یک وجب زمین، چند متر سقف

یک سقف مشترک

وقتی این خبر اعلام شد که قرار است کیانوش عیاری مجموعه‌ای جدید را بسازد و روانه آنتن تلویزیون کند، برای عده زیادی از طرفداران او گرفته تا اصحاب رسانه‌ها و منتقدان سینمایی‌اش این سوال ایجاد شد که او این‌بار چه رویکردی را در پیش خواهد گرفت و روی چه موضوعی دست خواهد گذاشت. حافظه مخاطبان هنوز مجموعه خوب آخرش «روزگار قریب» را به یاد دارد که به بهانه نمایش زندگی یک فرد و روزگارش، تحولات معاصر جامعه را به تصویر می‌کشید و از تغییراتی که ایران و ایرانی طی نزدیک به یک قرن از سر گذرانده بود، می‌گفت. البته مخاطبانی که حافظه‌ای پررنگ‌تر و ذهنی فعال‌تر دارند، «هزاران چشم» او را هم به خاطر می‌آورند؛ مهدی هاشمی، هزاران چشم نابینایی بود که از پشت عینک دودی‌اش به دنیای خاطرات و روایات آدم‌ها سرک می‌کشید و تصویر زندگیشان را در سرش می‌دید. این کارگردان بعد از دو تجربه سینمایی حالا دوباره به تلویزیون برگشته و این بار داستانی روز، معاصر و اجتماعی را برای روایت انتخاب کرده است.

«87 متر» که حالا چند ماهی است ساخت آن کلید خورده و جلو رفته، داستان دو خانواده را روایت می‌کند؛ خلیلی‌ها و پوردورانی‌ها که هر کدام دو دختر و یک پسر دارند و در شرایط اقتصادی تقریبا مشابه هم هر دو متعلق به طبقه متوسط جامعه محسوب می‌شوند؛ طبقه‌ای که گرچه دغدغه‌های قشر ضعیف‌تر را ندارند و معاش نسبی‌شان تامین است، اما وسع مالی‌شان به طبقه بالای جامعه هم نمی‌رسد و مصارف و مخارج آن گروه را نمی‌توانند داشته باشند. خلیلی‌ها و پوردورانی‌ها بعد از احتمالا مدتی تلاش و جمع کردن اموال، بالاخره توانسته‌اند خانه‌ای برای خود دست‌وپا کنند و سقفی تازه برای دور هم بودن اعضای خانواده‌شان بیابند؛ اما مشکل این‌است که فروشنده کلاهبردار داستان، خانه را به هر دو خانواده فروخته و این آغاز درگیری‌های آنهاست...

در 87 متر، علی دهکردی (در نقش علیرضا پوردورانی)، مهران رجبی (رجب خلیلی)، فریبا کامران، شهین تسلیمی، فریده سپاه‌منصور، حسین سلیمانی، سعید پیردوست، محمد بحرانی، دیبا زاهدی، ملیکا نصیری، غزل شجاعی، رضا مسعودی، عرفان آصفی، الهه خادمی و نیما نوری‌زاده به نقش آفرینی می‌پردازند و بنا به پیش‌بینی عوامل، این سریال قرار است نیمه دوم سال 97 از شبکه یک سیما روی آنتن برود.

اسباب و اثاثیه‌ای رها شده

لوکیشن اصلی سریال 87 متر و در واقع همان خانه مورد دعوا و مناقشه، حوالی خیابان نیلوفر تهران واقع شده است. خانه‌ای سه طبقه با دری سبزرنگ و نمایی قدیمی و حیاطی کوچک که میان دیگر ساختمان‌های نماجدید و نوساز خیابان رخ می‌نماید و گروه مدتی است که در آن حاضر هستند. از همان جلوی در که به حیاط وارد می‌شوم، در کنار باغچه کوچکی که مأمن گربه‌ها شده است، تل اسباب و اثاثیه‌ای را می‌بینم که در این‌طرف و آن‌طرف پراکنده شده است؛ فرش‌های لوله شده، بوفه پذیرایی، رخت‌آویز و کمد و دیگر وسایلی که نشانه‌ای بر یک اسباب‌کشی و جابه‌جایی در حال انجام اما نیمه‌کاره‌ است. خانواده پوردورانی‌ها صاحبان این وسایل هستند که با هزار امید و آرزو وسایلشان را بار زده و به مقصد خانه جدید آمده‌اند اما با رسیدن به خانه، خلیلی‌ها را حاضر و ساکن در آن می‌بینند. اسباب و اثاثیه خلیلی‌ها هم تا حدودی در طبقه دوم چیده شده است و بر خلاف نمای بیرونی ساختمان، با ظاهر نونوار و دیوارهای تازه گچ‌بری و نقاشی شده‌اش تصویری از داخل یک ساختمان نوساز را به نمایش می‌گذارد.

صحنه‌ای که امروز در حال ضبط است، به ماجرای خلیلی‌ها می‌پردازد؛ اما به دلیل بیماری مهران رجبی او در صحنه حاضر نیست و تنها دیالوگ‌های مربوط به صحبت‌های دو دخترش تصویربرداری می‌شود.

تاثیر دروغ در جامعه

کیانوش عیاری که آخرین بار زندگی و روزگار دکتر محمد قریب را به تصویر کشیده بود، بعد از مدتی دوری دوباره به تلویزیون بازگشته و این بار داستانی خانوادگی و اجتماعی را روایت می‌کند. این کارگردان مطرح کشور ایده ساخت 87 متر را هم برگرفته از جامعه می‌داند و به ما می‌گوید: ایده اولیه ساخت مجموعه‌ام به سال‌ها قبل برمی‌گردد؛ اما در آن زمان شرایط برای ساختش فراهم نبود. در آن زمان خلاصه فیلمنامه را نوشته بودم و بعد از سال‌ها به مرحله ساخت رسید. عیاری توضیح می‌دهد: من انسانیت و ارتباطات میان انسان‌ها را به تصویر می‌کشم. مهم‌ترین عنصری که در اجتماع میان انسان‌ها به چشم می‌آید، دروغ است و 87 متر هم از آنجا که سریالی در مورد انسان و انسانیت است، تاثیر دروغ را در جامعه‌مان نشان می‌دهد.

فرزند مستقل خانواده

الهه خادمی یکی از سه فرزند خانواده خلیلی است که پیش از این بازیگری را به صورت کوتاه در مجموعه‌هایی چون «زیر هشت»، «آشپزباشی» و «پروانه» تجربه کرده و در واقع از حضور کارگردانانی مطرح و شاخص درس آموخته است. او توضیح می‌دهد: همیشه برای به دست آوردن نقش‌هایم صبر کرده‌ام و بسیاری از پیشنهادها را نپذیرفتم. همیشه منتظر نقش‌های خوب مانده‌ام و این اتفاق برای هیچ بازیگری آسان نیست؛ ولی این سختی را به جان خریدم چرا که کیفیت را از تعدد آثار مهم‌تر می‌دانم. آقای عیاری هم نمونه بازی‌هایم را دیدند و مرا برای نقش ساناز این مجموعه انتخاب کردند.

خادمی می‌افزاید: ساناز فرزند بزرگ خانواده است؛ دانشجوست و دغدغه حل مشکلات خانواده‌اش را دارد. او دلش می‌خواهد مستقل باشد و به خاطر استقلالش همواره با
خانواده می‌جنگد.

دختر کوچک خلیلی‌ها

ملیکا نصیری هم در نقش فرناز، دیگر دختر خانواده خلیلی پیش از این بازیگری را با ایفای نقش در چند فیلم کوتاه تجربه کرده است. او در خصوص شانس همکاری‌اش با کارگردان مطرحی چون عیاری می‌گوید: به نظرم کار کردن با آقای عیاری برای هر بازیگر معروف و غیرمعروفی به منزله یک شانس بزرگ است و من هم سعی می‌کنم از همه این شانس استفاده کنم و از او یاد بگیرم.

نصیری تصریح می‌کند: فرناز، دختر کوچک خانواده ماجراهایی را می‌فهمد و از رازهای دیگران اطلاع می‌یابد.
او دوست دارد بفهمد دور و برش چه خبر است و به روابط میان آدم‌ها سرک می‌کشد.

مادری مهربان

شهین تسلیمی بازیگر زن تلویزیون و سینماست که تاکنون در آثار مختلف طنز و جدی ایفای نقش کرده. او در 87 متر، نقش همسر مهران رجبی را به عهده دارد و برای چندمین بار همکاری با کیانوش عیاری را تجربه می‌کند. او درخصوص نقشش در این سریال به جام‌جم می‌گوید: اختلافاتی که بین این دو خانواده بر سر تصاحب خانه وجود دارد، محور اصلی قصه را تشکیل می‌دهد. همسرم (مهران رجبی) یک معلم، نقاش و هنرمند است و من هم در نقش مادر و هدایت‌کننده امور داخلی خانواده‌مان هستم؛ تصویری که عموما در مجموعه‌های دیگر هم از مادران می‌بینیم و در نقشم برخلاف ظاهر خشنی که دارم، مادری مهربان را به تصویر می‌کشم!

این بازیگر با اشاره به نقش مقابلش هم توضیح می‌دهد: همکاری با مهران رجبی را در کارهای قبلی تجربه کرده بودم. او از آن جمله بازیگرانی است که کار کردن با او بسیار راحت بوده و بازی روانش باعث می‌شود بازیگر مقابل، دیالوگ‌هایش را به خاطر بیاورد و راحت بگوید. تسلیمی خاطرنشان می‌کند: کیانوش عیاری کارگردانی است که روی صحنه‌ها و دکوپاژها و حتی راه رفتن بازیگران حساسیت دارد و فضایی که در پشت‌صحنه آثارش حاکم است، کاملا حرفه‌ای و جدی است و به بازیگران درس می‌دهد.