تور چینی رییس جمهوری فرانسه

به گزارش جام جم آنلاین ، امانوئل مکرون از دیدارش با شی جین پینگ، رییس جمهوری چین به عنوان نقطه عطف جدیدی در روابط دو کشور یاد کرد، و گفت: در این سفر درباره مسائل مهم بین المللی و روابط دو جانبه با همتای چینی خود گفت و گو می کند و برای افزایش اعتماد متقابل و پیشرفت روابط فرانسه و روابط اتحادیه اروپا با چین تلاش می کند.

روابط تاریخی چین و فرانسه

رییس جمهور چین در دیدار با همتای فرانسوی خود گفت: انتخاب چین به عنوان اولین مقصد سفر آسیایی رییس جمهوری فرانسه نشان می دهد که او توجه زیادی به روابط با پکن دارد.

شی جین پینگ گفت: فرانسه اولین قدرت غربی که در سال 1964، در زمان ژنرال دوگل با جمهوری خلق چین به رهبری مائو روابط دیپلماتیک برقرار کرد، و این روابط تاریخی نه تنها در آن زمان الگوی جهان را تغییر داد، بلکه امروزه نیز بر پیشرفت جهان تاثیر می گذارد.

از سوی دیگر رئیس جمهوری فرانسه هم بارها گفته است که به تاریخ و نمادها برای تحکیم مناسبات فرانسه با کشورهای تاثیرگذار جهان توجه دارد.

مکرون با همین نگاه و با فرض اینکه رئیس جمهوری چین در سفر به فرانسه تحت تاثیر رژه اسب سواران گارد ریاست جمهوری قرار گرفته است، یک اسب از گارد ریاست جمهوری را به همتای چینی خود تقدیم کرد.

این نگاه به عقب، گویای علاقمندی دو کشور برای گشودن فصلی نو در مناسبات دوجانبه است، چنانکه امانوئل مکرون نیز از سفرش به عنوان نقطه عطفی در روابط با چین خبر داد.

مناسبات اقتصادی چین و فرانسه

به گزارش مرکز ملی آمار فرانسه، ارزش سالانه مبادلات تجاری دو کشور حدود 75 میلیارد دلار برآورد می شود، و فرانسه پس از آلمان با حجم تجاری ۱۷۰ میلیارد دلاری، دومین شریک تجاری چین در اتحادیه اروپا به شمار می آید.

نکته قابل توجه در مبادلات تجاری فرانسه و چین، تراز منفی تجاری 30 میلیارد دلاری فرانسه است که از چشمان رئیس جمهور اقتصادخوانده فرانسه دور نمانده است، به گونه ای که وی پیش از آغاز سفر به پکن ابراز امیدواری کرد که بتواند با تسهیل دسترسی به بازارهای چین، این موازنه منفی را کاهش دهد.

به همین منظور مکرون در سفر به چین، نمایندگان بیش از 50 شرکت معتبر فرانسوی را به همراه خود برد، و با امضای حدود 50 توافقنامه جدید تجاری با این کشور تلاش کرده است شرایط را برای حضور اقتصادی و تجاری موفق تر فرانسه در بازار یک میلیارد و 350 میلیون نفری چین فراهم کند.

قرارداد فروش هواپیمای ایرباس، قطعات موتور هواپیما، تاسیسات بازفرآوری زباله‌های رادیو اکتیو و تلاش برای حضور گسترده تر در بازار کشاورزی و خدمات بانکی چین بخشی از توافقات صورت گرفته میان سران و مقامات دو کشور به شمار می آید.

تشکیل صندوق مالی سرمایه‌گذاری مشترک میان فرانسه و چین با سرمایه اولیه یک میلیارد دلار یکی دیگر از برنامه های مهم سفر مکرون به چین است که با هدف حمایت از سرمایه گذاران و تجار دو کشور در دستور کار قرار گرفته است.

نکته جالب توجه اینکه بر خلاف جنگ تجاری گسترده آمریکا با چین که همچنان فضای مناسبات سیاسی و اقتصادی دو کشور را تحت تاثیر قرار داده است، اتحادیه اروپا ترجیح داده است که با کاستن از حجم تنش در مناسبات اقتصادی و سیاسی با پکن، شرایط را برای دسترسی آسان تر به بازار چین فراهم کند و از فرصت توسعه مناسبات با غول نوظهور اقتصاد جهان بهره بگیرد.

در این چارچوب امانوئل مکرون نیز به دور از اختلافات تجاری، امنیتی و حقوق بشری فرانسه با چین، تلاش کرده فضای مثبتی را در روابط دو کشور حاکم کند و شرایط را برای بهبود تراز منفی تجاری با چین فراهم کند.

مکرون همچنین با استقبال از ( طرح یک کمربند - یک جاده ) یا ( طرح احیای جاده ابریشم ) علاقمندی به مشارکت و استفاده از مزایای این مسیر ترانزیتی، تاریخی و راهبردی را نشان داد.

نگاه راهبردی فرانسه به چین

رئیس جمهوری فرانسه علاوه بر اهداف بلند اقتصادی در سفر به چین، اهداف بلند پروازانه ای هم در حوزه مناسبات راهبردی با پکن دارد.

امانوئل مکرون که بارها بر احیای قدرت جهانی فرانسه و حضور فعال تر در معادلات بین المللی تاکید کرده است، راه خود را با اتخاذ سیاست های جسورانه تر در در موضوعات بین المللی و پر رنگ کردن نقاط تمایز با واشنگتن نشان داده است.

هم افزایی محسوس مکرون با آلمان در سیاست تثبیت و تقویت موقعیت اتحادیه اروپا در شرایطی شکل گرفته است که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به شکلی شفاف تر از اسلاف خود، تشویق به واگرایی در اتحاد اروپا را در پیش گرفته و با حمایت ویژه از برگزیت این سیاست خود را به رخ کشیده است.

علاوه بر این مواضع متفاوت مکرون با ترامپ در موضوع هسته ای ایران، سوریه، جنگ یمن، مساله قدس و بحران کره شمالی حاکی از آن است که پاریس بر خلاف واشنگتن بنا دارد در چارچوب مقررات و توافقات جهانی و از طریق مذاکره به حل و فصل مسائل بین المللی بپردازد.

طبعا رویکرد افراطی و یکجانبه رئیس جمهوری آمریکا فرصت مناسبی برای پاریس فراهم کرده است تا در تعامل با دیگر قدرت های جهانی در اندیشه ایفای نقش موثرتر در حل و فصل مسائل بین المللی باشد.
از همین منظر گسترش مناسبات راهبردی با چین و استفاده از ظرفیت هژمونیک و بین المللی پکن یک فرصت مناسب برای فرانسه به شمار می آید.

به همین دلیل امانوئل مکرون در دیدار با همتای چینی خود درباره طیف وسیعی از مسائل بین المللی از بحران تروریسم، موضوع کره شمالی، تحولات مختلف خاورمیانه و موضوع برجام به رایزنی پرداخته است.

قدرت اقتصادی چین که در سال 2017 با تولید ناخالص داخلی حدود 11.5 تریلیون دلاری در رتبه دوم جهانی بعد از آمریکا قرار گرفته است، در کنار روند رشد نقش آفرینی چین در عرصه های امنیتی و راهبردی در نظام بین الملل واقعیتی است که امانوئل مکرون را به فکر طراحی مناسباتی عمیق تر با چین و بهره برداری بیشتر از ظرفیت های راهبردی پکن انداخته است.

مکرون نشان داده که علاقمند است به اتفاق چین و در شرایطی که آمریکا از توافقنامه زیست محیطی پاریس خارج شده است، رهبری جریان مقابله با گرمایش زمین را به دست بگیرد.

رئیس جمهور فرانسه همچنین با اشاره به نفوذ پکن بر کره شمالی گفت: از شی جین پینگ رییس جمهور چین می خواهد که با اعمال فشار بر کره شمالی این کشور را درباره تغییر راهبرد هسته ای و موشکی خود تحت فشار قرار دهد.

اما این پرسش مطرح است که آیا مقامات چین هم به میزان رئیس جمهور جوان و جویای نام فرانسه روی مناسبات راهبردی با پاریس حساب باز کرده اند؟

نگاه چین به فرانسه

در حالی که رسانه ها و محافل سیاسی فرانسوی توجه ویژه ای به سفر امانوئل مکرون به چین نشان داده اند، برخی تحلیلگران معتقدند که انتظار پاریس از این سفر فراتر از واقعیت های موجود در روابط دو کشور است.

ژان لویی روکا، پژوهشگر مرکز تحقیقات بین‌المللی فرانسه در مصاحبه ای در این باره گفته است: کشورهایی مثل آمریکا، روسیه، ژاپن و (از جهاتی) کره شمالی بیشترین اهمیت را برای چین دارند و فرانسه هنوز در چنین جایگاهی قرار نگرفته است.

این پژوهشگر فرانسوی معتقد است پکن، فرانسه را تنها یک شریک تاریخی با نمادهایی مثل عطر و مد و رومانتیسم می‌داند، نه یک شریک ویژه در صحنه سیاسی؛ به گونه ای که حتی در اتحادیه اروپا هم جایگاه آلمان برای چین مهمتر از فرانسه است.

چین در رویکردهای جدید بین المللی خود منافع حیاتی و راهبردی چندان زیادی با فرانسه ندارد، و این کشور را تنها یک همراه در برخی موضوعات بین المللی می داند، ضمن اینکه چین به عنوان قدرتی برآمده از ملاحظات، ارزش ها و رقابت های شرقی در صحنه قدرت بین المللی، همچنان تمایزات راهبردی مشخصی با کشوهای غربی دارد.

این تمایز دیدگاه در افزایش تدریجی مناسبات راهبردی پکن با مسکو کاملا آشکار است، و در شرایطی که روسیه به دلیل رویکردهای اقتصادی و امنیتی خود در مساله اوکراین تحت تحریم های اروپا و آمریکا قرار گرفته؛ بیشتر نمایان شده است.

مشارکت موثر پکن و مسکو در گروه نوظهور بریکس، که نوعی رقیب برای 7 کشور صنعتی جهان است، در کنار مشارکت چین و روسیه در پایه گذاری سازمان همکاری شانگهای میزان همگرایی دو کشور در برابر بلوک غرب از جمله فرانسه را به خوبی آشکار می سازد.

در موضوع کره شمالی هم چین برخلاف غرب می کوشد، از این کشور هم پیمان خود به عنوان فرصتی در برابر رقبای منطقه ای، یعنی ژاپن و کره جنوبی بهره بگیرد، و طبعا به رفع تنش در شبه جزیره کره و اتحاد احتمالی دو کره نمی اندیشد، درحالی که فرانسه رویکرد هضم کره شمالی در مسیر مذاکرات را مد نظر دارد.

در موضوعاتی نظیر مبارزه با تروریسم، تحولات خاورمیانه و مسائل موشکی و هسته ای ایران هم چین اغلب موضعی متفاوت از غرب، از جمله فرانسه اتخاذ کرده و در این تحولات بیشتر مواضعی همسوتر با روسیه اتخاذ کرده است.

طبعا رقابت آفریقایی فرانسه با چین هم در نوع خود جدی است. زیرا که فرانسه به عنوان کشور دارای نفوذ تاریخی در بخش هایی از آفریقا در برابر نفوذ روزافزون چین در قاره سیاه موقعیت مناسبی ندارد، و طبیعتا این روند را به زیان منافع خود رد این قاره می بیند.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین