نتیجه بلاتکلیفی خروشچف برای اداره کشور/ آمریکا برای فروپاشی شوروی چقدر دلار خرج کرد؟

حسن هانی زاده در گفت‌وگو با جام جم آنلاین خروشچف را یکی از رهبران جنجالی اتحاد جماهیر شوروی سابق خواند و گفت: وی در طول دوران حاکمیت خود شاهد یک سلسله دگرگونی‌های فکری و ایدئولوژیکی شد. سفر غیرمنتظره خروشچف به ایالات ‌متحده آمریکا و سخنرانی تاریخی او در سازمان ملل که منجر به تهدید آشکار دولت آمریکا و تشدید فضای متأثر از جنگ سرد شد و همچنین بحران جنگی خلیج خوک‌ها و منازعه واشنگتن با متحد مسکو یعنی کوبا، می‌توانست منجر به این شود که یک فاجعه جهانی به وجود بیاورد. همه این‌ها ناشی از سیاست‌های خارج از چارچوب و تعریف‌شده اتحاد جماهیر شوروی بود.

وی در مورد رفتار ضد و نقیض جانشین استالین در عرصه سیاست خارجی شوروی افزود: او سعی کرد به ‌نوعی اصلاحات مورد نظر خودش را در اتحاد جماهیر شوروی اعمال کند. اما از طرفی در عین اینکه خود را دشمن نظام استکباری غرب و آمریکا می‌دانست با مقامات غربی به‌ویژه آمریکایی‌ها مذاکره می‌نمود. درواقع در دوران خروشچف آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند او از شخصیتی نفوذپذیر برخوردار است و این امکان وجود دارد با توجه به شرایط داخلی نابسامانی که در شوروی حاکم است، باید به شکل خزنده به ابعاد مختلف سیاسی و اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی تسلط پیدا کنند و این کشور را تحت ‌فشار سیاسی قرار بدهند.

هانی زاده با اشاره به یکی از ملاقات های خروشچف با جان اف کندی رئیس‌جمهور وقت آمریکا در سال 1961 در وین اتریش، خاطرنشان کرد: اگرچه ملاقات سران آمریکا و شوروی سابق، در آن مقطع ملایم به نظر می‌آید، اما نتایج اجلاس وین مخاطره‌آمیز بود. در آن زمان برلین در وضعیت بحرانی به سر می‌برد، نیمی از شهر تحت سلطه کمونیست‌ها بود و نیمه دیگر نیز توسط دولت دموکرات آلمان غربی اداره می‌شد. در جریان اجلاس وین، خروشچف تهدید کرد که معاهده صلح را با آلمان شرقی امضا خواهد کرد و این تهدید آتش مذاکرات را تند‌تر کرد. درحالی‌که طرفین تلاش داشتند به طور مسالمت‌آمیز مسائل موجود را حل ‌و فصل کنند، اما خروشچف دستور احداث دیوار برلین و جداسازی دو آلمان به‌ منظور جلوگیری از نفوذ غرب به آلمان شرقی را صادر کرد. این مسئله کش کمش میان خروشچف و غرب و آمریکا را تشدید نمود.

وی دراین‌باره ادامه داد: در تابستان آن سال، کندی اعلام کرد که ایالات ‌متحده باید آماده باشد تا از حقوق خود در آلمان غربی دفاع کند؛ درنتیجه چند هفته پس ‌از این سخنرانی، دیوار برلین به دستور خروشچف ساخته شد. یک سال پس ‌از آن روابط آمریکا و شوروی باز هم رو به وخامت گذاشت. هر دو کشور سلاح‌های هسته‌ای خود را آزمایش کردند که در پی آن در اکتبر ۱۹۶۲ بحران موشکی کوبا پدید آمد. اما با تهدید واشنگتن خروشچف از مواضع خود کوتاه آمد و دستور بازگشت کشتی‌های اعزامی شوروی برای نبرد با ارتش آمریکا را صادر کرد. همین مسئله باعث شد نزد سران کمونیست شوروی جایگاه خود را ازدست‌داده و باوجود عدم توفیق او بر حل مشکلات داخلی و قول‌هایی که برای بهبود وضعیت اقتصادی داده بود وی را فردی بی‌کفایت قلمداد کنند و در ادامه رهبری او تجدیدنظر کرده و برکنارش کنند.

کارشناس سیاست خارجی بابیان اینکه باروی کار آمدن خروشچف به‌عنوان کسی که مواضع نرم‌تری نسبت به استالین در مقابل غرب داشت، آمریکا را برای کمک به فروپاشی شوروی ترغیب می‌کرد، خاطرنشان کرد: از همان زمان کندی، جانسون و نیکسون ( روسای جمهور آمریکا) برنامه‌ریزی دقیق برای فروپاشی این کشور طراحی کردند. از سال 1950 تا 1989 و آغاز برنامه اصطلاحات گورباچف، ایالات‌متحده آمریکا چهار هزار میلیارد دلار هزینه برای سرنگونی اتحاد جماهیر شوروی تخصیص داد و این چهار هزار میلیارد دلار در زمان کندی برای هرسال 100 میلیارد دلار را شامل می‌شد، هزینه‌های که در اختیار پنتاگون، سازمان سیا و سازمان‌های جاسوسی آمریکا قرار می‌گرفت. درنهایت با وجود ضعف داخلی رهبران کمونیسم برای مدیریت کشور و بهبود وضعیت معیشتی مردم و نیز موج‌سواری روسای جمهور آمریکا، پس از 40 سال مانور و تبلیغات علیه این کشور اتحاد جماهیر شوروی دچار فروپاشی شد.

هانی زاده اظهار کرد:‌ دل بستن به آمریکایی‌ها موجب می‌گردد آن‌ها از هر رخنه‌ای برای ورود به ممالک مستقل استفاده می‌کند و اتحاد جماهیر شوروی بارزترین مثال برای نفوذ خزنده آمریکا است. لذا در دوران خروشچف آمریکا در تمامی زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بر مسائل داخلی اتحاد جماهیر شوروی نفوذ کرد. هرچند برژنف جانشین خروشچف سعی کرد فضا را بر روی آمریکا ببندد. اما به‌ هرحال این فضا باز شد و در نهایت آمریکا به چیزی که می‌خواست (فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی) رسید.

محمدرضا شجاعیان/ جام جم آنلاین