معاینه روح را جدی بگیرید

این در حالی است که طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی «سلامت، وضعیتی است که فرد در بهترین شرایط جسمی، روحی و اجتماعی باشد و فقط نبود بیماری یا نداشتن ضعف به معنای سلامت نخواهد بود.» بنابراین طبق این تعریف، سلامت روان چیزی فراتر از نداشتن بیماری‌های روانی یا ناتوانی‌های روانی است. سلامت روان به وضعیتی گفته می‌شود که فرد بخوبی از توانایی‌های خود مطلع است، می‌تواند از پس شرایط استرس‌زای معمول زندگی بربیاید، به صورت کارآمدی فعالیت داشته باشد و بخوبی با اطرافیان خود تعامل کند. سلامت روان،کلیدی‌ترین عامل بروز توانایی‌های اجتماعی و فردی ما مانند تفکر، بروز احساسات، تعامل با دیگران، کسب درآمد و لذت بردن از زندگیست. بنابراین، بهبود، حفاظت از آن و در صورتی که مشکلی ایجاد شود، بازیابی سلامت روان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود. به همین علت، امروز 18 مهر که روز جهانی سلامت روان است، روانتان را بررسی کنید .

هر اختلال روانی علائم اولیه منحصر به فردی دارد، با این حال برخی نشانه‌های عمومی می‌توانند برای فرد زنگ‌ خطری باشند که بگویند اوضاع سلامت روانش روبه‌راه نیست و باید برای حل آن به فکر باشد.

تغییر اشتها و خواب: اگر به طور ناگهانی میزان اشتها یا خوابتان تغییر کرده و خیلی به سلامت جسمی خود اهمیت نمی‌دهید، بهتر است علت آن را در سلامت روان خود نیز جست‌وجو کنید.

تغییر حال‌وهوای روحی: تغییرات شدید و ناگهانی در احساسات یا احساس بی‌حوصلگی شدید را جدی بگیرید.

انزوای شدید: اگر از فعالیت‌های اجتماعی و انجام کارهایی که قبلا به آنها علاقه‌مند بودید کناره‌گیری می‌کنید، می‌تواند بی‌علت نباشد.

مشکلات عملکردی: عملکرد نامناسب ناگهانی در کارهایی که پیش از این با انجام آنها مشکلی نداشتید، قطعا نیاز به پیگیری دارد. به عنوان مثال نوجوانی که افت تحصیلی شدید کرده یا فعالیت ورزشی را
رها می‌کند.

اختلالات فکری: اختلالات تمرکزی، حافظه یا مشکل در استدلال‌های ذهنی یا ناتوانی در ارائه استدلال و توضیح دادن نیز از جمله مواردی است که باید به آنها توجه شود.

افزایش حساسیت: افزایش حساسیت حواس پنجگانه و دوری کردن از شرایطی که باعث تحریک بیش از حد یکی از حواس باشد، می‌تواند از جمله زنگ‌خطرهای سلامت روان باشد.

بی‌تفاوتی: اگر انگیزه خود را برای انجام هر کاری یا شرکت در هر فعالیتی از دست داده‌اید، آن را جدی بگیرید.

خیال‌پردازی: اگر احساس می‌کنید توانایی ماورایی در درک اتفاقات و اثرگذاری بر آنها دارید یا مانند کودکان بیش‌از اندازه خیال‌پردازی می‌کنید، ممکن است مشکلی در سلامت روانتان ایجاد شده باشد.

بیش از حد عصبی بودن: احساس ترس یا مشکوک بودن به رفتارهای دیگران یا بشدت عصبی بودن از مواردی است که حتما باید بررسی شود.

رفتارهای غیرعادی: رفتارهای عجیب، خاص و غیرقابل درک برای دیگران نیاز به پیگیری دارند.

مراجعه زودهنگام؛ ضامن درمان

قطعا وجود یک یا دو مورد از این موارد الزاما به معنی وجود اختلال نیست، اما می‌تواند نشانه‌ای برای نیاز به مراجعه به فرد متخصص باشد. گاهی اوقات این نشانه‌ها به طور موقت در زمانی که در شرایط سخت قرار می‌گیرید ممکن است بروز پیدا کنند و پس از مدت کوتاهی برطرف شوند، بنابراین حالت‌های موقت و زودگذر نشان‌دهنده بیماری نخواهند بود.

در بیماری‌های روان هیچ‌یک از این نشانه‌ها ربطی به تنبلی فرد یا شخصیت درون‌گرای او ندارد و معمولا به صورت ناگهانی و درونی در فرد بروز پیدا می‌کنند. این نشانه‌ها اغلب کم‌کم بروز می‌یابد و به مرور زمان شدت می‌گیرند و می‌مانند. حتی کودکان نیز ممکن است نشانه‌های اولیه مشکلات روانی را بروز دهند. اغلب این مشکلات در مراکز درمانی قابل تشخیص هستند و معمولا برآیندی از نقص‌های زیستی، فیزیولوژیک و عوامل اجتماعی هستند.

درمان دراز مدت نیاز دارید

توجه کردن به زنگ‌خطرهای سلامت روان، احساسات و رفتارهای عصبی پراسترس، اختلالگر که به نظر دیگران عجیب و ناآشناست، می‌تواند باعث شود در مراحل اولیه، کنترل اختلال را به دست گرفته و با مراجعه به متخصص و مشاوره گرفتن بسرعت آن را پیش از حاد شدن برطرف کنید.

اگر افرادی که از مشکلات سلامت روان رنج می‌برند، درمان مناسب و زودهنگام دریافت کنند، می‌توانند به طور کامل بهبود یابند. البته برخی اختلالات ممکن است پس از بهبود در شرایط خاصی مجدد بروز پیدا کنند. در چنین مواردی درمان فرد باید دنباله‌دار باشد و رها نشود. این حالت در بسیاری از بیماری‌های جسمی بلندمدت مانند مشکلات قلبی و دیابت هم دیده می‌شود. مشکلات سلامت روان بلند مدت نیز مانند سایر بیماری‌های جسمی بلندمدت کنترل می‌شود و فرد می‌تواند زندگی با کیفیتی را تجربه کند. بسیاری از افراد حتی با وجود مشکلات حاد روانی با استفاده از درمان‌های مناسب می‌توانند بسیار کارآمد و پر بهره به زندگی خود ادامه دهند.

عسل اخویان‌طهرانی