تجویزهای پزشکی کانالهای تلگرامی نامعتبرند

یک بررسی در سال های اخیر نشان داد که از ۴۵ تحقیق پزشکی که در رسانه ها به میزان زیاد به آنها استناد شده است و در نشریات عمده پزشکی به چاپ رسیده اند، نتایج هفت تای آنها با تحقیقات بعدی نقض شده اند. ما در ایران با فقر اطلاعات سلامت مواجه نیستیم، در واقع ما حجم عظیمی ازاطلاعات پالایش نشده در حوزه سواد سلامت داریم که به جای رفع نیازهای مردم،آنها را دچار بحران اطلاعاتی و نوعی سردرگمی می کند.

دکتر ریحانه معینی،پزشک متخصص طب سنتی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل در گفتگو با خبرنگار جام جم آنلاین در این خصوص گفت: در حال حاضر انواع و اقسام اطلاعات ضد و نقیض درباره علوم پزشکی به خصوص طب ایرانی و از جمله مطالبی در خصوص پرهیز از خوردن بعضی مواد غذایی با هم، در فضای مجازی منتشر می شود که بسیاری از آنها هیچ منبع و سندی حتی در کتب طب سنتی ندارند.حتی موضوع به شکلی است که گویا عده ای با هدفی خاص -مثلا بالا بردن آمار بازدیدکنندگان- در حال تولید این اطلاعات هستند و از آنجایی که این مطالب هیچ سندی ندارند و اصولا ممکن است هیچ تحقیقی درمورد آنها انجام نشده باشد نه می توان آنها را رد کرد و نه می توان تایید نمود و اصولا نباید به انها توجه کرد.

وی اشاره کرد:دسته دیگری از این مطالب درباره علوم پزشکی به طور کلی و از جمله طب ایرانی مواردی هستند که تحقیقات اولیه روی آنها انجام شده و هنوز قطعی نشده اند که این گونه موارد نیز بهتر است در فضاهای مجازی که مورد استفاده عموم است مطرح نشود مثلا اثر گیاه فلان بر روی دیابت! که ممکن است تنها یک مطالعه اولیه درباره آن انجام شده باشد، در تمام شبکه ها پخش می شود و بعد از مدتی عده ای استفاده می کنند و میگویند اثر نداشته است! از طرفی در برخی موارد اطلاعات اولیه دستخوش تغییراتی می شود و پخش شده و باعث مشکلاتی می شود مثل اشتباهی که در مورد تخم ریحان و میزان بالای کلسیم آن اتفاق افتاده است!

کدام مواد غذایی را با هم نخوریم

وی افزود: به ویژه در مورد خوردن یا نخوردن برخی مواد با هم باید گفت که این موضوع در منابع و کتب طب ایرانی از قرن ها قبل مورد توجه بوده است، در خصوص این مواد باید گفت که حکما و اطبای پزشکی ایرانی بسیاری از این موارد را بر اساس تجربه در طی سالیان طولانی به دست آورده اند و نمیتوان به راحتی آنها را رد کرد هرچند که شاید مطالعات امروزی شواهد کافی برای تایید آنها نداشته باشد. نکته مهم این است که نباید تصور شود مصرف این مواد خوراکی با هم بلافاصله و در تمام افراد عوارض خطرناک و یا کشنده ایجاد می کند بلکه در اکثر موارد منظور مصرف مکرر و مداوم این خوراکی ها با هم است که می تواند عوارضی در طولانی مدت داشته باشد. و البته در افراد مختلف بسته به سن و جنس و وضعیت سلامتی متفاوت است.

این کارشناس طب سنتی تصریح کرد: در این گونه موارد توصیه ما به مردم رعایت جانب احتیاط است مثلا در طب ایرانی توصیه می شود ماست و ماهی با هم خورده نشود و دلایل و شواهدی هم توضیح داده می شود اما پزشکی رایج هنوز هیچ مطالعه ای در این مورد ندارد پس نمی تواند به کلی این موضوع را رد کند از طرفی ممکن است افرادی هم این کار را انجام دهند و مثلا ماست و ماهی را با هم بخورند و فکر کنند چون اتفاق خاصی برایشان نیفتاده پس مطلب کلا اشتباه است. اما این طور نیست چون گزارشهایی هم وجود دارد که این مطلب را تایید می کند. در طب رایج نیز در مورد بسیاری داروها این توجهات وجود دارد که مصرف برخی داروها با هم یا با بعضی مواد خوراکی اثرات دارو را کاهش یا افزایش میدهد که معمولا در منابع معتبر معرفی داروها و توسط شرکت های تولیدکننده اشاره میشود.

مردم هر اطلاعات پزشکی را به راحتی نپذیرند

توصیه کلی به مردم این است که هیچ مطلبی را بدون اطلاع از منبع آن به راحتی قبول نکنند و حتی صحبتهایی که از قول افراد سرشناس منتشر می شود را به راحتی باور نکنند چرا که بارها این افراد از مطالبی که به انها نسبت داده شده است اظهار بی اطلاعی کرده اند. کانالها و گروههایی که از نام افراد سرشناس در همه حوزه ها و از جمله طب ایرانی سوءاستفاده می کنند بسیار زیاد هستند.

کانالهای موثق برای اطلاعات پزشکی

دکتر معینی خاطر نشان کرد:مردم باید کانالها و سایتهای موثق را از جمله در مورد طب ایرانی شناسایی نمایند و برای دریافت اطلاعات صحیح به انها مراجعه کنند که از جمله آنها می توان به سایت و کانال انجمن علمی طب ایرانی به ادرس@itma_ir اشاره کرد که توسط متخصصین دانشگاهی طب ایرانی مدیریت می شود. برخی دیگر از این سایتها و کانالها عبارتند از سایت تندرستان، @tebirani، @tandorostan، @persianmedicine.

نسخه پیچی کانالهای تلگرامی منسوخ است

این پزشک متخصص طب سنتی گفت: متاسفانه در فضای فعلی جامعه و با استقبال مردم از طب ایرانی سوءاستفاده های زیادی در این رابطه انجام می شود. کانالها و سایتهای زیادی توسط افرادی که کمترین اطلاعاتی از اصول پزشکی و درمان و حتی آناتومی بدن انسان ندارند به اسامی مختلف در حال ارایه رژیم غذایی، درمان و نسخه پیچی برای مردم هستند و سودهای کلانی نصیبشان می شود. بسیاری از این گروه ها با زیر سوال بردن و تهمت زدن به پزشکان، مردم را به سمت خود جلب می کنند اما خود بسیار بدتر از همان تهمت‏ها با مردم انجام می دهند. گزارشهای مختلفی از انواع مشکلات و تاخیر در درمان از طرف مردمی که فریب این گروه ها را خورده اند وجود دارد.

داروهای گیاهی هم گاهی مضر هستند

وی تاکید کرد:در بسیاری موارد به مراجعه کنندگان گفته می شود این داروها اگر فایده نداشته باشد حداقل مثل داروی شیمیایی ضرر ندارد و این تفکر بسیار اشتباهی است زیرا از یکسو باید گفت که داروهای گیاهی هم میتوانند در صورت مصرف نادرست مثل داروهای شیمیایی ضرر داشته باشند و اصولا بسیاری از داروهای شیمیایی از همین گیاهان دارویی استخراج شده اند و از طرفی وعده های این چنینی منجر به تاخیر در مراجعه بیمار به پزشک و از دست رفتن زمان طلایی در بسیاری بیماریها مثل سرطان می شود که حتی در مواردی منجر به فوت شده است.

در این میان یک مثال موضوع را روشن تر می کند بیماری به دلیل تاری چشم به یکی از این کانالها پیام می دهد و یکسری دارو به نام طب اسلامی تجویز می شود که به اصطلاح داروهای تقویت کننده چشم هستند در حالی که ممکن است تاری دید بیمار ناشی از بیماری ام اس یا اختلال در فشار خون باشد. حال چگونه فردی که کوچکترین اطلاعی از بیماری ها و معاینه ندارد و حتی اصلا بیمار را نمی بیند بتواند تشخیص درست بدهد و داروی مناسب تجویز کند؟! با بررسی همین کانالها و پرس و جو از اعضای آنها با تعداد زیادی گزارش عدم نتیجه مواجه می شویم در حالی که اکثرا در ابتدا با قطعیت به بیماران قول بهبودی داده می شود و از آنجایی که اکثر مردم پیگیر حق و حقوقشان در این زمینه نمی شوند سود هنگفتی عاید این افراد سودجو می شود.

این در حالی است که در طب ایرانی باید وقت کافی برای شرح حال و معاینه بیمار گذاشت و با آگاهی کامل از بیماریهای رایج دنیای امروز و تسلط بر مفاهیم عمیق طب ایرانی اقدام به تشخیص و درمان بیماری کرد.

80 درصد مردم حداقل یکبار داروهای گیاهی مصرف کرده اند

معینی اشاره کرد:در حال حاضر مطالعات آماری دقیقی در مورد میزان استفاده مردم از طب های مکمل مثل طب ایرانی در کل کشور انجام نشده اما در چند شهر مطالعاتی صورت گرفته که در این مطالعات آماری درباره استفاده از گیاهان دارویی حدود 60 تا 80 درصد از مردم شرکت کننده گزارش حداقل یک بار استفاده از گیاهان دارویی را داده اند که البته بسیار کلی است و لذا به منظور آگاهی از میزان صحیح استفاده از طب سنتی باید مطالعات دقیقتری انجام گیرد که در حال طراحی است.

علیرغم تلاش مسئولین و علاقه مردم، وضعیت فعلی طب های مکمل از جمله طب ایرانی در کشور چندان مناسب نیست و یکی از علل اصلی آن سوءاستفاده هایی است که به اسامی مختلف انجام می گیرد و یکی از مهمترین اقدامات در این راستا اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی مردم است و مردم نیز باید در این زمینه حساسیت بیشتری داشته باشند و در صورت مراجعه به مراکز طب مکمل و سنتی حتما از مجوزها و اعتبار آن مرکز اطمینان حاصل کنند.

از سویی دیگر دکتر نفیسه حسینی یکتا ،رییس انجمن طب سنتی ایران در گفتگو با خبرنگار جام جم آنلاین گفت: همانطور که تحقیق در هر موضوعی نیازمند مشورت با یک متخصص و افراد ماهر بوده و عقلانی است در موارد پزشکی هم به طریق اولی استناد به افراد متخصص ضروری است.

اطلاعات حوزه سلامت باید پالایش شود

وی تاکید کرد: منابع اینترنتی الزاما از صافی های مجرب برای درج مطالب خود نمی گذرند بنابراین در قدم اول باید توجه داشت که این مطالب از کجا و توسط چه کسی بیان شده است . آیا این مطالب واقعا وجود داشته است یا خیر سپس نحوه انتقال آن به مخاطب به درستی انجام شده است .

امروزه با تاسیس رشته طب و داروسازی سنتی توسط وزارت بهداشت برداشتن این گام برای مخاطبین عام تسهیل شده است تا با بررسی سوابق نویسنده، تا حدی به اعتبار مطالب و انتقال آن پی ببرند .دراین راستا مردم می توانند از اطلاعاتی که در سایت ها و کتبی که زیر نظر انجمن علمی طب ایرانی و دانشکده های طب ایرانی و سایر ارگان هایی که زیر نظر سیستم آموزشی و درمانی وزارت بهداشت و درمان به آموزش و ترویج طب ایرانی مشغول هستند با اطمینان بیشتری استفاده کنند. مطالب این کتب و سایت ها و کانال ها و.... توسط پزشکان و داروسازانی تهیه و نظارت میشوند که با هر دو حوزه طب کلاسیک و طب ایرانی آشنا هستند و می توانند به عنوان منبعی قابل اعتماد برای مخاطب عام در نظر گرفته شود

حسینی یکتا در ادامه افزود: در درمان پزشکی ایرانی، تشخیص دقیق بیماری بر اساس تشخیص مزاج بیمار و مزاج بیماری است که با شرح حال دقیق و معاینه کامل و حضوری میسر است و تجویز رژیم های از راه دور بدلیل متفاوت بودن علت بیماریهای به طور کلی توصیه نمی شود . به طور مثال چاقی در دیدگاه پزشکی ایرانی علل مختلفی دارد و بنابراین عملا نمی توان یک بسته درمانی به تمامی افراد مبتلا به چاقی توصیه نمود .

رییس انجمن علمی طب ایرانی با اشاره به اینکه قدمت طب ایرانی از زمانهای کهن وتمدن های اولیه در ایران وجود داشته و با توجه به گذر تاریخ دچار تغییراتی شده اما از بین نرفته است تاکید کرد: این علم به روش جدید فقط 10 سال است که در دانشگاه ها تدریس می شود و طبیعی است که نیازمند حمایت جدی از سوی مسئولان ذی ربط به ویژه در وزارت بهداشت است تامردم بتوانند با خیال راحت و با دسترسی مطلوب به مراکز معتبر و مورد تایید ان وزارتخانه و داروهای استاندارد در این حوزه دست پیدا کنند .بدیهی است گسترش مراکز مورد تایید و افزایش تعداد افرادی که بر اساس قوانین کشور واجد شرایط جهت آموزش و درمان در این حوزه می باشند، می تواند باعث برچیده شدن بساط سودجویان شوند.

سایت انجمن علمی طب سنتی ایران یکی از سایتهای معتبر کسب اطلاعات دراین حوزه می باشد.

مریم فلاحی/ جام جم آنلاین