بازدید از موزهها یعنی ورق زدن تاریخ یک سرزمین و در این میان شهر تبریز هم به داشتن موزههای غنی و متعدد خود میبالد.
موزه شهرداری تبریز
وقتی نام اولینهای تبریز به میان میآید بدون شک یکی از اولینهای آن بلدیه یا همان عمارت شهرداری تبریز است که اکنون به یکی از جاذبههای فرهنگی و گردشگری تبریز تبدیل شده است.
در سال 1314 هجری شمسی زمانی که توافقات طراحان و مهندسان آلمانی با ارفعالملک جلیلی، شهردار وقت تبریز به نتیجه رسید و آنها طرح اولین بلدیه ایران را روی کاغذ آوردند.
شاید فکرش را نمیکردند این عمارت علاوه بر اینکه نماد اولین بلدیه ایران شناخته میشود بلکه گردشگران بسیاری را برای تماشای اولین بلدیه ایران روانه تبریز میکند.
عمارت شهرداری تبریز طی سالهای 1314 تا 1318 در گورستان متروکه و خرابه کوی نوبر با نظارت و طراحی مهندسان آلمانی در 6500 مترمربع زیربنا در سه طبقه در وسط شهر تبریز و در میدانی به نام ساعت ساخته شد.
تبریزیها هر روز با ضرباهنگ ساعتی که بر فراز برج این عمارت تعبیه شده است گذشت زمان را سپری میکنند، چراکه ساعتی که بر فراز این عمارت قرار دارد شامل چهار ناقوس است که سه ناقوس به صورت منظم و صحیح کار میکند، اما یکی از ناقوسها به دلیل حمله روسها به تبریز در سال 1324 با گلوله از کار افتاده است.
موزه آذربایجان
حدود 500 متری که از موزه شهرداری تبریز جلو بروید موزه آذربایجان را مقابل دیدگان خود مشاهده میکنید.
موزه آذربایجان ازجمله مهمترین موزههای ایران است که در سال 1336 شمسی توسط آندره گدار، معمار معروف فرانسوی در سه طبقه طراحیشده و به دست هنرمندان پرتلاش کشورمان ساخته شد.
کهنترین آثار موجود در این بخش متعلق به مجموعه کوچکی از سفالهای تپه اسماعیلآباد مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد است.
مجسمه الهه زن متعلق به هزاره اول قبل از میلاد به دست آمده از رستمآباد در شمال ایران یکی دیگر از آثار برجسته این بخش به شمار میرود.
همچنین در بخش آثار کهن یک ویترین طراحیشده برای اجساد یک زن و مرد مربوط به هزاره اول قبل از میلاد وجود دارد که این اجساد در کاوشهای علمی 1378 در محوطه مسجد کبود کشف شد.
موزه سنجش
فکر میکنید قبل از این که ماشینحسابها و ترازوهای بزرگ دیجیتالی به کمک حساب و کتاب مردم بیاید، آنها چطوری داد و ستد کرده و حسابهای روزمره خود را حساب و کتاب میکردند. برای پی بردن به این امر هم که شده بهتر است موزه سنجش تبریز را فراموش نکنید.
به موزه سنجش تبریز که قدم میگذاری انواع ادوات مقیاس توزین از قبیل ترازوهای ظریف زرگری تا قپانهای بزرگ میادین بار مربوط به قرون گذشته، سنگ وزنهها و پیمانههای نفتی، وسایل مربوط به علم نجوم و اخترشناسی مانند اسطرلاب و کره سماوی، ابزارهای سنجش مربوط به علم هواشناسی و قطبنماها و سایر مقیاسهای دیگر بهطور جالبی تو را به سمت خود میخوانند.
موزه قرآن و کتابت
در موزه قرآن و کتابت تبریز که در محل مسجد صاحبالامر و در مرکز شهر تبریز بنا شده و یکی از بناهای تاریخی تبریز میباشد، میتوانید نسخ نفیسی از قرآن کریم مربوط به دورههای گوناگون تاریخ را بیابید.
علاوه بر این نسخ خطی، انواع قلمدانهای مقوایی مذهب دارای نقوش مینیاتوری و روکش لاکی، همچنین انواع پلاکهای فلزی منقوش به ادعیه و اوراد، ظروف چینی ـ سفالی ـ برنجی مزین به آیات قرآنی و بسیاری از آثار و تصاویر بزرگان دینی در این موزه به نمایش درآمدهاند، در موزه قرآن و کتابت نسخههایی از قرآن مجید به خط ائمه و خوشنویسان معروف جمعآوری و در معرض تماشای علاقهمندان گذاشته شده است.
ازجمله این نفایس میتوان به یک صفحه از قرآن کریم منسوب به دستخط مبارک حضرت امام رضا(ع) اشاره کرد که روی تکهای از پوست نوشته شده است.
از برجستهترین آثار دیگر میتوان به لباس قسم منقوش به کل آیات قرآن، کوچکترین قرآن خطی مطلا، جام شفابخش و کتیبه سنگی میخی اشاره کرد.
موزه استاد شهریار
شهریار ملک سخن را که همه میشناسید، او که با شمشیر قلم در همه آفاق دلها را تسخیر کرده است.
میدانید شهریار شعر سخن در وصف دوستانی که سری به خانه و کاشانه او نمیزنند چه میگوید؟ شهریار نهیب میزند و میگوید:
یاران چرا به خانه ما سر نمیزنند
آخر چه شد که حلقه بدین در نمیزنند
حال که به تبریز آمدهاید حتما دلتان نمیخواهد شامل این دسته از گردشگرانی باشید که خانه موزه شهریار شعر ایران را ندیده تبریز را ترک کنید.
منزل مسکونی استاد شهریار بعد از فوت وی به موزه تبدیل شده و به شماره 1000 در فهرست آثار ملی ثبت است. برای رفتن به این موزه باید به تقاطع چهارراه باغشمال و خیابان 17 شهریور رفته و در محله مقصودیه از نزدیک موزه استاد شهریار را تماشا کنید.
موزه مشروطه
بنای تاریخی خانه مشروطه با معماری دوره قاجار که قدمت آن به 110 سال قبل بازمیگردد در محله قدیمی راسته کوچه و در ضلع غربی مجموعه بازار تبریز واقع است.
این خانه بعد از به توپ بستن مجلس در سال 1287 هجری شمسی مرکز تجمع جمعی از برجستهترین چهرههای مشروطه آذربایجان بوده و در جنگهای 11 ماهه تبریز علیه نیروهای دولتی ستاد فرماندهی و تشکیل جلسات مجاهدین مشروطه به شمار میرفت.
تصمیم به پایین آوردن پرچمهای سفید (تسلیم) مقابل قوای محمدعلی شاه قاجار در همین خانه گرفته شد.
ویژگیهای خاص معماری دوره قاجار چشمانداز موسوم به کلاهفرنگی، پنجرههای ارسی، درهای منبتکاری و... از این بنا به چشم میخورد.
اسلحه کمری ستارخان، لوازم شخصی سران انقلاب و دیگر اسناد و مدارک اهدایی مرتبط با انقلاب در این موزه وجود دارد. خانه مشروطه، معروفترین و پرافتخارترین خانه تاریخی تبریز است که در اوج انقلاب مشروطه محل تصمیمگیریهای سرنوشتساز سران مشروطه بوده است.
ضمیمه چمدان جام جم
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد