احداث آب‌انبار؛ بهترین راهکار برای استان‌های جنوبی است

در پی تشدید بحران آب در دشتستان مسئولان استان بوشهر از انعقاد توافق‌نامه با مسئولان استان فارس برای تامین آب خبر می‌دهند. این توافق‌نامه با توجه به شرایط آبی خود فارس آیا اصلا ضمانت اجرایی دارد و می‌تواند پایدار باشد؟

بعید می‌دانم در صورتی که این توافق‌نامه هم به امضا برسد، بتواند گره‌گشا باشد، زیرا بر اساس مطالعات صورت گرفته طی 50 سال اخیر، سرانه آب‌های شیرین و تجدیدپذیر و در دسترس یعنی آب رود خانه، دریاچه و باتلاق‌ها و تالاب‌ها و آب‌های سطحی و چاه‌های غیرعمیق از 6 هزار مترمکعب به 1500مترمکعب رسیده است. که دلیلی غیر از برداشت‌های نامناسب ندارد. در استان فارس هم به دلیل برداشت‌های بی‌رویه شاهد تنش آبی هستیم، بنابراین استان فارس هم آبی ندارد که بخواهد به بوشهر برود.

حفر 9 حلقه چاه آب دشتستان از مواردی است که مسئولان از آن به عنوان راهکار برون‌رفت از مشکل بی‌آبی یاد می‌کنند این راه‌حل مناسب و اجرایی است یا خیر؟

این راهکار قطعا جوابگو نیست و به نظرم با تحقق آن ظلم آشکاری به سفره‌های آب زیرزمینی خواهد شد، زیرا همانگونه که مسئولان می‌گویند چاه‌های دشت آبی بوشکان در حال خشک شدن است و با برداشت غیرمجاز آب، از 20 سال آینده شاهد مهاجرت اجباری مردم از بوشهر خواهیم بود. حفر چاهی که در عمق 40 متری به آب می‌رسید، در شرایط فعلی تا 180 متر حفاری به آب نمی‌رسد که این موید فاجعه است و مدیران می‌بایست از اتخاذ سیاست‌های سردرگم که نتیجه بخش نیست اجتناب کنند.

احداث آب‌شیرین‌کن چگونه است؟ آیا می‌تواند راهکاری مناسب برای مقابله با پدیده کم‌آبی باشد؟

شاید در کوتاه‌مدت نتیجه داشته باشد، اما به یقین احداث آب‌شیرین‌کن در کنار سواحل، مشکلات و معضلات زیست محیطی خاص خود را دارد. اگر تجربه عربستان و امارات در خصوص آب شیرین به‌عنوان الگویی موفق مد نظر مدیران ماست، این راهبرد هم اشتباه است. از سویی در عربستان هم شاهد این هستیم در کنار احداث آب‌شیرین‌کن به دنبال دسترسی به آب‌های استراتژیک در عمق 1500 متری هستند که فوق‌العاده خطرناک است.

پس چاره چیست و چه روشی را تایید و توصیه می‌کنید؟

در استان بوشهر سدسازی نمی‌تواند برای جبران کم‌آبی مفید باشد، زیرا با توجه به گرمای هوا ارتفاع تبخیر آب بالای 3 متر است و این روش عقلانی نیست که بتوانیم آب زیادی پشت سد ذخیره کنیم. اما چرا نباید دنبال ذخیره آب‌های شیرین رایگان که همان نزولات آسمانی است برویم. روان آب‌های حاصل از بارندگی در یک سال می‌تواند آب مورد نیاز مصرف چند سال را تامین کند، درواقع باید به دنبال طرح‌های زود بازده و کم بهایی مثل احداث آب انبار در منازل و معابر شهری و روستایی باشیم. استان بوشهر سابقه سکونت 11 هزار ساله دارد، آیا اجداد ما هم از آب‌شیرین‌کن و سد استفاده می‌کردند. وجود آب انبار در عصر عیلامی نشان می‌دهد که گذشتگان راه‌های زندگی در شرایط بی‌آبی را بخوبی فراگرفته و از آن استفاده می‌کردند. می‌بایست بدون حفره چاه یا استفاده از تکنولوژی پمپاژ، در قوانین شهرسازی تغییراتی ایجاد کنیم و همان‌گونه که برای هر واحد مسکونی احداث پارکینگ الزامی است، باید احداث آب انبار هم الزامی شود. ببینید در دی 95 آنقدر در این استان بارندگی داشتیم که چیت چیان، وزیر نیرو خود اعتراف کرد که اگر می‌توانستیم این آب را ذخیره کنیم، برای 5 سال آب استان تامین می‌شد. پس باید به دنبال ذخیره این آب رهاشده باشیم.

از سوی دیگر از مدیریت مصرف آب هم نباید غافل شد، زیرا اکنون ورودی آب از خط کوثر 200 هزار مترمکعب به صورت روزانه است، در حالی که مصرف واقعی مردم 160 هزار متر مکعب است. باید استاندارد مصرف و سرانه متعادل رعایت شود و برای این کار استفاده از کنتور آب هوشمند هم می‌تواند در نظر گرفته شود.