چرا داعش به ایران حمله کرد

به گزارش جام جم آنلاین از مشرق، پس از رشته حملات گسترده‌ داعش به کشورهای غربی، حال سؤال اینجاست که چرا این گروه ناگهان ایران را هدف گرفته است؟ برای دریافت بینشی به این موضوع، جهان را ارجاع می‌دهیم به کتاب «داعش و آخرالزمان»، نوشته «ویلیام مک‌ کانتز» که مدیر پروژه روابط ایالات متحده با جهان اسلام در مؤسسه بروکلین است.
‌‌‌
‌دیدگاه داعش و متحدانش به جمهوری اسلامی ایران چیست؟

در وهله‌ اول آنها ایران را رقیب مذهبی خود می‌‌پندارند. ایران (به عنوان مرکز) «مسلمانان شیعه» یکی از دو قطب مهم جهان اسلام به شمار می‌رود و در این زمینه داعش همواره آن را هماورد خود پنداشته است. همین‌‌طور درباره کنترل عراق رقابتی راهبردی میان این دو وجود دارد. داعش از بدو تأسیسش در سال ٢٠٠٦ با ایران سر جنگ داشته و همیشه در فکر حمله‌‌ای به این کشور بوده است؛ اما تا به این زمان هیچ‌‌گاه دست به این کار نزده.

‌کمی بیشتر درباره رقابت مذهبی بگویید. غیر از این است که داعش ایرانیان شیعه را نه‌تنها رقیب خود، بلکه مرتد می‌‌پندارد؟

دقیقا همین‌طور است. جهادگران سنی دیدگاه تاریکی به شیعه دارند. آنها رهبران شیعه را به ارتداد متهم می‌‌کنند و حتی بحث‌‌هایی درباره مرتدبودن توده مردم نیز میان‌شان وجود دارد. از نظر داعش، ایرانیان مرتد هستند؛ همگی‌‌شان. روگردانی دینی از نظر آنها هیچ جای بخشش ندارد. از دیدگاه داعش، مسلمانان شیعه همگی خطوط مجاز را رد کرده‌‌اند - حتی بدتر از کفاری نظیر یهودیان و مسیحی‌‌ها- به این دلیل که به عقیده‌ آنها این گروه شیعه خارج از چارچوب‌‌های اسلام واقعی، برای خود پایگاه نیز درست کرده‌‌اند.

‌حالا که داعش در حال از‌دست‌دادن منطقه تحت نفوذ خود در عراق و سوریه و حتی مناطقی است که زمانی جایگاه محکمی در آن داشت، چرا تصمیم گرفته مقابل قدرتی منطقه‌ای مانند ایران، قد علم کند؟

در ظاهر شاید این موضوع بی‌‌معنی باشد. اما دلایل متعددی برای این اقدام وجود دارد؛ اول از همه (تلاش برای) تنبیه‌کردن ایران به خاطر نقشش در عراق. دوم برای مجبورکردن ایران به درگیری بیشتر در عراق. حتی شاید پیشروی تا حد یک نبرد فرقه‌‌ای بزرگ. تصوری که وجود دارد این است که اگر این جنگ به‌وضوح به جنگی فرقه‌‌ای تبدیل شود، داعش می‌‌تواند حمایت بیشتری از سنی‌‌‌های محلی دریافت کند. دلیل دیگر این حمله می‌‌تواند (تلاش برای) شکست داخلی ایران از جانب اینها باشد. داعش گمان می‌‌کند این امر تبعات گسترده‌‌ای در پی داشته و به بیگانه‌شدن آنها در ایران خواهد انجامید و به دنبال آن تلاش می‌کند سنی‌‌های ایران را با خود همراه کند. می‌‌توان از لنز رقابت با القاعده نیز به این موضوع نگاه کرد.

داعش زمانی بخشی از القاعده بوده. در چند سال اخیر اما، این دو از هم جدا شده و در بازار (برای جلب) سنی‌های جهان با یکدیگر در رقابت‌اند. داعش از سال گذشته یا کمی عقب‌‌تر از آن، در استخدام نیرو با مشکل مواجه شده؛ چراکه با اتخاذ تمهیدات امنیتی شدید، مرزهای زیادی را از دست داده است.

پس می‌‌خواهد با خودنمایی ثابت کند هنوز سر جنگ دارد و برای انجام این کار در جهان تسنن چه جایی مناسب‌تر از قلب ایران، آن هم در دو قطب مهم قدرت‌‌نمایی این کشور؟ از سوی دیگر این حمله نیز بخش دیگری از حملات چند روز اخیر در سطح جهان بوده که مستقیما یا به واسطه‌ تحریک داعش صورت گرفته و این معنا را می‌‌رساند که داعش هنوز نیرو دارد و می‌‌تواند قدرت‌‌نمایی کند.
در ماه رمضان، ماه روزه‌‌داری مسلمین هستیم. در همین ماه، داعش اقدام به حملاتی گسترده احتمالا با یک هدف مشابه- جذب نیروهای بیشتر - کرده است؛ بنابراین گرچه به نظر می‌‌رسد قلقلک قدرت بزرگی مثل ایران در این میان کار احمقانه‌‌ای بوده باشد، اما اهدافی که داعش از دست‌زدن به این عملیات در پی رسیدن به آن بوده به نظر هوشمندانه می‌‌رسد.

‌به ظن شما داعش مدت‌‌های مدیدی به دنبال چنین حمله‌‌ای به ایران بوده است؟

ما از پیش، این موضوع را از بررسی اسناد داخلی داعش و القاعده می‌‌دانستیم؛ اینکه داعش مدت‌‌های مدیدی‌ است قصد حمله به ایران را دارد. اما سازمان شکل‌‌دهنده‌ داعش، یعنی القاعده او را از دستیابی به این هدف دلسرد کرده بود.اما پیش از آن، باید قدرت این کار را نیز پیدا می‌کرد. داعش تعدادی نیرو دارد- برخی سلفی‌های داخل ایران -که برای جنگ به عراق فرستاده می‌‌شوند. شاید پایه‌‌گذار حمله‌ روز چهارشنبه نیز یکی از همین افراد بوده باشد. همه چیز معلوم می‌‌شود؛ بنابراین پس از جداشدن داعش از القاعده در سال ٢٠١٤ شاید کمبود نیرو یکی از دلایلی بوده باشد که از آن زمان شاهد چنین حملاتی نبوده‌‌ایم.

‌از دو محلی که در حمله روز چهارشنبه تهران هدف قرار گرفتند بگویید. ساختمان پارلمان ایران و آرامگاه بنیان‌گذار جمهوری اسلامی.

خب! پارلمان قطعا قلب دولت ایران محسوب می‌شود؛ قطب قانون‌گذاری آن. حرم آیت‌الله خمینی نیز قلب معنوی شهر تهران به شمار می‌رود. آیت‌الله خمینی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی بوده که عده‌ای نیز معتقدند او شخصیتی فراتر از این حرف‌ها نیز هست؛ جایگاهی نزدیک به جایگاه مسیح؛ بنابراین این حمله هر دو قلب برتر مشورتی و معنوی انقلاب را هدف قرار داده است.

‌ سؤال آخر اینکه پس از این حمله آمریکا از چه جنبه‌‌هایی در معرض خطر قرار می‌گیرد؟

این همبستگی میان کشورها را نشان می‌دهد که در شرایطی که عده‌ای غیرنظامی قربانی می‌شوند با کشور مورد نظر ابراز همدردی کنند. غالب اعضای لیست تروریستی آمریکا را سنی‌ها تشکیل می‌دهند؛ اما نه صرفا آنها. در گذشته آمریکا گروه‌‌هایی با عنوان سازمان‌‌های تروریستی برای تهدید کشور ایران تشکیل داده است که هیچ‌کدام تهدیدی را بر آمریکا تحمیل نمی‌کردند. به نظر می‌رسد این اصل کماکان مورد حمایت قرار گیرد.