عرضه فرآورده‌های گوشتی هیچ استانداردی ندارد

گفت‌وگوی جام‌جم با محمدرضا ملاصالحی، مدیرکل مرکز اصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی را بخوانید.

میزان تولید گوشت قرمز در کشورمان چقدر است؟

بر اساس آنچه برآورد کرده‌ایم، سالانه بیش از 820 هزار تن گوشت قرمز داخل کشورمان تولید می‌شود که بیش از 50 درصد آن به دام سنگین یعنی گاو، گاومیش و شتر مربوط است. اما باقی در بخش دام سبک، یعنی گوسفند و بز تأمین می‌شود.

باید به این نکته توجه داشته باشیم که در بخش دام سنگین، چون اغلب واحدهای تولیدی دام سنگین (گاو، شتر، گاومیش و...) به صورتی صنعتی و در سیستمی بسته فعالیت می‌کنند که قابل کنترل هستند، تقریبا آمارهای موجود با واقعیت صنعت در نقطه سربه‌سر قرار دارند. اما در بخش دام سبک (گوسفند و بز)، به دلیل این که بیشتر تولید در سیستم‌های سنتی صورت می‌گیرد، بعضا اختلاف آماری تا 50 درصد داریم و همین نقیصه باعث بروز چالش‌هایی شده است.

ضریب خوداتکایی ایران در تأمین گوشت قرمز مورد نیاز چقدر است؟

در گوشت قرمز، ضریب خوداتکایی بالای 90 درصد است که تنها کمتر از 10درصد به واردات نیاز داریم. اما نباید فراموش کنیم افزایش تقاضا غیرقابل انکار است؛ به صورتی که درباره افزایش تقاضای گوشت قرمز، روند افزایش جمعیت عاملی در افزایش تقاضاست. این در حالی است که با در نظر گرفتن بهبود شرایط اقتصادی جامعه، الگوی مصرف نیز تغییر خواهد کرد.

آیا کاهش جمعیت دام کشور، عامل گرانی بوده است؟

خیر؛ اعتقاد نداریم این اتفاقات که طی پنج یا شش ماه اخیر افتاده، ناشی از کمبود دام در بازار است. به این دلیل که دقیقا قبل از این دوره، شاهد مازاد عرضه دام و لاشه بودیم و کم‌کم توقف دام پرواری در واحدهای پرواربندی مشکل و چالش بزرگی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرد.

پس شما عنوان می‌کنید عوامل دیگری در افزایش قیمت دخالت دارند؟

طی نیمه دوم سال 95، اتفاقاتی در بازار افتاد که افزایش قیمت را دامن زد و اعلام شد عرضه دام کم شده است. البته واقعی نبود. معتقدم دلالی، تأثیر اصلی را در افزایش قیمت داشته است. پس از کشتارگاه، عوامل متعددی در افزایش قیمت تاثیرگذار هستند که باید مسئولان و سازمان‌های مسئول نسبت به ساماندهی آنها گام بردارند.

عنوان شده ایران قرار است دام صادر کند و بخشی از نیاز خود را از واردات تأمین کند، آیا این موضوع را تائید می‌کنید؟

ما مزیتی در کشورهای حاشیه خلیج فارس داریم. این کشورها گوسفند و بز ایرانی را با حاشیه سود خیلی خوب خریداری می‌کنند و در مقابل می‌توانیم گوشت قرمز تولیدی کشورهای آسیای میانه را با قیمتی پایین‌تر از قیمت بازار داخلی وارد کنیم که این مزیت است بنابراین می‌توانیم بخشی از نیازهایمان را وارد کنیم و در مقابل آن بخشی از تولیدات را که به هر دلیل در کشورهای اطراف ما خریدار دارد، صادر کنیم. به نوعی سوآپ گوشتی انجام دهیم.

آیا وضعیت عرضه فرآورده‌های گوشتی ایران استاندارد است؟

خیر، عرضه فرآورده‌های گوشتی ایران اصولا هیچ استاندارد منطقی و درستی را تجربه نمی‌کند. به این ترتیب که خریداران وقتی برای تأمین نیازهایشان به بازار مراجعه می‌کنند، بسته به میزان مهارت‌هایشان می‌توانند گوشت مورد نیازشان را با کیفیت موردنظر تأمین کنند. هرچند در بسیاری از موارد تشخیص نوع گوشت بسیار مشکل است و همین مساله می‌تواند زمینه‌های تخلف را ایجاد کند. اختلاف قیمت در بازار گوشت معنادار است؛ به عنوان مثال گوشت دام جوان پرواری با گوشت دام پیر حذفی بعضا تا 40درصد اختلاف قیمت دارد که می‌تواند تعیین‌کننده خرید باشد. گوشت قطعه‌بندی شده بسیار سخت تشخیص داده می‌شود، این ظلمی است که به مصرف‌کننده می‌کنیم ولی ربطی به تولیدکننده ندارد . چون وقتی دام از واحد دامداری یا پرواربندی خارج می‌شود، وارد شبکه‌ای می‌شود که دامدار هیچ دخالتی در آن ندارد و همان‌طور که قبلا اشاره کردم، عوامل متعددی در آن تاثیرگذار خواهند بود.

راهکار چیست؟

باید برای شبکه توزیع، استانداردسازی کنیم تا وقتی گوشت عرضه می‌شود شفاف و با برچسب وارد بازار شود. قبلا هم ‌چنین پیشنهادی شده بود، اما با توجه به شرایطی که اعلام کرده ‌بودند، از همان ابتدا هم مشخص بود موفقیت‌آمیز نیست و می‌تواند زیان بیشتری را متوجه مشتری یا متقاضی کند.

عماد عزتی - اقتصاد