاق افتاد و از آن تاریخ به بعد مسیحیان جهان همه ساله در روز مزبور مراسمی به نام وی برپا می‌کنند.

روی دیوارهای خارجی کلیسا، نقش برجسته‌های زیبایی قرار دارد که ازجمله آنها می‌توان به سنگسار شدن استپانوس مقدس در ضلع شرقی، مصلوب شدن حضرت مسیح در ضلع غربی و عروج حضرت مسیح اشاره کرد.

در سال 1384 کارشناسان سازمان میراث فرهنگی طی مرمت بنا، بقایای استخوان حواریون و قدیسین مسیحی را کشف کردند که طبق روایات تاریخی در این کلیسا نگهداری می‌شده‌است.

آنها بقایای استخوان‌ها را در میان دوطاق کلیسا شناسایی کردند. علاوه بر بقایای استخوانی چند تکه تخته مربوط به جعبه‌های نگهداری این استخوان‌ها، چند تکه پارچه زرد و آجری و تکه‌های موم نیز در این محوطه شناسایی شده است.

معصومه درخشان - روزنامه نگار

ضمیمه چمدان جام جم