هر اقدامی که اتحادیه عرب ظرف چهار پنج سال اخیر انجام داده در راستای سیاستهای سعودی در خاورمیانه بوده است. بر این اساس، اتحادیه عرب نه تنها هیچ نقش سازندهای برای مبارزه با تروریسم در خاورمیانه ایفا نکرده، بلکه تمام هم و غم خود را صرف ایجاد چتر سیاسی برای اقدامات علیه دولت سوریه کرد؛ چتری که مقابل نیروهای مقاومت در منطقه خاورمیانه بود که در برابر جنگ نیابتی آمریکا و همپیمانانش در منطقه خاورمیانه مقاومت میکردند.
آخرین جلسه اتحادیه عرب نیز که به درخواست عربستان سعودی برای نشست وزرای خارجه عرب در قاهره برگزار شد به منظور سرکوب سیاسی نیروی پیشتاز در مبارزه با تروریسم تکفیری و داعش در منطقه بود تا مقدماتی را در راستای اهداف پادشاهی سعودی برای برخورد با نیروی مقاومت بویژه حزبالله لبنان فراهم کنند. این موضوع با سناریویی گره خورد که عربستان سعودی برای استعفای سعد حریری چیده بود.
با این همه، آنچه در سطح تحولات داخلی لبنان، منطقه و بینالملل شاهد بودیم شکست اهداف سیاسی عربستان سعودی برای تحقق این سناریو بود. در داخل لبنان یک اجماع سیاسی اعلام نشده در مقابل سناریوی عربستان شکل گرفت. در سطح منطقه هیچیک از کشورهای عربی از این اقدام عربستان حمایت نکردند و در سطح بینالمللی نیز اتحادیه اروپا با این سناریو بشدت مخالفت کرد و حتی آمریکاییها خواستار استقلال و آرامش در لبنان و بازگشت سعد حریری به این کشور شدند. در نهایت با طرح فرانسویها مبنی بر رفتن سعد حریری به پاریس، مفری برای خروج عربستان سعودی از فشار ایجاد شد و سعد حریری به لبنان بازگشت.
بنابراین همانطور که رهبر معظم انقلاب اشاره کردهاند، اهرمهای سیاسی در جهان عرب تحتعنوان اتحادیه عرب هیچگاه نتوانسته در بحرانهای اساسی خاورمیانه نقش اساسی ایفا کند و متأسفانه حتی برای مسائل اساسی خاورمیانه مانند مسأله فلسطین نیز جز حرکت در مسیر درخواستها و سیاستهای آمریکا، هیچ اقدام دیگری انجام ندادهاند. در این زمینه میتوان از تکه کلام رئیسجمهور ایران درخصوص اتحادیه عرب و اجلاس اخیر آن یاد کرد مبنی بر اینکه زمانی که داعش و تروریستها در عراق و سوریه سیطره مطلق داشتند، اتحادیه عرب کجا بود؟ تصمیمگیریهای امنیتی و نظامی برای مقابله با داعش و تروریسم هیچگاه در دستورالعملهای کاری اتحادیه عرب و در نشستهای وزرای خارجه قرار نگرفت و این اتحادیه به یک نهاد کاملا خنثی و بعضا منفی برای استقلالگرایی در منطقه خاورمیانه بدل شده است.
همچنین با توجه به تحولات منطقه و بینالملل، این اتحادیه از آن ساختار اصلی که رسیدگی به مشکلات کشورهای منطقه است ساقط شده و نمیتواند به وظایف خود آنچنان که در اساسنامه آن آمده عمل کند.
علی منتظری
کارشناس مسائل جهان عرب
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد؛
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
حسن فضلا...، نماینده پارلمان لبنان در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد