سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تصویری که در ذهن از بدن شما ساخته میشود و احساسی را که نسبت به آن دارید، تصویر ذهنی بدن گویند. این تصویر ممکن است با آنچه واقعا هستید یا دیگران شما را آنگونه میبینند، تفاوت بسیاری داشته باشد. تصویر شما از بدنتان میتواند مثبت یا منفی یا بین این دو متغیر باشد.
فکر کنم خوبی اما نه به گمانم کمی...
تصویر ما از بدنمان با آنچه در آیینه میبینیم متفاوت است؛ در شکل دادن به این تصویر، محیط زندگی، خانواده، دوستان، آشنایان و فرهنگ، نقش بسیار مهم و موثری دارند؛ مثلا اگر در خانوادهای بزرگ شوید که همیشه صحبت از رژیم لاغری، عمل جراحی پلاستیک یا پودرهای مخصوص رشد ماهیچهها باشد، ذهنتان بهطور ناخودآگاه یاد میگیرد که همیشه در بدنتان به دنبال چیزی باشد که نیازمند درست شدن است، اگر چه پیامهای مستقیم و غیرمستقیمی که از اطرافیان در خصوص بدنتان دریافت میکنید، به طور حتم در شکلگیری تصویر بدنی مثبت و منفیتان بیتاثیر نخواهد بود.
رسانههای اجتماعی، تلویزیون و سینما و مجلات هم با تبلیغات لوازم آرایشی، جراحیهای زیبایی و به نمایش گذاشتن مدلها و هنرپیشههایی که اغلب اندامی زیبا و متناسب دارند، به طور غیرمستقیم به ما آموزش میدهند که ایدهآل چیست و چطور میتوان به آن نزدیک شد.
من زیباترینم
افرادی که بدنشان را دوست دارند، دارای تصویر مثبتی از بدنشان هستند و نسبت به آن حس خوبی دارند. این دوست داشتن به معنای پسندیده شدن یا مطابق بودن با ایدهآلهای جامعه یا رسانهها نیست. چهبسا آنها ممکن است کوتاهتر، بلندتر، لاغرتر، چاقتر، تیرهتر و روشنتر باشند. با این حال بدنشان را همانطور که هست، پذیرفتهاند و با آن کنار آمدهاند.
داشتن تصویر بدنی مثبت، بیشتر به توانایی ذهنی فرد به پذیرش آنچه هست، بازمیگردد، به این معنا که افراد با تصویر بدنی مثبت، بیشتر بر تواناییهایی که بدنشان دارد متمرکز میشوند. معمولا آنان بر این باورند که شکل ظاهری انسانها همه آنچه هستند، نیست، بلکه عوامل بسیاری را در شکل دادن به شخصیت افراد موثر میدانند و به همین دلیل مسائلی چون وزن، شکل و مدل موها، ابروها، بینی و دور کمر را در حاشیه پذیرش این حقیقت اصلی قرار میدهند.
من زشتترینم
تصویر منفی از بدن، زمانی شکل میگیرد که فرد بدن خود را با بدنهای ایدهآل مورد مقایسه قرار میدهد و به کرات تصور میکند، در برابر آنها هیچ است و باید مانند آنها شود. این افراد، خودشان را آنطور که هستند، قبول ندارند و اغلب در پی تغییر شکل ظاهریشان هستند یا حداقل درباره این دغدغه ذهنی بسیار سخن میگویند. افرادی که تصویر بدنی منفی از خود دارند، وقتی خودشان را مقابل آیینه میبینند، تصویری چاقتر، لاغرتر، بلندتر یا کوتاهتر از واقعیت وجودشان را مشاهده میکنند که این عامل، به تصویر منفی آنها از خودشان دامن میزند. تحقیقات نشان داده است، زنان با تصویر بدنی منفی اغلب خودشان را چاقتر از میزان واقعی ترسیم میکنند. روانشناسان معتقدند این نارضایتی و ناخشنودی همیشگی مربوط به فیزیک بدن نیست، بلکه ریشه روانی ـ ذهنی دارد، چهبسا گاهی تجارب تلخ دوران کودکی مانند عدم دریافت محبت و نوازش صمیمانه، انتقادهای شدید و مورد بیمحلی واقع شدن، علت اصلی این مشکل باشد.
آشتی با تصویر بدنی را جدی بگیرید
شاید این جمله را بسیار شنیده باشید که هر کسی باید بدن خود را دوست داشته باشد، اما آیا به همین سادگی میتوانیم تصویر مثبتی از بدنمان در ذهن شکل دهیم؟
تصویر بدنی مثبت، مولفهای مهم و اساسی در سلامت و بهداشت روان و جسم محسوب میشود.روان شناسان معتقدند، با تغییر رابطه فرد با بدنش میتوان نگرش و تصویر ذهنی مثبت از بدن را پرورش و تقویت کرد. کافی است با مثبت اندیشی و عادات زندگی سالم، یک تصویر ذهنی مثبت بسازیم.
در صحبت با خود، مهربان باشید
هیچکس به اندازه شما با خودتان صحبت نمیکند. اگر رویکرد شما در صحبت با خودتان منفی باشد، نه تنها تصویر ذهنی نامطلوب از بدنتان را عمیقتر خواهید کرد، بلکه عزت نفس و خودباوریتان را کاهش خواهید داد. تکرار زیاد از حد افکار منفی، آنها را تشدید میکند و به وخیمتر شدن وضعیت ذهنی افراد منجر میشود.
اصلا ویژگیهای مثبتت را میبینی؟
متاسفانه در سالهای اخیر صنایع آرایشی ـ بهداشتی و غذایی باعث شدهاند، افراد همواره خود را به عنوان موجودات در حال پیشرفتی ببینند که میتوانند نقصهای بدن خود را برطرف کنند یا جنبههای نامطلوب اندامشان را تغییر دهند. بنابر گفته متخصصان، این وضعیت بحرانی بسیار مخرب است و باعث خدشهدار شدن عزت نفس و اختلال در تصویر ذهنی افراد از بدنشان میشود. برای مواجهه با این مشکل، بهتر است هنگام تماشای خود در آیینه، به جای مشاهده ضعفها و کمبودها، بر نقاط مثبت اندام و ظاهر خود متمرکز شوید و ارزشمندی آن را دوصد چندان کنید.
در واقعیت زندگی کنید
از تاثیر شبکههای اجتماعی بر تصویر ذهنی از بدن آگاه باشید و بدانید، تماشای تصویر دوستان یا افراد ناشناس در شبکههای اجتماعی میتواند تصویرذهنی فرد از بدن خود را متزلزل کند. به همین دلیل توصیه میکنیم به جای تفکر به بدن بینقص و غوطهور شدن در فضای مجازی، حقیقت را آنگونه که هست، بپذیرید و سازگار شوید.
بدن خود را ارزشگذاری کنید
امروزه بسیاری از افراد به داشتن وزن ایدهآل، پوست و موی بینقص و بدن زیبا فکر میکنند، در حالی که تواناییهای مهم دیگری چون قوای ذهنی و جسمانی را نادیده میگیرند. ارزشگذاری درباره بدن نباید فقط از منظر زیباشناسانه باشد، چه بسا عملکردهای مختلف بدن و توانمندیهای خاص باید از اهمیت ویژه برخوردار باشند. بنابراین برای آشتی با جسم و در آغوش گرفتن آن توصیه میکنیم برای بدن خودتان از جنبههای دیگر نیز ارزش قائل شوید و روی استعدادهای دیگرتان سرمایهگذاری کنید.
خود را محک بزنید
با پاسخ صادقانه به سوالات زیر، براحتی متوجه میشوید که تصویر بدنیتان مثبت است یا منفی.
وقتی در مقابل آیینه قرار میگیرید، حستان نسبت به خودتان مثبت است یا منفی؟
آیا میتوانید سه ویژگی مثبت بدنتان را نام ببرید؟
آیا براحتی میتوانید در خصوص ویژگیهای مثبت و منفی اندام و ظاهر خود صحبت کنید؟
آیا اغلب خودتان را به خاطر شکل و قیافه و هیکلتان سرزنش میکنید؟
حاضر به تغییر شکل کدام بخش از اندام خود هستید و چرا؟
به نظرتان دیگران در مورد اندام و ظاهر شما چطور فکر میکنند؟
وقتی دیگران از شما تعریف میکنند، چطور جواب میدهید؟
آیا تا به حال به خاطر این که با بدنتان راحت نبودهاید، اتفاق افتاده است برای رفتن به مهمانی یا یک فعالیت ورزشی نه گفته باشید؟
هنگام ارتباط با دیگران، چقدر به وضعیت ظاهر و اندامشان توجه میکنید؟
آیا موضوع اصلی گفتوگوهای شما با اطرافیان، درباره بدن و چگونگی آن است؟
اگر با فرد زیبا رو، جذاب و خوش اندامی مواجه شوید، احساستان مثبت است یا منفی؟
آیا ممکن است نسبت به افراد خوش هیکل و خوشقیافه احساس حسادت کنید؟
نسرین صفری
روانشناس
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد