چرخه ناقص سینمای کودک

ادغام دوباره این جشنواره و بازگشت محل برگزاری آن به اصفهان، خبرهای خوشی بود که سال گذشته رسانه‌ای شد و امیدهایی را درباره این رویداد مهم و قدیمی به وجود آورد.

باوجود برخی تصمیمات اشتباه در این زمینه و خروجی نامناسب این جشنواره در سال‌های اخیر، علاقه‌مندان سینمای کودک و نوجوان امیدوارند در سی و یکمین دوره این جشنواره که از هشتم تا چهاردهم شهریور امسال و به دبیری علیرضا رضاداد برگزار می‌شود، سرانجام اتفاقات مثبتی رخ دهد و ضمن حضور فیلم‌هایی جذاب و خوش ساخت، شاهد عاقبت بخیری این آثار در اکران عمومی هم باشیم.

معرفی و آغاز به کار هیات انتخاب این جشنواره، بخش مهمی از پازل این رویداد و وضعیت سینمای کودک و نوجوان خواهد بود. روز گذشته خبر رسید علیرضا رضاداد، دبیر این جشنواره طی احکامی جداگانه، اعضای هیات انتخاب سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان را انتخاب کرد. حسن آقاکریمی، مهدی باقربیگی، مرضیه محبوب، محمدرضا خردمندان و امیر سحرخیز، سینماگرانی هستند که وظیفه انتخاب آثار این دوره جشنواره را به عهده دارند.

حسن آقاکریمی

متولد 1336 در تهران، فارغ‌التحصیــــل سـینما و تلویزیون از دانشگاه هنر است که فعالیت هنری را به عنوان مدیر تولید از کانون پرورش فکری کودکان‌ و‌ نوجوانان آغاز کرد.

او کارگردانی آقای مدیر و سفر مرگ و تهیه‌کنندگی فرار از قلعه رودخان، موقت، سفر مرگ و قفل‌ساز را برعهده داشته است.

مهدی باقربیگی

این بازیگر متولد ۱۳۵۶در اصفهان است و بیش از هر چیز با بازی در مجموعه تلویزیونی قصه‌های مجید به کارگردانی کیومرث پوراحمد شناخته می‌شود. مرگ سپید، نان و شعر، سفرنامه شیراز، صبح روز بعد و شرم برخی از آثار باقربیگی است.

او در سال ۱۳۹۲ به عنوان عضو شورای شهر اصفهان انتخاب شد.

محمدرضا خردمندان

متولــــــــــد 1362 در شــــــــیراز، دانش‌آمـــــوختــــــــه رشـــــــــته کارگردانی از دانشگاه صدا و سیماست و از سال ۱۳۹۳ با ســــــــــاخت فیلــــــم کوتاه و انیمیشن، فعالیت‌های هنری خود را آغاز کرده است.

خردمندان نخستین فیلم سینمایی خود با نام «بیست و یک روز بعد» را سال ۱۳۹۵ کارگردانی کرد و با این اثر حضور موفقی در سی‌ و ‌پنجمین جشنواره فیلم فجر داشت. او جوایزی همچون بهترین فیلم چهاردهمین دوره فیلم «مقاومت»، دیپلم افتخار بهترین فیلم کوتاه برای «دوئل» در سی‌امین جشنواره فیلم‌های کودک‌ و ‌نوجوان اصفهان، جایزه بهترین کارگردانی و فیلمنامه فیلم سینمایی در سی‌امین جشنواره فیلم‌های کودکان ‌و ‌نوجوانان اصفهان برای بیست ‌و ‌یک روز بعد، دیپلم افتخار و لوح زرین دومین جشنواره فیلم سلامت برای بیست و یک روز بعد، جایزه ویژه هیات داوران از چهارمین جشنواره جهانی فیلم‌های کودکان ‌و ‌نوجوانان کینولوب لهستان، جایزه بهترین کارگردانی از نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم تامیل و جایزه بهترین فیلم از بیست‌ و پنجمین دوره جشنواره کیندرکینو آلمان برای بیست و یک روز بعد را از آن خود کرده است.

مرضیه محبوب

متولــــــد ۱۳۳۷ در تهـــــــــران، عروسک‌ساز و دانش‌آموخته کارشناسی تئاتر عروسکی از دانشکده هنرهای دراماتیک است.

محبوب فعالیتش را در تلویزیون با عروسک‌گردانی مجموعه «خونه مادربزرگه» آغاز کرد و کارگردانی بزبز قندی، خاله‌قورباغه، موش نمکی و عروسک‌سازی «کلاه‌قرمزی و جغجغه و فرفره»، صندوق پست، کلاه‌قرمزی و پسرخاله، کلاه‌قرمزی و آقای مجری، کلاه‌قرمزی و سروناز، کلاه‌قرمزی، کلاه‌قرمزی و بچه‌ننه و ... را برعهده داشته است.

امیر سحرخیز

متولد ۱۳۵۵ در تهـران، کارگردان انیمیشن و طراح جلوه‌های بصری است. او کارگردان انیمیشن‌های چت ایرونی، آلامُد، خبر فوری و طراح جلوه‌های بصری مجموعه مختارنامه و فیلم‌های جدایی نادر از سیمین، درباره الی، یه حبه قند، آواز گنجشک‌ها، خون‌بازی و ... بوده است.سحرخیز تاکنون برنده جوایز مختلفی همچون سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های بصری جشنواره فیلم فجر، پروانه زرین جشنواره فیلم کودک و نوجوان و تندیس بهترین انیمیشن جشنواره رشد شده است.

برای قضاوت زود است

محمدرضا خردمندان، کارگردان سینما یکی از اعضای هیات انتخاب سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، درباره وضعیت انتخاب فیلم‌ها به جام‌جم گفت: به عنوان هیات انتخاب تا الان دو جلسه داشتیم و چند فیلم هم دیده‌ایم.

وقتی از کارگردان فیلم تحسین شده «بیست‌و یک روز بعد» خواستیم پیش بینی خود را از این رویداد به ما بگوید، بیان کرد: فیلم‌های خوبی وجود دارند که قابل دفاع هستند، در کنار تعداد زیادی فیلم‌هایی که نتوانستند به حد استاندارد نزدیک شوند. البته شاید الان زود باشد که بخواهیم قضاوت کنیم، باتوجه به این‌که ما هنوز فیلم‌های بخش سینمایی را ندیده‌ایم و فقط تعدادی از فیلم‌های ویدئویی بلند را دیده‌ایم. اما میان همین آثاری که دیدیم، فیلم‌های خوب هم هست، ولی می‌توان گفت هرکدام از عموم آثار با مشکلاتی مواجه هستند که ریشه در ضعف‌های ساختاری سینمای کودک و نوجوان دارد؛ همان مشکلات قدیمی و سنتی که گریبان این سینما را گرفته و باید فکری به حال آنها کرد. با این حال ترجیح می‌دهم که بعد از دیدن همه فیلم‌ها، درباره کلیت جشنواره صحبت کنم.

در سال‌های اخیر انتقاداتی به جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان می‌شود، از‌جمله این‌که چرا حتی برخی فیلم‌های برتر این رویداد هم راهی به اکران عمومی پیدا نمی‌کنند یا در شرایط نامناسبی روی پرده می‌روند. از خردمندان پرسیدیم چرا این اتفاق ناخوشایند برای فیلم‌های جشنواره می‌افتد؟ این فیلمساز گفت: جشنواره جایی برای گردهم آمدن فیلم‌هاست. اگر بخواهیم یقه کسی را بگیریم، باید یقه دستگاه‌های متولی و سرمایه‌گذار را بگیریم. آنها هستند که باید پاسخگو باشند و این مساله چندان ربطی به جشنواره فیلم‌های کودک و نوجوان پیدا نمی‌کند.

کارگردان فیلم‌های کوتاه پدر، آنتراکت و دوئل افزود: چرخه سینمای کودک و نوجوان، چرخه ناقصی است. مطالبه، سرمایه‌گذار، ساخت و تولید و اکران، دانه‌های تسبیح سینمای کودک و نوجوان هستند، اما متاسفانه حلقه اکران این تسبیح کاملا از بین رفته است. باید ببینیم چرا سینماداران حاضر نیستند این فیلم‌ها را اکران کنند و پخش کننده‌ها روی پخش فیلم‌های کودک و نوجوان اهتمام جدی ندارند. مساله بعد کیفیت آثار است و باید یقه تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌ها را گرفت که چرا کیفیت آثار اینقدر پایین است و چرا کارگردان‌هایی که خیلی از آن‌ها الفبای سینما را بلد نیستند، سراغ سینمای کودک و نوجوان می‌آیند؟ گاهی ساده‌ترین روابط علی و معلولی در قصه فیلم‌ها رعایت نمی‌شود و خود سینماگر اصلا در درک قصه خودش ضعف دارد. خردمندان ادامه داد: در گذشته نوابغ سینمای ایران در حوزه سینمای کودک و نوجوان فعالیت می‌کردند و جهانی‌ترین فیلمسازان ما در این سینما فیلم می‌ساختند، اما الان به شکل عجیبی کسانی که اصلا تجربه مهمی ندارند و تحقیقات کاملی در این زمینه نکرده‌اند و هنوز آن ظرافت انتقال پیام را در این خصوص ندارند، در سینمای کودک و نوجوان فعالیت می‌کنند. به هر حال باید این چرخه کامل شود و سفارش‌دهنده یا سیاستگذار این عرصه انگیزه پیدا کند و حمایت مالی شود و در بحث‌های تولید و اکران هم اتفاقات مناسبی رخ دهد.

علی رستگار

سینما