شمارش معکوس برای علاقه‌مندان فیلم کوتاه

فیلم کوتاه، عرصه مناسبی برای خلاقیت و تجربه‌گرایی است که با ترکیب استعداد و نیروی جوانی غالبا نتیجه چشمگیری دارد. فرصتی که عرصه فیلم کوتاه برای آزمون و خطا و رسیدن به بیان تصویری و کلامی و فرم‌های جذاب و متفاوت به فعالان فیلمسازی می‌دهد، بندرت در سینمای حرفه‌ای و فیلم بلند اتفاق می‌افتد و در اختیار کارگردان‌ها قرار می‌گیرد. علاقه‌مندان این عرصه امیدوارند در این دوره جشنواره فیلم کوتاه هم فیلم‌های خوبی با این ویژگی‌ها ببینند. فیلمسازانی که در این رویداد به عنوان شرکت‌کننده حضور دارند هم ضمن رقابت و تلاش برای کسب عناوین برتر، دوست دارند این موفقیت را در جشنواره‌ای پربار به دست بیاورند.

روز گذشته نشست رسانه‌ای سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با حضور سیدصادق موسوی، دبیر و آرش عباسی، قائم‌مقام دبیر این رویداد و جمعی از اصحاب رسانه در محل انجمن سینمای جوانان ایران برگزار شد.

در گزارش پیش رو ضمن اشاره به مهم‌ترین جزئیات این نشست و برنامه‌های جشنواره، با دو نفر از موفق‌ترین چهره‌های عرصه فیلم کوتاه و انجمن سینمای جوان هم گفت‌وگو کرده‌ایم؛ داریوش غریب‌زاده، فیلمساز پیشکسوت بوشهری که مرور آثار او روز چهارشنبه در پردیس سینمایی ملت برگزار می‌شود و مرجان اشرفی‌زاده، با سابقه موفق ساخت فیلم‌های کوتاه که هم یکی از اعضای هیات انتخاب فیلم‌های داستانی این دوره است و هم اولین فیلم بلند سینمایی او، «آبجی» با بازی گلاب آدینه حضورهای موفقی در برخی جشنواره‌های جهانی داشته است.

سی ‌و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری سیدصادق موسوی از 25 تا 30 مهر در پردیس سینمایی ملت برگزار می‌شود.

تاثیرگذاری شدید در کمترین زمان ممکن

داریوش غریب‌زاده، کارگردان موفق عرصه فیلم کوتاه که فیلم‌هایی چون بومرنگ، لاک‌پشت، مرد آبی و سوکار را در کارنامه دارد، درباره جشنواره فیلم کوتاه به جام‌جم گفت: از سال 73 به‌طور مستمر با این جشنواره بوده‌ام، چه آن‌موقع که خودم فیلم داشتم و چه وقتی فیلم نداشتم و فقط به دلیل علاقه‌ام برای تماشای فیلم‌ها می‌آمدم و اتفاقات جشنواره را رصد می‌کردم. قضاوت ما درباره این رویداد به این بستگی دارد که از چه زاویه‌ای بخواهیم به آن نگاه کنیم. اگر بخواهیم از این زاویه نگاه کنیم که چقدر در معرفی کارگردان‌های بزرگ به سینمای ایران سهم داشته‌، این جشنواره نقش خیلی مهم و پررنگی داشته است و نمره قبولی می‌گیرد.

این مدرس سینما و برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم کوتاه از بیست ‌و ‌ششمین جشنواره فیلم فجر، نقطه ضعف جشنواره فیلم کوتاه را در سال‌های اخیر مربوط به دنبال کردن خصوصیات فرهنگی کشور دانست و گفت: به‌طور مثال وقتی در سال‌های 74، 75 و 76 برای دیدن فیلم‌ها به این جشنواره می‌آمدم، در مجموع فیلم‌هایی را می‌دیدم که خیلی جذابیت داشت. یعنی من که از بوشهر می‌آمدم، فیلم‌های جذاب مختلفی از شمال، شرق و غرب کشور می‌دیدم و با اقلیم‌ها، آیین‌ها و آدم‌های متفاوت ایران آشنا می‌شدم. تنوع فرهنگی بشدت در جشنواره فیلم کوتاه تهران وجود داشت و یکی از وجوه بارزی بود که ما را عاشق این جشنواره کرده بود، اما متاسفانه در سال‌های اخیر این موضوع سیر نزولی را طی کرده است. این تنوع فرهنگی و خرده فرهنگ‌ها، باعث همنشینی و دوستی فیلمسازان نقاط مختلف کشور شد که هنوز هم پابرجاست.

غریب‌زاده درباره دلیل این مساله توضیح داد: دلیل این وضعیت شاید یکسان شدن فرهنگ‌ها و غالب شدن فرهنگ شهرنشینی مرکزمحور است. دیگر حتی ما در بوشهر هم خانه‌ها و کوچه‌هایمان را شبیه تهران می سازیم. شاید جشنواره فیلم کوتاه مقصر این اتفاق نباشد، اما متاسفانه آن دستاورد گذشته را ندارد.

این کارگردان در پاسخ به این که مزیت فیلم کوتاه به فیلم بلند چیست، گفت: فیلم کوتاه مزیتی بر فیلم بلند ندارد، مثل این می ماند که بگوییم مزیت خودکار بر مداد چیست! هرکدام یک کارکردی دارد و هیچ کدام هم نمی‌تواند جای همدیگر را بگیرد. اما فیلم کوتاه توانایی تاثیرگذاری شدید در کوتاه مدت و کمترین زمان ممکن بر مخاطب را دارد؛ وجهی که فیلم بلند نمی‌تواند آن را داشته باشد. شما در فیلم بلند باید یک ساعت و نیم بیننده را پای اثر بنشانید و در اواخر آن است که فیلم تاثیر شدید خودش را می‌گذارد. من این ویژگی فیلم کوتاه را خیلی دوست دارم و برای همین به فیلم کوتاه و داستان کوتاه علاقه‌مندم.

مهم‌ترین جشنواره خاورمیانه در عرصه فیلم کوتاه

سیدصادق موسوی، دبیر سی و چهارمین جشنواره فیلم کوتاه تهران در نشست رسانه‌ای روز گذشته، به معرفی بخش‌ها و تشریح برخی جزئیات این رویداد پرداخت که مهم‌ترین قسمت‌های آن به شرح زیر است:

براساس آنچه به ‌عنوان کارنامه جشنواره طی سی ‌و‌ چهار دوره گذشته باقی مانده است، بدون ادعا می‌توانیم بگوییم جشنواره فیلم کوتاه، مهم‌ترین جشنواره در منطقه خاورمیانه است.

یک نکته متفاوت جشنواره فیلم کوتاه با دیگر جشنواره‌ها در آن است که مهم‌ترین محل عرضه فیلم کوتاه است. اگر جشنواره‌های فجر، یاس و حتی مستند برگزار نشود، جایگزین‌هایی برای آنها وجود دارد، اما فیلم کوتاه برای ادامه حیات به چنین فستیوالی نیاز دارد.

امسال در جشنواره از 117 کشور خارجی 5859 فیلم را برای ما ارسال کردند که درنهایت 110 فیلم خارجی از 44 کشور مختلف و 9 اثر ایرانی در بخش بین الملل جشنواره، امکان حضور یافتند.

پردیس ملت (محل برگزاری این دوره از جشنواره) محیطی کاملا سینمایی است و مطمئنا مخاطبان آن صرفا برای تماشای فیلم به آنجا می‌آیند. ما به این مساله اندیشیدیم که پردیس ملت به لحاظ ظرفیت می‌تواند کمبودها را جبران کند و در نهایت این نکته اهمیت دارد که راحت‌تر فیلم دیدن بهتر از راحت‌تر رسیدن (به پردیس ملت) است!

پیتر موردما از اسلوونی، عبیر هاشم از لبنان، آندره بدنارک از لهستان، یوک مویی چانگ از هنگ‌کنگ و مهدی کرم‌پور، داوری آثار بخش بین‌الملل را به عهده دارند. در بخش ملی نیز حمید نعمت‌الله، جعفر صانعی‌مقدم، مجید شیخ‌انصاری، مجید برزگر، مهدی جعفری، امید سحرخیز و مهناز افضلی، داوری آثار را به عهده گرفتند.

در این دوره از جشنواره سه بخش جنبی داریم که به ترتیب بخش «کتاب و سینما»، «حقوق شهروندی» و «ایمان و امید» از نگاه انسان معاصر است. در بخش بین‌الملل نیز امسال سه بخش آسیا، مذهب و ویدئو آرت در نظر گرفته شده است.

در بخش اصلی بین‌الملل 29 فیلم داستانی، 12 مستند، 24 پویانمایی و 12 فیلم تجربی داریم که برای هر بخش جایزه 3000 یورویی در نظر گرفتیم و برنده اصلی نیز جایزه‌ای 6000 یورویی را از آن خود خواهد کرد که جایزه‌ای در خور توجه در جریان جشنواره‌های فیلم کوتاه است.

در حوزه ملی در مجموع 1485 فیلم کوتاه به دبیرخانه جشنواره ارسال شده است. تعداد آثار داستانی بیش از بخش‌های دیگر است و از میان888 فیلم داستانی رسیده، 51 فیلم انتخاب شد. در بخش مستند نیز از میان 264 اثر رسیده 27 اثر، در بخش پویانمایی از 98 اثر رسیده 31 فیلم و در بخش تجربی از 235 فیلم 19 اثر انتخاب شدند. همچنین مسن‌ترین کارگردان شرکت‌کننده در این دوره از جشنواره 69 سال و جوان‌ترین آنها 16 سال دارند.

815 فیلم مربوط به مراکز استان‌هاست و 670 فیلم از تهران به دست ما رسیده است. بعد از تهران نیز اصفهان بیشترین و سمنان کمترین ارائه اثر را داشته‌اند. همچنین آثار 1285 نفر آقا و 190 کارگردان خانم در جشنواره سی ‌و‌ چهارم حضور دارند.

فیلم کوتاه؛ سینمای آینده

مرجان اشرفی‌زاده، کارگردان سینما درباره جشنواره فیلم کوتاه تهران به جام‌جم گفت: من عنوان «فیلم کوتاه؛ سینمای آینده» را خیلی دوست دارم، به این معنی که فیلم کوتاه، سینمای ایران را در سال‌های آینده پایه‌ریزی می‌کند. بنابراین بها دادن به آن حتی باید از فیلم بلند هم بیشتر باشد. همچنان می‌توان برای فیلم کوتاه تلاش کرد و به ارتقای سطح کیفی فیلم‌ها و نگاه فیلمسازان امیدوار بود.

کارگردان فیلم «آبجی» افزود: باوجود این‌که فیلم کوتاه گونه متفاوت و جذابی است، ولی متاسفانه بازار خوبی برای عرضه و نمایش آن نداریم. تلویزیون امکان پخش فیلم‌های کوتاه را به‌طور فراگیر ندارد و فضای خاصی هم برای اکران این آثار نیست. اما مطمئنم اگر بتوانیم فیلم‌های کوتاه خوبی را که هست به دست مخاطب برسانیم، حتی از خیلی فیلم‌های بلند هم رضایت‌مندی بیشتری خواهیم داشت. به نسبت جشنواره فیلم فجر، فیلم‌های خیلی درخشان‌تری در جشنواره فیلم کوتاه دیده‌ام و دلم می‌خواهد بارها تماشای آن را به دیدن دیگران پیشنهاد کنم، اما ممکن است در جشنواره فیلم فجر تعداد این پیشنهادها یک یا دو فیلم باشد. این نشان دهنده جدیت و پویایی فیلم کوتاه و جشنواره فیلم کوتاه است.

عضو هیات انتخاب سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم کوتاه تهران درباره کیفیت آثار امسال گفت: فیلم‌های جذاب و درخشانی در این دوره حضور دارند، ضمن این‌که بجز فیلم‌هایی که در جشنواره حضور دارند، تعداد دیگری فیلم باقابلیت هم هستند که از این رویداد بیرون ماندند. به هرحال این فیلم‌هایی که در جشنواره خواهید دید، مدنظر این هیات انتخاب بودند؛ آثاری که خوب، دیدنی و قابل دفاع هستند.

علی رستگار