تابستان است و فصل پشه! حتما بارها از خودتان پرسیدهاید، پشهها در انتخاب قربانی خود بر چه مبنایی عمل میکنند. این حشرات خونخوار، پیش از این که وعده غذایی دلچسب خود را به چشم ببینند، بوی بدن قربانی از فاصله خیلی دور جذبشان میکند. فرآیندی که پشه قربانی خود را انتخاب میکند، به طور کاملا روشن نیست. جمعی از پژوهشگران بریتانیایی به منظور شناخت نقش ژنتیک انسان در این فرآیند به پژوهش جالب توجهی دست زدهاند.
در این پژوهش که تا چندی دیگر آغاز خواهد شد، قرار است 200 جفت جورابِ متعلق به دوقلوهای همسان و ناهمسان جمعآوری و مجموعه جورابها در یک تونل باد در معرض نیش پشهها قرار داده شود. پژوهشگران گمان میکنند، صاحبان جورابها بسته به ژنتیک خود مواد شیمیایی معطری تولید میکنند که در جذب یا دفع پشهها مؤثرند. پیشتر عده دیگری از پژوهشگران با بررسی دوقلوهای همسان و ناهمسان دریافته بودند، بوی بدن دوقلوهای همسان به یکدیگر شبیهتر است و دوقلوهای همسان در میزان جذب پشهها نیز تقریبا مشابه یکدیگرند. این یافته بهانهای شد تا پژوهش حاضر روی نقش ژنتیک در جذب پشهها متمرکز شود. پژوهشگران بر اساس نتایج پژوهشی دیگر احتمال میدهند، ژنهای کمپلکس اصلی سازگاری نسجی، موسوم به اماچسی (MHC) در کنترل بوی بدن نقش دارند. حتی گفته میشود، ردپای این ژنها در جفتگیری پستانداران مشاهده شده است، زیرا انسانها و همچنین موشها جفتهایی را ترجیح میدهند که بوی بدن متفاوتتری نسبت به خودشان دارند. به استناد پژوهشهای قبلی میدانیم، افرادی که دیاکسیدکربن بیشتری از بازدمشان خارج میشود، طعمه لذیذتری برای پشهها محسوب میشوند. همچنین پژوهشگران دریافتهاند، پشهها به افراد قدبلند و بزرگجثه تمایل بیشتری نشان میدهند که شاید علتش، خروجی دیاکسید کربن بالاتر و سطح بدن گستردهتر آنان باشد. در تعدادی پژوهش دیگر نیز مشاهده شده است، زنان در دوران بارداری یا مراحل خاصی از چرخه قاعدگی، بیشتر قربانی نیش پشه میشوند. خلاصه این که با وجود پژوهشهای متعددی که پیرامون این موضوع انجام گرفته، هنوز نقش عامل ژنتیک در جذب پشهها با سؤالهای فراوانی روبهروست. چنانچه ژنهای دخیل در این فرآیند کشف شوند، پژوهشگران میتوانند جمعیت انسانی آسیبپذیر را با ساخت داروهای محرک تولید بوهای دافع از گزند پشهها حفظ کنند.
منبع: Scientific American
مترجم: صدف دژآلود
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد