به گزارش جام جم آنلاین از تسنیم، آیتالله صادق آملی لاریجانی در همایش سراسری قوه قضائیه که صبح امروز در محل سالن اجلاس سران برگزار شد با اشاره به وظیفه قوه قضائیه اظهار کرد: نخستین وظیفه قوه قضاییه رسیدگی به دعاوی و حل و فصل و اقدام لازم براساس قانون بوده و دومین وظیفه آن گسترش آزادی مشروط و سومین وظیفه نظارت بر حسن اجرای قوانین است.
رئیس دستگاه قضا با بیان اینکه بر اساس اصل 57، قوای مجریه، مقننه و قضائیه زیر ولایت مطلقه و مستقل از یکدیگر اقدام میکنند، افزود: ما در تشخیص نقش قوه قضائیه و وظایفش میتوانیم دو نگاه داشته باشیم. یک نگاه کلی و بیرونی است. برای اینکه ببینیم قوه چه جایگاهی دارد آن را در کل جغرافیای نظام مفروض میداریم و نظام جمهوری را در کل دنیا و منطقه لحاظ میکنیم. این یک نگاه است. از ما می پرسند که قوه چه جایگاهی دارد میرویم به عناوین یکی از ارکان نظام، و بعد نقش نظام را در منطقه و جهان میبینیم. از سوی دیگر یک نگاه درونی داریم که قوه یک تشکیلات است با اجزایی مثل محاکم و دادگستریها و دادسراها و دیوانعالی و سایر سازمانها اجزای آن که هر دو نگاه درست است و مکمل هم هستند.
وی اضافه کرد: دیوان عالی وظایفی دارد و دیوان عدالت هم همین طور. دستگاهها و حتی رئیس قوه قضائیه وظایفت مشخصی دارند. وقتی قانون اساسی در اصل 57 میگوید نظام از قوای مختلف تشکیل شده و زیر نظر ولایت فعالیت میکنند این همان نگاه بیرونی است که میگوید در کل نظام قوا چه نقشی دارند اگر این نگاه را درباره قوه قضائیه و قوای دیگر داشته باشیم آن وقت هم نوع نگاه ما به وظیفه خود و اهمیت آن دوچندان خواهد شد. امروز نظام جمهوری اسلامی یک نظام شکوفا و بالنده است که در منظقه حرف اول را میزند.
وی با اشاره به قدرت کشورمان افزود: این مساله چیزی نیست که مسئولان امروز بگویند، بلکه اوایل انقلاب امام با تیزبینی آن را میدید که این نظام حرف اول را خواهد زد؛ حتی امروز دشمنان هم به این مساله اذعان دارند که ایران حرف اول در منطقه را میزند.
آملی لاریجانی با اشاره به مصوبات جدید علیه ایران گفت: این تلاش آمریکا به عنوان قلدر جهانی برای فشار به دولتها به منظور عدم تعامل با ایران به خاطر نقش فزاینده کشورمان است.
رئیس دستگاه قضا ادامه داد: نگاه بیرونی موجب میشود وقتی ما وضعیت نظام را در منطقه مشاهده کردیم و وقتی بضاعت قوه را در نظام، می بینیم و تأثیر آن و خدماتش به مردم را می بینیم آن وقت برای ما روشن می شود که خدمت در این دستگاه کار بزرگی است. این در حالی است که اگر این خدمت توام شود با اخلاص، یکی از بالاترین عبادات است چراکه هر خدمتی انجام دهیم نقشی دارد در قوام این نظام و تأثیر نظام در منطقه و دنیا.
وی در ادامه سخنانش با تاکید بر اهمیت استقلال قوا به ویژه استقلال قوه قضائیه در قانون اساسی افزود: قانون اساسی توجه بسیاری به استقلال قوا داشته و هرچند در اصل 57، استقلال قوا را طرح کرده اما به صورت مجزا به استقلال قوه قضاییه اشاره کرده است. به هر حال اصرار قانون اساسی و نویسندگان و رأی دهندگان به این امر بی وجه نیست. استقلال قوه و قضات یکی از دغدغه هاست. ایجاد تعادل بین آزادی بیان و این استقلال یک بحث بسیار عمیقی است که بسیاری از کسانی که برای استقلال قضایی کار کرده اند بیان کرده اند.
آملی لاریجانی گفت: ما باید به استقلال قاضی و دستگاه قضایی ارج نهیم و این به نفع همه حتی قوه مجریه است. به نفع قوه مقننه و همه جمهوری اسلامی است چون استقلال قاضی تضمین کننده عدالت است؛ رکن رکین حکم عادلانه است. اگر قاضی مستقل نباشد حتماً در حکمش خدشه وارد میشود؛ لذا قاضی نباید تحت تأثیر قوا یا فشارهای سیاسی حکم کند.
رئیس قوه قضائیه گفت: من امروز باید از وضعیت برخی رسانهها در کشور انتقاد کنم؛ برخی سخن ها که در مجلس گفته می شود که در شکل ظاهر، انتقاد است اما در عمل زیر سوال بردن استقلال قوه است؛ اینکه در رسانه جمعی بخواهند به قاضی یا قوه فشار وارد کنند خلاف استقلال است؛ الان میبینیم به بهانه نقادی کردن آرای قضات یا دستگاه قضایی، میخواهند تحت فشار قرار دهند؛ آقایی بعد از یک محاکمه در پرونده گسترده ای، میگوید چنین حکمی در 3 هزار سال تاریخ ایران صادر نشده؛ این، هم ظلم است و توهین و هم مخالف استقلال؛ ما نمیخواهیم حصار و دیوار بکشیم و قضات را هم مصون از اشتباه نمی دانیم ولی قاضی باید فصل الخطاب باشد. اینکه رافع نزاع باشد نباید زیر سوال ببریم.
وی ادامه داد: ما پاسخگویی به معنای تبیین را قبول داریم و باید هرچه بیشتر بتوانیم مستدل و مستند حرف بزنیم و همواره به مسئولان عالی قضایی گفتم تا جایی که امکان دارد پرونده ها را تبیین کنید اما برخی اوقات هر دستگاهی بخواهد سوال کند و قوه جواب دهد و بعد اشکال کنند، برخلاف وظیفه دستگاه قضایی است.
آملی لاریجانی اضافه کرد: چیزی که رئیس جمهور گفت حرف درستی است اینکه آرا مورد بحث شود؛ اما اتفاقاً الان هم چنین بحثی در قوه وجود دارد؛ برخی قضات ما کاملاً جدی و قوی از آرای خود دفاع میکنند؛ حتی برخ اساتید دانشگاه گفتند فکر نمیکردیم چنین مستند و مستدل دفاع کنند؛ همچنین سامانهای با حذف مشخصات قرار بود مورد استفاده قرار گیرد.
رئیس قوه قضائیه گفت: اما این اقدامات نباید به اینجا بینجامد که کار حل و فصل دعاوی به روزنامه ها کشیده شود؛ در مجلس، یک نماینده به کار قاضی اینگونه ایراد بگیرد و نباید این خاصیت را زیر سوال ببریم. مثلاً یکی از نویسندگان میگوید در انگلستان انتفاد نمایندگان به پروندههای قضایی و نظر دادنشان محدودیت دارد. قواعد مجلس آنجا اجازه نمیدهد هر انتقادی شود و این مسئله بسیار مهمی است که امیدوارم در بحث استقلال قوه و قاضی این را همه رعایت کنند تا از قوهای قوی بهره مند باشیم.
وی در ادامه سخنانش با اشاره به اهمیت مقابله با نفوذ دشمن و نقش قوه قضائیه در این امر گفت: وقتی با نگاه بیرونی به نظام و قوه نگاه میکنیم نکات دیگری به ذهن میآید از جمله اقتدار نظام در منطقه و دنیا که باعث شده دشمن بعد از طی دوران کودتا و حمله نظامی نیابتی در منطقه و تحریمهای سخت، به فکر نفوذ در نظام و دستگاه باشد. دیدند کودتا و حمله نظامی نیابتی در جنگ تحمیلی جواب نداد و جمهوری اسلامی مقتدرتر شد. دیدند تحریم جواب نداد، به سراغ نفوذی آمدند که از قدیم طراحی کردند.
آملی لاریجانی عنوان کرد: امام (ره) از همان زمان بحث نفوذ را پیش بینی کردند که وقتی دشمن از تلاش به طریق کودتا ناامید شد به فکر نفوذ میافتد. در منشور روحانیت فرمودند استکبار وقتی از نابودی روحانیت و حوزه ناامید شد راه ارعاب و نفوذ را انتخاب میکند. یا جای دیگری به حربه جدایی دین از سیاست اشاره کردند و فرمودند این حربه تا جایی موثر بوده است. امروز فرمایش سال 68 امام برای ما شاخصی برای حرکت است. امروز داریم میبینیم. نگرانی امریکا و دوستانش از همین است. فرمودند آنها در این 10 سال ضربات سختی از اسلام گرفتن و تصمیم گرفتند این اسلام رانابود کنند؛ خب اگر بتوانند با نیروی نظامی و اگر نشد با نشر فرهنگ مبتذل و بیگانه کردن مردم با اسلام و اگر نشد ایادی خودفروخته خود را مورد استفاده قرار دهند تا به اهداف خود برسند. این را آن روز امام با تیزبینی دیدند و رهبر معظم انقلاب هم بعدها راجع به بحث نفوذ فرمودند که دشمنی را فراموش نکنید.
رئیس قوه قضائیه گفت: امروز شناخت دشمن و نفوذش به شناخت ما در دنیا کمک میکند. قوه قضاییه در مسیر انجام وظایف خود باید یک نگاه بیرونی و بررسی وضعیت نفوذیها و اهتمام دشمن در این راه را داشته باشد. باید بدانیم آنها از چه مسیری خواهند آمد. نفوذ سیاسی یعنی اراده افراد را طوری منعطف کنند که حرف را آن طور که میخواند بزنند. یا در نفوذ فرهنگی، فرهنگ خود را وارد کشور کنند؛ چرا ما این فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی را به فرهنگ بیگانه تبدیل کنیم. آنها با تمام قوا در حال ورود هستند. به عنوان کار اقتصادی، سیستم شبکه مجازی و کار علمی و کار فرهنگی وارد میشوند اما هدف پشت پرده، تسلط فرهنگی است؛ جدا کردن ملت مومن ما از فرهنگ اصیل اسلامی و انقلاب هدف اصلی آنهاست.
وی با تاکید بر اینکه ما چگونه میتوانیم رفتار خصمانه آمریکاییها را فراموش کنیم، افزود: وزیر خارجه آنها این روزها با پرررویی میگوید ما تلاشمان برای تغییر نظام در ایران است. بعد میگوید با کمک کسانی که در خود کشور داریم و میدانیم چنین کسانی هستند این کار را انجام میدهیم؛ تمام ارکان نظام یعنی قوای سه گانه مخصوصا قوه قضاییه باید بیدار باشند. دشمن در حال طراحی برای تغییر نظام است و باید ببینیم این حرفها از حلقوم چه کسانی در داخل بیرون میآید. البته این چیزی بیشتر از نفوذ است.
آملی لاریجانی اضافه کرد: من بارها گفتم اگر کسانی سلاح داشته باشند محارب و گرنه مفسد فی الارض هستند. کسانی اگر چالش ایجاد کنند و تأثیر در به هم زدن امنیت داشته باشند مفسد هستند؛ قوه قضائیه و قضات شریف باید بیدار باشند باید این نگاه با حساسیت وجود داشته باشد؛ چراکه یک دشمنی ایستاده رودرروی نظام و با وقاحت تمام میگوید به دنبال تغییر هستیم آنگاه عدهای از داخل دست دوستی دراز میکنند؛
رئیس دستگاه قضا گفت: ما در فتنه 88 دیدیم چطور آمریکاییها و اروپاییها آمدند پشت عدهای که در خیابان شرارت میکردند و گفتند از اینها حمایت میکنند. به بهانه حمایتهای حقوق بشری؛ ما دیدیم برای تغییر نظام حتی برای اعلام آن هم ابایی نداشتند و هیلاری کلینتون گفت چرا بیشتر برای تغییر نظام ایران تلاش نکردیم؛ عجیب این است که برخی در روزنامهها و سایتها به طرف آنها کشیده میشوند. این تذهبون مربوط به شماست. به کجا میروید؟
وی در ادامه با تاکید بر لزوم کمک قوه قضائیه به نیروهای امنیتی و هوشیاری آنها افزود: متاسفانه برخی علیه رهبریت نظام، علیه قوه قضائیه، علیه شورای نگهبان، علیه رئیس قوه و دبیر شورای نگهبان، علیه سپاه قدس و کلیت سپاه و هرچه بو و رنگ انقلاب و اسلام دارد هجمه کردند. این بو و رنگ فتنه دارد؛ ما هم از همدلی و هماهنگی گفتهایم اما باید هوشیار بود؛ اگر دشمن به سپاه که افتخار نظام است و تمام این سالها سینه سپر کرده جلوی هجمه دشمن، حمله میکند، زمزمه میکنند که سپاه را در لیست تروریستها ببریم. بخش بزرگی از نیروی مسلح را میخواهند ببرند در لیست. در درون نظام همه باید هم دل باشند.
آملی لاریجانی با بیان اینکه کنایهها برای اقتدار و امنیت کشور مضر است، گفت: در مورد فرمانده سپاه قدس که افتخار است هجمه میکنند که چرا به سوریه و عراق رفته است؛ شما چه کارهاید که درباره سفر او حرف میزنید؟
وی اضافه کرد: قوه قضائیه تاکنون ایستاده و از این به بعد هم باید همان طور که در فتنه 88 ایستاد، ایستادگی کند؛ باید از قضات شریف تشکر کنم و آنها به همان شکل ایستادگی کنند.
رئیس دستگاه قضا در ادامه سخنانش با اشاره به اهمیت موضوع اقتصادی مقاومتی افزود: ما باید در مقابل هجمه دشمن به استعداد داخلی توجه کنیم؛ اگر میخواهیم مقابل تحریمها بایستیم باید توجه به استعداد داخلی داشته باشیم؛ البته این امر مناقاتی با تعامل با خارجیها ندارد اما عقل می گوید تمرکز باید بر ظرفیت داخلی باشد؛ سرمایهدار درون کشور برایش افتخار است که کارخانه راه بیندازد و ما اگر می توانیم برای او خطوط قانون را ترسیم کنیم بهترین کار برای پیشبرد اهداف است.
آملی لاریجانی گفت: ما در جلسات متعدد قضایی بحث کردیم که از قوه چه کمکی بر میآید. دستورالعمل خوبی به زودی ابلاغ خواهد شد. خطوطی را ترسیم کردیم که به بحث اقتصاد مقاومتی و سرمایه گذاری و تولید کمک کنیم. به دولت اطمینان میدهیم برای این موضوع کاملاً کمک خواهیم کرد؛ ما باید امنیت اقتصادی را ایجاد کنیم. امنیت اقتصادی دو بال دارد یکی برخورد با فساد و دیگری تضمین امنیت سرمایه گذاری.
وی گفت: علاوه بر این، برخورد با مفاسد، در امنیت نیز دخیل است. کسی که سرمایه را وارد کشور میکند توقع دارد دستگاههای اجرایی عادلانه برخورد کنند نه اینکه برخی با رشوه و رانت کارشان جلو بیفتد؛ برخورد با فساد و رانت به سرمایهگذاری کمک میکند.
رئیس قوه قضائیه اضافه کرد: جا برای کار زیاد داریم و قوه قضائیه و مراجع امنیتی نباید اشکالات بی وجه برای سرمایه گذاران ایجاد کنند. با مفاسد باید برخورد شود. اما وقتی چند بار پروندههای کلان رسیدگی شود ان شاالله این بساط برچیده میشود.
آملی لاریجانی افزود: ما در حالیکه اذعان میکنیم تا نقطه مطلوب فاصله داریم تلاشهایی را خواهیم کرد.
وی در ادامه سخنان خود با تاکید بر لزوم تبیین نگاه اسلام به مساله حقوق بشر گفت: سخن ما با مدعیان حوق بشر دو کلمه است اول اینکه نظام اسلام پرچمدار حقوق بشر حقیقی است و ما مدافع کرامت انسانی هستیم. کرامت انسان را قبول داریم. این مسئله قابل انکار نیستیم اما حرف ما این است که کرامت انسانی به چیست؟ انسان کیست؟ اسلام و قرآن یک تصویری از انسان ارائه میکند که با تصویر شما غربیها یکی نیست؛ تصویر قران از انسان، خلیفةالله است. شما انسان را اینگونه میبیند؟
رئیس قوه قضائیه افزود: شنیدم در آلمان همجنس بازی را آزاد کردند؛ خب ما در ایران که قرآن و اسلام و دلبستگی به اسلام داریم دنبال این رویه شما باشیم؟ پیامبر اعظم 1400 سال پیش فرمودند سیاه و سفید باهم مساوی هستند؛ آن زمانی که بردهداری رسم بود و آمریکا تا قرن پیش سیاه پوستها را به زور به آمریکا میآورد تا برده باشند، پیامبر ما 1400 سال پیش به هر بهانهای برده آزاد میکردند. اسلام نگاهش به آزاد کردن انسانها اینگونه بود؛ حرف ما در عالم نظر و فلسفه این است که حقوق بشر را در چارچوبی که قبول داریم میتوانیم بپذیریم. شما میگویید ازدواج حق انسان است و این حق را به ازدواج با همجنس هم تسری میدهید. خب ما چرا باید این را تبعیت کنیم؟
وی گفت: غربیها به دروغ و فریب از حقوق بشر استفاده میکنند. این در حالی است که جریان جنگ ویتنام و بمباران انسانهای بیگناه را فراوش نکردیم. کشتار کودکان در ایران را فراموش نکردیم. سرنگونی دولت به وسیله اشرار را، جنگ تحمیلی علیه ایران را و اقدامات آنها در یمن و خلق داعش را فراموش نکردیم. خودتان اعتراف کردید به خلق داعش؛ آن وقت دم از حقوق بشر میزنید؟ در یمن بزرگترین جنایت در حال وقوع است آن وقت ترامپ با حاکم سعودی می رقصد. دروغ میگویید.
آملی لاریجانی ادامه داد: جمهوری اسلامی حرفش با شما این است که حقوق بشر را ما پیش بردیم به استغاثه مظلومان توجه کردیم. به صدای مظلومیت فلسطین و عراق و سوریه توجه کردیم؛ این افتخار جمهرری اسلامی است که با تروریسم مبارزه میکند.
رئیس قوه قضائیه در ادامه اظهاراتش با اشاره به تشکیل نهاد حقوق شهروندی از سوی دولت گفت: اخیراً زمزمههایی درباره تشکیل نهاد حقوق شهروندی از سوی دولت شنیده میشود. حقوق شهروندی ابتدا از سوی رئیس قوه سابق طراحی و تبیین شد؛ ستاد حقوق بشر وظایفی دارد. طبق مصوبه شورایعالی امنیت ملی نمی توانیم نهاد دیگری ایجاد کنیم. هم خلاف قانون اساسی و هم خلاف شرع است.
وی گفت: ما همینجا از دولت دعوت میکنیم از دولت و کسانی که در فکر این موضوع هستند، با همفکری اقدامات را به شرط همپوشانی نداشتن با ستاد حقوق بشر پیش ببرند.
آملی لاریجانی در ادامه با اشاره به بررسی 15 میلیون پرونده قضایی و اعتماد مردم به قوه قضائیه اضافه کرد: یکی از نکات مثبت این نگاه، اعتماد مردم به قوه است. البته نمیگویم که این نگاه و اعتماد 100 درصدی است. باید تلاش کنیم با کار فرهنگی و صلح و سازش پرونده ها را کم کنیم. حجم وسیع پروندهها کار را برای کارمندان و قضات دشوار کرده است.
وی گفت: باید دولت و مجلس کمک کنند برای اجرایی شدن مسئله جذب قضات و کارکنان که همین منوال ادامه یابد؛ در بدو ورود بنده 8 هزار قاضی داشتیم، عدهای گفتند قاضی زیاد داریم، اگر آن حرف را قبول کرده بودم، الان قوه قضائیه به خاطر انباشت پروندهها منفجر شده بود؛ از سوی دیگر اینگونه هم نیست الان که نیاز به نیرو داریم دست هر لیسانس حقوقی را بگیریم. از بین 25 هزار متقاضی 500 نفر را جذب کردیم و این نشان دهنده سخت بودن مراحل جذب و گزینش است. امروز با جذب 4700 قاضی در مرز 11 هزار قاضی در قوه قضائیه هستیم و هنوز هم گمان میکنیم کم است. دلایل متعددی برای این کمبود داریم.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد