تشکیلات خودگردان چیزی که بود چیزی که هست

جام‌جم آنلاین: طرح معامله قرن که امروز با مخالفت مردم فلسطین روبرو است از طرف بسیاری از کشورهای عربی به شکل آشکار و مخفی مورد حمایت قرار گرفته و ترامپ وعده داده است در سال جاری میلادی از آن رونمایی خواهد کرد؛ به سراغ جعفر قنادباشی سفیر سابق ایران در لیبی رفته‌ایم و شرایطی که موجب شد تشکیلات خودگردان از آرمان آزادسازی فلسطین بجایی برسد که اکنون مجبور شود در مورد فلسطینی ماندن بیت‌المقدس مذاکره کند گفت‌وگو کرده‌ایم، در ادامه بخش اول گفت‌وگوی خبرنگار جام‌جم آنلاین با این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل در خصوص شرایط فلسطین از ابتدای مذاکرات سازش تا امروز ارائه می‌شود.

چه شده که تشکیلات خودگران پذیرفت با اسرائیل مذاکره کند و بعد از این مذاکرات آنها چه وضعیتی پیدا کردند؟

گروه الفتح به عنوان بخشی از سازمان آزادی بخش فلسطین بعد از مبارزاتی زیادی که برای آزادی این کشور از دست اسرائیلی‌ها انجام داد نهایتا براثر فشارها، سختی مبارزه و همچنین نبود درآمد کافی کم‌کم به سمت سازش حرکت کرد البته این سازش به هیچ وجه جزء شعارهای اولیه آنها نبود، شعار اولیه آنها نابودی اسرائیل و حتی به دریا ریختن آنها بود اما به تدریج آنها سازش را برگزیدند و این اتفاق بعد از انتفاضه اول شدت گرفت یعنی انتفاضه اول از یک طرف موجب شد فشار بیشتری به اسرائیلی‌ها وارد شود و آنها به فکر به پذیرفتن برخی از شرایط فلسطینی‌ها برای به سازش رساندن گروه الفتح باشند و از طرف دیگر با انتفاضه پیوند بیشتری بین مردم و الفتح ایجاد شده بود و الفتح توانست با اتفاقاتی که برسر انتفاضه اول به وجود آمده بود تعامل بیشتری با مردم داشته باشد و کم‌کم زمام امور را بدست بگیرد، بعد از انتفاضه انتقادات کمتری نسبت به فتح انجام می‌شد.

به هر حال آمریکایی‌ها نقشه‌های زیادی را ریختند و در پیمان‌های اسلو، مادرید و کمپ دیوید وعده تشکیل حکومت به تشکیلات خودگردان داده شد، حکومتی که قرار بود در غزه و اریحا ایجاد شود؛ غزه در غرب فلسطین و اریحا شهری در طرف مقابل آن است و قرار بود در این دو قسمت حکومتی در اختیار عرفات قرار بگیرد.

عرفات در نشست‌های مختلف در بازی پیچیده سیاسی گیر کرد و چندین مورد از خواسته‌های اسرائیلی‌ها را پذیرفت از جمله این خواسته‌ها که او قبول کرد این بود که آرمان آزادسازی فلسطین را از منشور سازمان آزادی‌بخش حذف کند و آنها هم تشکیلاتی را به عنوان تشکیلات خودگردان فلسطینی به او دادند و گفتند این تشکیلات را در اریحا ایجاد کن، این تشکیلات بخش اول حکومتی خواهد بود که بعدا در مذاکرات به شما خواهیم داد منتها به عرفات خودمختاری ندادند؛ اکنون تشکیلات خودگردان یک بخش سیاسی است که در هیچ‌جای دنیا نظیر آن وجود ندارد چرا که اسرائیلی‌ها می‌خواستند تحت عنوان تشکیلات خودگردان یک ترکیب سیاسی را ایجاد کنند که حاکمیت به دست عرفات نباشد و او نتواند به عنوان یک دولت، شبه دولت و یا دولت خودمختار اظهار کرده به سمت استقلال و جدایی حرکت کند.

قرار شد این تشکیلات خودگردان، پارلمانی منتخب مردم داشته باشد و مردم یک نخست وزیر هم انتخاب کنند البته در فاصله‌ای بین ایجاد تشکیلات خودگردان تا انتخابات، تشکیلات خودگردان در حال سرکوب گروه‌های مبارزه فلسطینی بود و به یک باره در این فاصله حماس توسط شیخ احمد یاسین که رهبری روحانی و نابینایی بود ایجاد شد.

البته در این فاصله انتفاضه مسلحانه دوم هم اتفاق افتاد که گفته می‌شود عرفات در آن نقش مهمی داشت؟

بله این مساله هم وجود دارد و آنها آنقدر از مبارزه جدا نشده بودند که کلا هیچ نسبتی با مقاومت نداشته باشند بلکه در یک مسیر مذاکره بودند که در انتهای آن عرفات به اسرائیلی‌ها گفت شما به من وعده دروغ دادید و با وجود اینکه ما همه تعهداتمان را انجام دادیم ولی شما هیچ‌کدام از تعهدات خود را انجام ندادید؛ بالاخره او به عنوان یک رهبر سیاسی شناخته می‌شد و در سازمان ملل هم هنوز که هنوز است یک صندلی متعلق به آن‌هاست، در کشورهای اسلامی و حتی در کشور ما سفارت دارند اما به هر ترتیب اتفاقی که افتاد این بود که این تشکیلات به عنوان یک تشکیلات سازشکار و مخالف مبارزه شناخته می‌شود و در کنارش حماس یک گروه مبارز است.

این گفت‌وگو ادامه دارد...