کودتای ۲۸ مرداد به زبان ساده/ نگاهی به کتاب های مربوط به کودتای ۲۸ مرداد

جام جم آنلاین - دغدغه و برنامه اصلی دولت مصدق به اجرا درآوردن قانون ملی شدن صنعت نفت بود. از آن پس، مذاکرات پی در پی انگلیسی ها و میانجیگری آمریکایی‌ها بی‌نتیجه ماند . دکتر مصدق پس از کودتای ۲۸ مرداد ، در دادگاه نظامی محاکمه و به سه سال زندان محکوم شد. وی پس از تحمل سه سال زندان، به دستور محمدرضا پهلوی، به ملک خود در قلعه احمدآباد تبعید شد و تا پایان زندگی زیر نظارت دولت در انزوا زندگی کرد تا این که سرانجام در ۱۴ اسفند ۱۳۴۵ بر اثر بیماری سرطان در ۸۴ سالگی چشم از جهان فروبست.

البته در 28 مرداد یک اتفاق تلخ دیگر هم رخ داد و آن آتش زدن سینما رکس آبادان در سال 57 بود؛ زمانی که صدها نفر از هموطنان مشغول تماشای فیلم گوزن ها بودند که این سینما آتش زده شد و خیلی ها در آتش سوختند.

کتاب‌شناسی کودتای 28 مرداد

اهمیت این رویداد تاریخی آنچنان بالاست که از آن زمان تاکنون پژوهشگران و مورخان متعددی در ارتباط با این رویداد تاریخی مقالات و کتاب‌های متعددی تعریف و تهیه و بنا بر ذهنیت و نگرش خود این رویداد را تجزیه و تحلیل کرده اند.

• «کودتا: کودتای 1332، سازمان سیا و ریشه‌های روابط ایران و ایالات متحده در عصر جدید»، یرواند آبراهامیان، مترجم:ناصر زرافشان، نشرنگاه، 312 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1393، 1000 نسخه

• «رابطه ایران و آمریکا از ابتدا تا کودتای 28 مرداد»، داود افشاری، نشرآرنا، 218 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1393 ، 1000 نسخه

• «خاطرات ارسلان خلعتبری از شهریور 1320 تا مرداد 1332»، ارسلان خلعتبری، به‌اهتمام:غزال خلعتبری، نشر پرشکوه، 730 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ دوم سال 1393، 2000 نسخه

• «ایرانی میهن‌پرست: محمد مصدق و کودتای آمریکایی - انگلیسی»، کریستوفر دوبلینگ، مترجم:عبدالرضاهوشنگ مهدوی، نشرالبرز، 448 صفحه، رقعی (گالینگور)، چاپ اول سال 1392، 1500 نسخه

• «کودتا 28 مرداد، سازمان سیا و ریشه‌های روابط ایران و آمریکا در عصر مدرن»، یرواند آبراهامیان،مترجم:محمدابراهیم فتاحی‌ولیلایی، ویراستار:فرزانه سالمی، نشر نی، 328 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1392، 2000 نسخه

• «بررسی تاریخ تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران (از انقراض قاجاریه تا کودتای 28 مرداد 1332 شمسی)»، گلناز سعیدی، نشرلیان، 200 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1392، 1000 نسخه

• «گذشته چراغ راه آینده است: تاریخ ایران در فاصله دو کودتا»، محقق: جامی، ویراستار: فرید مرادی، انتشارات نگاه، 808 صفحه، وزیری (گالینگور) ، چاپ اول سال 1392، 1000 نسخه

• «مرداد خاموش»، تدوین: مسعود کوهستانی‌نژادطاری، نشرمرکز اسناد انقلاب اسلامی، 620 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ دوم سال 1391، 1000نسخه

• «بحران دموکراسی در ایران (1320 ـ 1332)»، فخرالدین عظیمی، مترجمان : عبدالرضاهوشنگ مهدوی و بیژن نوذری، نشر آسیم، 692 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ چهارم سال 1391، 500 نسخه

• «از خاطرات جوانی: حادثه 28 مرداد 32 با سکوت ضمنی مصدق به ثمر رسید»، ابوالحسن صیرفی، نشرشلفین، 192 صفحه، رقعی (شومیز)، سال 1390، 1000 نسخه

• «سرنگونی دولت مصدق به روایت اسناد سیا»، دونالد ویلبر؛ مترجمان:بهمن سراحیان و سلمان قاسمیان، نشردانش ‌نگار، 168 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1389، 1000 نسخه

• «گواه تاریخ: واقعیت شکست نهضت ملی نفت ایران و اسرار قتل مرموز سرتیپ محمود افشار طوس (ریاست شهربانی و سازمان‌های امنیتی وقت)»، حمید سیف‌زاده، نشرسلسله، 896 صفحه، وزیری (سلفون)، چاپ اول سال 1389، 1000 نسخه

• «حضور ایالات متحده آمریکا در ایران (1332 - 1320)»، محمود شهبندی، مقدمه:مصطفی ملکوتیان، نشرگرایش، 186 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1387، 1000 نسخه

• «کودتای 28 مرداد»، عبدالله شهبازی، نشرروایت فتح، 368 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1387، 2200 نسخه

• «خواب آشفته نفت: از کودتای 28 مرداد تا سقوط زاهدی»، محمدعلی موحد ، نشرکارنامه، 552 صفحه، جلد 3، وزیری (گالینگور)، چاپ دوم سال 1385، 2200 نسخه

• «نقش انگلیس در کودتای 28 مرداد 1332»، اسماعیل اقبال، نشراطلاعات، 216 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ دوم سال 1385، 2100 نسخه

• «راز پیروزی کودتای 28 مرداد»، محمدجعفر محمدی، نشراختران، 216 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1385، 1500 نسخه

• «کودتای بیست‌و‌هشت مرداد در آئینه تصویر»، رضا زریری، نشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 348 صفحه، خشتی (شومیز)، چاپ اول سال 1384، 2000 نسخه

• «مرداد خاموش، خرداد خودجوش (مصدق، خاتمی و تاریخ)»، بهرام افراسیابی، نشرمهرفام، 608 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ اول سال 1384، 2000 نسخه

• «مصدق در آیینه‌ی تاریخ»، پری صابری، نشر قطره، 252 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1384، 1100 نسخه

• «ناگفته‌هایی پیرامون فروریزی حکومت مصدق و نقش حزب توده‌ی ایران»، ماشاالله ورقا، نشربازتاب نگار ، 264 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1384، 1650 نسخه

• «نشست تخصصی بررسی نقش مطبوعات در بسترسازی کودتای 28 مرداد: مجموعه سخنرانی‌ها و ویژه‌نامه‌ای به مناسبت پنجاه و یکمین سالگرد کودتا»، نشرموسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 160 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1384، 1500 نسخه

• «اسنادی از مطبوعات ایران و دولت کودتا»، تهیه و تنظیم: مرکزاسنادریاست‌جمهوری، زیرنظر:سیدحسین موسوی، و هادی خانیکی - وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 402 صفحه، (در2جلد )، جلد اول، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1383، 1000 نسخه

• «نگاهی به نهضت ملی ایران: نقد خاطرات شعبان جعفری»، سعید رهبر، نشرهیرمند، 424 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ اول سال 1383، 2200 نسخه

• «تاجی بر تارک تاریخ معاصر: تحلیلی از جریان ملی شدن نفت و 28 ماه حکومت مردمی دکتر مصدق»، علی‌اکبر نقی‌پور ، نشر ایران مهر، 360 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1381، 2000 نسخه

• «جاسوس»، رضا صفایی، نشرگل یخ، 288 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1381، 3000 نسخه

• «مصدق، دولت ملی و کودتا: مجموعه گفت‌وگوها و مقالات تاریخی - سیاسی»، زیرنظر:عزت‌الله سحابی، نشرطرح نو، 568 صفحه، رقعی (شومیز) ،چاپ اول سال 1381، 1500 نسخه

• «چکمه‌ی سیا»، مترجم:مجید ملکان، نشرمرکز اسناد انقلاب اسلامی، 116 صفحه، پالتویی (شومیز)، چاپ اول سال 1381، 2000 نسخه

• «خاطرات شعبان جعفری»، به‌اهتمام:هما سرشار - آشیانه کتاب، نشرموسسه‌ انتشارات‌ عطایی، 504 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ 1 سال 1381 ، 5000 نسخه

• «رودخانه خروشان عشق: نگاهی به زندگانی دکتر سیدحسین فاطمی»، محمود حکیمی، نشرقلم، 224 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1381، 3000 نسخه

• «کالبدشکافی توطئه: کودتای نظامی 28 مرداد 1332»، ابراهیم یزدی، نشرقلم، 232 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1381، 5500 نسخه.

• «از کودتا تا کودتا: سوم اسفند 1299 ه‌.ش تا 28 مرداد 1332 ه‌.ش»، اسفندیار آهنجیده، نشرمشعل، 290 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ اول سال 1380، 1000 نسخه

• «گزارشی از رفتار سیاسی آمریکا در قبال نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران»، زیرنظر:سیدعلی موجانی، به‌اهتمام:ایرج ذوقی، وزارت امور خارجه، نشرمرکز چاپ و انتشارات، 192 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1380، 1000 نسخه

• «عملیات آژاکس»، دونالدنیوتن ویلبر، مترجم:ابوالقاسم راه‌چمنی، ویراستار:مهین نادری، نشر موسسه‌‌ فرهنگی ‌مطالعات‌ و تحقیقات ‌بین‌المللی ‌ابرار معاصر تهران، 296 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1380 ، 2500 نسخه

• «قلم و سیاست: سرگذشت رژیم شاهنشاهی در واپسین روزها»، محمدعلی سفری، پروین، نشر نامک، 860 صفحه، جلد 4 ، وزیری (گالینگور)، چاپ اول سال 1380، 2200 نسخه

• «اسرار کودتا: اسناد محرمانه CIA درباره عملیات سرنگونی دکتر مصدق»، مترجم:حمید احمدی، نشر نی، 208 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1379، 5500 نسخه

• «خانه شماره 109 خیابان کاخ: نمایشنامه»، فرزانه آقایی‌پور، نشر برنامه، 112 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1379، 1000 نسخه

• «رفتارشناسی سیاسی آمریکا در قبال نهضت ملی ایران (1329 - 1333)»، محمدحسین جمشیدی، نشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 308 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول سال 1379، 3000 نسخه

• «اسناد سازمان سیا درباره کودتای 28 مرداد و براندازی‌دکتر مصدق»، غلامرضا وطن‌دوست، مقدمه:محمدعلی کاتوزیان، باهمکاری:رضا دهدشتی، نشر رسا، 274 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1379، 4400 نسخه

• «جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای 28 مرداد 1332»، غلامرضا نجاتی، شرکت سهامی انتشار، 840 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ هشتم سال 1378، 2000 نسخه

• «زندگی سیاسی سپهبد زاهدی»، جعفر مهدی‌نیا، نشرگلدیس، 556 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ اول سال 1378، 5000 نسخه

• «رمان سیاسی قصه کودتا: داستان کودتای 28 مرداد»، ادوارد اپستاین، مترجم:حسن رهنما، نشر رسا، 304 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ سوم سال 1377، 3000 نسخه

• «افسانه مصدق»، رحیم زهتاب‌فرد ، نشر علم، 674 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ اول سال 1377، 2200 نسخه

• «نفت، قدرت و اصول: ملی شدن نفت ایران و پیامدهای آن»، مصطفی علم، مترجم:غلامحسین صالحیار، نشرچاپخش، 680 صفحه، رقعی (شومیز)، چاپ اول سال 1377، 3000 نسخه

• «تاریخ جامع ملی شدن نفت»، احمد خلیل‌الله‌مقدم، نشر علم، 780 صفحه، وزیری (گالینگور)، چاپ اول سال 1377، 2200 نسخه

• «تاریخ معاصر ایران: از تاسیس سلسله پهلوی تا کودتای 28 مرداد 1332»، پیتر آوری، مترجم:محمد رفیعی‌مهرآبادی، نشر عطایی، 560 صفحه، جلد 2 ، وزیری (گالینگور)، چاپ سوم سال 1377، 3000 نسخه

• «عملیات چکمه»، سی.ام وودهارس، مترجم:فرحناز شکوری، نو - 152 صفحه، رقعی، چاپ اول سال 1364، 3000 نسخه

• «قصه کودتا»، ادوارد.جی. اپستین، مترجم:حسن رهنما، نشرپارسا، 344 صفحه، رقعی، چاپ دوم سال 1364، 5000 نسخه

• «اسنادی پیرامون توطئه ربودن و قتل سرلشکر افشار طوس»، محمد ترکمان، نشررسا، 240 صفحه، جلد 5، رقعی، چاپ اول سال 1363، 5000نسخه

• «تجربه 28 مرداد: نظری به تاریخ جنبش ملی شدن نفت ایران»، ف.م. جوانشیر، نشرحزب توده ایران، 331 صفحه، رقعی، چاپ اول سال 1359

• «برای آگاهی نسل جوان»، احمد خلیل‌الله‌مقدم، نشرنهضت مقاومت ملی ایران، 184 صفحه، رقعی، چاپ چهارم سال 1358