بازارآمریکا علیه پسته ایران

آیا تعیین تعرفه بیش از 200درصدی برای پسته ایران در آمریکا را تایید می‌کنید؟

بله، البته این اتفاق تازه‌ای نیست. از گذشته‌ هم دولت آمریکا برای حمایت از تولیدات داخلی خود تعرفه واردات پسته از ایران را بیش از 200 درصد تعیین کرده است.

چطور این تعرفه برای پسته ایران تعیین می‌شود؟

هر پنج سال یکبار از سوی نهادهای مربوط در این کشور تعرفه مورد نظر بررسی شده و براساس شرایط روز درباره میزان تعرفه تا پنج سال بعد تعیین خواهد شد. متاسفانه امسال که نشست مذکور در آمریکا برگزار شد بیشتر اعضای حاضر به زیان پسته ایران رای دادند و تعرفه واردات پسته از ایران همچنان بالای 200 درصد باقی ماند.

آیا مدارک و مستنداتی برای تصمیم‌گیری به کمیسیون آمریکایی ارائه شده است؟

بله، انجمن پسته ایران و برخی تجار معتبر و شناخته شده بین‌المللی علاوه بر اعلام اعتراض خود به این تصمیم مدارکی برای رویت کمیسیون مربوط آمریکایی درباره قیمت تمام شده پسته ایران ارسال کرده‌اند، اما احتمال این که بتوانیم تصمیم اخیر را تغییر دهیم بسیار ضعیف است.

شما به قیمت تمام شده اشاره کردید. آیا موضوع دامپینگ مطرح است؟

بله؛ کمیسیون مربوط در آمریکا براین باور است که به دلیل پایین بودن هزینه انرژی، کارگر و حمل و نقل در ایران، قیمت تمام شده پسته در ایران بسیار پایین است و همین دلیل باعث بروز این تصور شده که ایران درباره قیمت پسته در آمریکا دامپینگ کرده و قیمت غیرواقعی برای فروش در آمریکا اعلام می‌کند.

قیمت تمام شده پسته ایران و آمریکا چقدر تعیین شده است؟

براساس برآوردهای انجام شده اکنون هزینه تولید پسته در ایران هر کیلوگرم تقریبا شش دلار قیمت دارد، در حالی که پسته تولیدی در آمریکا تقریبا چهار دلار است؛ بنابراین مدارکی با این مستندات به کمیسیون یاد شده ارسال کرده‌ایم، اما این مدارک مورد قبول کارشناسان و تصمیم‌گیرندگان آن کمیسیون قرار نگرفت و شرایط همچون گذشته بود.

برای تغییر رویه فعلی در جلسه آینده یعنی پنج سال آینده، کدام نهادهای ایرانی باید با مسئولان آمریکایی وارد مذاکره بشوند تا بتوانیم به آینده امیدوار باشیم؟

اگر بخواهیم در آینده یعنی جلسه پنج سال بعد شرایط بهتری برای این محصول صادراتی کشورمان در بازار آمریکا داشته باشیم سازمان توسعه‌ تجارت، اتحادیه خشکبار ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران، وزارت امور خارجه و انجمن پسته ایران باید دست به دست هم دهند و با استفاده از قوانین موجود، رایزنی‌های سیاسی و همچنین با ارائه مستندات و مدارک غیرقابل انکار کمیسیون تصمیم‌گیرنده را متقاعد کنیم که چنین سیاستی علیه پسته ایران اشتباه است و هیچ دامپینگی در کار نیست. بنابراین اگر همکاری و همفکری از همین امروز داشته باشیم قطعا در جلسه آینده دستاوردهای بهتری خواهیم داشت.

اصولا آمار صادرات پسته ایران به آمریکا چقدر است؟

آخرین آماری که در اختیار داریم مربوط به اسفند 1395 است که از ایران 18 تن پسته که عمدتا به صورت مغز بوده، صادر شده است.

چطور مغز پسته صادر شده است؟

به این دلیل که اگر پسته ایران به صورت مغز پسته صادر شود مشمول تعرفه 200 درصدی نیست و می‌توان با تعرفه کمتری آن را به بازار آمریکا از مبدأ ایران صادر کرد.

آیا ایران می‌تواند با ارائه مشوق‌هایی، این سیاست آمریکا را خنثی کند؟

خیر، چون اگر دولت بخواهد مشوق یا یارانه‌ای به صادرات پسته به آمریکا بدهد تقریبا باید 230 درصد تعرفه موجود پسته را به گونه‌ای برای صادرکننده جبران کند که این رقم بالایی است و احتمالا از توان دولت با شرایط فعلی خارج است.

آیا برجام تاثیری در ارسال کالاهای ایرانی به بازار آمریکا داشته است؟

براساس شرایط موجود صادرات پسته، فرش و برخی محصولات دیگر که در بازار آمریکا پرتقاضاست، ممنوعیتی ندارد، اما هر یک از این کالاها با تعرفه‌های مشخص و شرایط مخصوص به خود وارد بازار آمریکا می‌شوند که صادرکنندگان ایرانی با درنظر گرفتن آنها می‌توانند در بازار آمریکا حاضر باشند.

موانع بانکی چطور، آیا مشکلی برای نقل و انتقال پول نیست؟

این موانع همچنان برقرار است که تقریبا کار را کمی زمانبر و پرهزینه کرده است، چون برخی بانک‌های بزرگ و معتبر حاضر به انجام معامله با ایران نیستند.

نظر شما درباره صادرات فله پسته ایران و استفاده برندهای خارجی از ارزش افزوده آن چیست؟

اغلب کشورها با استفاده از سیاست‌هایی در تلاش هستند ارزش افزوده ایجادشده از این محصول را داخل کشورشان داشته باشند. به همین دلیل برای واردات پسته فرآوری شده یا بسته‌بندی شده از 30 تا 500 گرم را بسیار بالا درنظر می‌گیرند. از این رو صادرکنندگان ایرانی برای این که تعرفه‌های بالا را نپردازند، ناچار هستند در بسته‌های 50 تا 500 کیلویی به صورت فله پسته‌ ایران را صادر کنند. اینجاست که ارزش افزوده ایجاد شده از فرآوری و بسته‌بندی پسته برای شرکت‌ها و برندهای همان کشور ثبت خواهد شد.

آیا واقعا پسته ایران آلوده است؟

خوشبختانه با آموزش‌هایی که کشاورزان دیده‌اند و پیگیری‌هایی که سیاستگذاران اصلی صادرات پسته کشورمان داشته‌اند، اکنون چنین موضوعی مطرح نیست و این مشکل تقریبا بسیار کم در پسته ایران مشاهد می‌شود. حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و دوره‌های آموزشی در واقع بهترین دستاورد در این زمینه بوده است، چون تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی با نیازها و استانداردهای مورد نیاز بازارهای هدف کاملا آشنا شده‌اند و براساس همان خواسته‌ها دست به صادرات می‌زنند که کمترین میزان برگشت را تجربه کرده‌ایم. این استانداردها بیشتر درباره مواد شیمیایی موجود در محصول و همچنین آفلاتوکسین است.

نظر شما درباره دلالی در بازار پسته چیست؟

موضوع دلالی، نکته‌ای است که نه‌تنها در پسته بلکه در بیشتر صنایع و محصولات کشاورزی بخصوص در کشورهای کمتر توسعه یافته دیده می‌شود؛ اما نکته اینجاست که خوشبختانه این موضوع در پسته بسیار کم دیده می‌شود. در حالی که موارد مشاهده شده هم نه از سوی ایرانیان بلکه از سوی برخی تجار خارجی کشورهای همسایه که مستقیم به باغداران و مناطق پسته خیز کشورمان مراجعه می‌کنند، دامن زده می‌شود.

کدام کشورها در این زمینه مشکل ایجاد کرده‌اند؟

اسامی این کشورها مشخص است، اما اجازه دهید من نامی از آنها نبرم.

براساس اخبار منتشر شده، به دلیل مشکلات کم‌آبی در ایران، اغلب باغداران درحال تغییر کاربری باغ‌های خود به پسته هستند. آیا این موضوع را تایید می‌کنید؟

بله؛ به دلیل این که کیفیت آب در برخی نقاط کشور یا سطح آب‌ها پایین آمده و تولید تعدادی از محصولات باغی صرفه اقتصادی ندارد باغداران اقدام به کاشت درخت پسته کرده‌اند. چون این گیاه نسبت به سختی و کیفیت آب مقاوم است. براساس برآوردهایی که انجام داده‌ایم از 31 استان کشورمان تقریبا 28 استان به تولید پسته روی آورده‌اند و همین موضوع می‌تواند در آینده مشکلاتی به همراه داشته باشد. البته باغ‌های پسته موجود هم بیشتر از روش‌های نوین آبیاری استفاده می‌کنند که بتوانند محصول مناسبی با کاهش استفاده از منابع تجربه کنیم.

این اتفاق فقط برای تولید پسته بوده یا دیگر موارد را نیز شامل شده است؟

با توجه به اقلیم استان‌های مختلف کشورمان بیشتر پسته، زعفران و برخی گیاهان دارویی که خصوصیات مقاومت در مقابل کیفیت آب و کمی‌آب را دارند مورد توجه تولیدکنندگان قرار گرفته است.

آیا کمبود آب باعث تغییر بازده برداشت پسته کشورمان شده است؟

بله، محدودیت‌های ایجاد شده باعث شده افزایش راندمان در پسته را تجربه کنیم، چون بیشتر تولیدکنندگان به سمت شیوه‌های نوین رفته‌اند، اما همچنان از بسیاری از کشورها عقب‌تر هستیم.

امروز بازده برداشت پسته ایران چقدر است؟

بازده برداشت پسته در ایران به صورت متوسط 600 تا 800 کیلوگرم است، درحالی که در بسیاری از کشورها بین 5/2 تا 4 تن برداشت می‌شود، اما هستند تعداد انگشت شمار از تولیدکنندگان حرفه‌ای ایران که حتی تا 15 تن برداشت را هم در کارنامه خود ثبت کرده‌اند.

برای رسیدن به استانداردهای موجود پیشنهادی دارید؟

بله، بهترین پیشنهاد این است که تجمیع اراضی و باغ‌ها صورت پذیرد، چون خرده مالکی باعث افزایش هزینه‌های تولید و کاهش بازده خواهد شد. اگر بتوانیم در شهرستان‌ها باغ‌ها را تجمیع کنیم نه‌تنها مصرف آب کمتر خواهد شد، بلکه بازده بالاتری خواهیم داشت.

عماد عزتی