متاسفانه نحوه خرج درآمدهای مازاد دولت مشخص نیست

جمشید پژویان در گفتگو با جام جم آنلاین در خصوص افزایش درآمدهای دولت ناشی از منابع مختلف داخلی و خارجی در طول دو سال گذشته اظهار کرد: در خصوص چندوچون درآمدها و هزینه‌هایی که انجام می‌شود قطعاً رئیس سازمان برنامه‌وبودجه یا خود آقای رئیس‌جمهور باید جواب بدهند و برای آن‌ها سند و مدرک ارائه کنند.
وی ادامه داد: افزایش درآمدهای دولت و مازاد این درآمدها قاعدتاً باید در خزانه باشد که وزیر اقتصاد و دارایی هم می‌تواند از میزان دقیق آن‌ها مطلع باشد.
این اقتصاددان با اشاره به برخی پیش‌بینی‌ها از سوی دولت مبنی بر احتمال وجود کمبود و کسری در صورت اعمال تحریم‌های آبان ماه علیه ایران گفت: هرچند بعید است مذاکراتی بین ایران و آمریکا وجود داشته باشد اما پیش‌بینی‌هایی انجام‌شده که ممکن است درآمدهای دولت به‌شدت کاهش پیدا کند و حتی صادرات نفت ایران به صفر برسد.
پژویان همچنین عنوان کرد: ممکن است افزایش درآمدهای دولت از سوی رئیس دولت برای احتیاط در حساب‌های دولتی نگه‌داشته شده باشد و تعمداً بدهی به بانک‌ها پرداخت‌نشده باشد. چراکه ممکن استراتژی دولت این باشد که این افزایش درآمدها در نیمه دوم سال که دولت با کسری بودجه روبرو خواهد شد برای تأمین اقلام و پرداخت بدهی‌ها استفاده شود.
وی بابیان اینکه هزینه نکردن افزایش درآمدها و مازاد حاصل از تفاوت قیمت‌ها برای جبران خسارت‌های ناشی از تحریم و نبود فروش نفت خواهد بود تصریح کرد: دولت قطعاً باید برای پرداخت حقوق و یا تأمین برخی اقلام مصرفی، بودجه در اختیار داشته باشد، البته احتمالاً برای همین موارد و هزینه‌های جاری از هزینه عمرانی برداشت می‌شود.
پژویان خاطرنشان کرد: اما همین انتظار کاهش درآمد می‌تواند عاملی برای مبادرت دولت به نگهداری و خرج نکردن این افزایش درآمدها باشد،‌ بدهی از بانک مرکزی عین مقروض بودن به بانک مرکزی است، این کار هرسال انجام می‌شود، اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که در کنار افزایش درامدها ممکن است کاهش درآمد به‌طور ناگهانی رخ دهد و این کاهش ممکن است خودش را در درامدهای ناشی از مالیات نشان دهد و این‌یک نوع اُفت در رشد اقتصادی است که قطعاً روی درآمد اقتصادی اثر می‌گذارد.
وی افزود: نکته دیگری که وجود دارد این است که دولت برای کسب باید نفتی برای فروش داشته باشد تا بتواند ریال را به دلار تبدیل کند. البته با این قیمت‌های بالا، دولت حتی اگر یک‌پنجم درآمد سال گذشته هم بتواند درآمد نفتی داشته باشد با افزایش قیمت دلار تقریباً معادل ریالی یکسانی درآمد خواهد داشت، اما امکان این هم درآمد نداشته باشد وجود دارد.
این کارشناس مسائل اقتصادی کاهش فروش نفت و حتی کاهش درآمدهای مالیاتی را دلیلی بر ایجاد تورم دانست و گفت: متأسفانه دانش اقتصادی کافی در دولت وجود ندارد که بخواهند راه‌حل‌های دیگری را برای کنترل بازار و نرخ‌ها و حتی افزایش درآمدها و خرج کردن آن‌ها انتخاب کنند. چیزهایی وجود دارد که نمی‌توان روی آن‌ها اثباتی پیدا کرد و راهی هم برای اثباتش وجود ندارد.
پژویان همچنین در خصوص برخی اظهارنظرها مبنی بر دست داشتن دولت در بالا بردن قیمت دلار گفت: ممکن است دولت مخصوصاً دلارها را در بانک مرکزی نگه‌داشته باشد و در بازار پخش نکند و به صرافی‌ها تخصیص ندهد که درنتیجه قیمت دلار بالا می‌رود.
بدیهی است که دلارهای دولتی، می‌توانند درآمد بالایی را برای بودجه دولت فراهم کنند، اما نباید فراموش کرد، دولت خودش یکی از مصرف‌کنندگان مهم دلار است و وقتی قیمت دلار بالا می‌رود این هزینه نه‌تنها شامل مردم و بخش خصوصی که شامل خود دولت هم می‌شود.
وی با ابراز تأسف از افزایش قیمت دلار و به دنبال آن افزایش قیمت اقلام ضروری تأکید کرد: این حجم از تورم و افزایش قیمت در طول تاریخ ایران بی‌نظیر است و این قطعاً به نفع دولت نیست، به این دلیل که به‌شدت جامعه را تهدید می‌کند و اثراتی مانند اعتصابات زنجیره‌ای را به دنبال دارد.
پژویان بابیان اینکه ممکن است دولت از افزایش دلار سود ببرد و درآمد کسب کند اظهار کرد: درست است دولت دلار را بالاتر می‌فروشد و تومان بیشتری دریافت می‌کند، اما دو زیان عمده هم وجود دارد؛ اول اینکه خود دولت متقاضی دلار است و دوم اینکه باعث تورم جدید و تحریک جامعه است، پس بعید است که دولت عمداً نرخ دلار را افزایش داده باشد.
این اقتصاددان در پایان با تأکید بر اینکه درآمدهای ریالی دولت قطعاً در داخل باید هزینه شود گفت: درآمدهای دلاری دولت در خارج از ایران نگه‌داری می‌شود، این کار را در حال حاضر نه‌تنها شخص دولت که صادرکنندگان دیگر هم انجام می‌دهند.
یکی از تحریم‌های عمده‌ای که آمریکا اعمال کرده انتقال دلار به داخل ایران است،‌ ممکن است ایران در خارج درآمدهایی داشته باشد اما نمی‌تواند آن‌ها را وارد ایران کند، نه اینکه تعمداً نخواهد آن‌ها را در داخل ایران بیاورد و هزینه کند.
وی همچنین افزود: هرچند برخی تلاش می‌کنند نقش تحریم را پررنگ کنند اما بی‌تأثیر نیست، و نکته‌ای که می‌تواند در این خصوص برای مشخص شدن افزایش درامدها و مشخص شدن هزینه نقش داشته باشد این است که دلارهای حاصل از نفت و پتروشیمی می‌تواند به‌صورت کتابی و نوشتاری وجود داشته باشد و ارائه شوند.