هالیوود و بازنمایی ایران هراسی در تحلیل واقعه 13 آبان

به گزارش جام‌جم آنلاین- در سه دهه گذشته، سینمای هالیوود فیلم های متعددی با محوریت ایران و مسلمانان ساخته و در سطح وسیعی پخش کرده است. فیلم هایی مثل بدون دخترم هرگز، خانه ای از شن و مه، اسکندر، 300، محاصره، غیرقابل تصور، شمارش معکوس اورشلیم، سیریانا، پرسپولیس و فیلم های بسیار دیگری که هدفشان فقط نمایش چهره خشن و غیرواقعی از ایرانیان و مسلمانان است. اما یکی از موضوعاتی که از سال­های اولیه انقلاب اسلامی در فضای سینمایی و رسانه ای آمریکا، بسیار به آن توجه شده موضوع تسخیر لانه جاسوسی توسط دانشجویان پیرو خط امام است که در مستندهایی مانند ایران، خطرناک ترین ملت و سفر انقلابی به ایران، این موضوع مطرح شده و آخرین فیلمی که به این موضوع پرداخته فیلم آرگو است که برنده جایزه اسکار شد.

در سال 2012 فیلمی به نام آرگو به کارگردانی «بن افلک» ساخته شد که فروش بالایی در کشور آمریکا داشت. فیلم مزبور اگرچه به موضوع فرار شش نفر از جاسوسان آمریکا از ایران پرداخته، ولی موضوعات مهم دیگری همچون چگونگی تسخیر سفارت، نوع برخورد دانشجویان و حکومت ایران با گروگان ها، رفتار مردم ایران با بیگانگان، و فرهنگ مردم ایران پرداخته که متاسفانه در همه این موارد، به تحریف واقعیت منجر شده است.

خلاصه داستان این فیلم از این قرار است که هنگام تصرف سفارت آمریکا(لانه جاسوسی) توسط دانشجویان پیرو خط امام، شش نفر از کارکنان سفارت موفق می شوند از در پشت سفارت، به خانه سفیر کانادا در ایران فرار کنند و سپس مأمور ویژه سازمان سیا «تونی مندز»، ماموریت خروج این شش نفر را از تهران بر عهده می گیرد. او با زیرکی خود، طرح راه اندازی شرکت فیلم سازی در هالیوود را به سازمان سیا داده و با همکاری «جان چمبرز» چهره پرداز مشهور هالیوودی و بدون دخالت و میانجیگری دولت و یا هیچ سازمان دیگری شرکت شماره 6 را راه اندازی می کند و پس از انتخاب داستان آرگو برای فیلم خود، که مرتبط با حال و هوای مشرق زمین است از طریق ترکیه وارد ایران شده و بعد از آشنا کردن مأموران سازمان سیا یا همان شهروندان آمریکایی با چگونگی نقشه فرار در قالب گروه تولید فیلم، به آخرین مرحله مأموریت خویش، یعنی خروج از ایران از طریق راه هوایی می رسند. در این بین، سازمان سیا از کاخ ریاست جمهوری، دستور لغو ماموریت را می گیرد زیرا ارتش طرح ورود نیروی دلتا را از مدتی قبل برای خروج گروگان ها از طریق یک برنامه دقیق نظامی از تهران آماده کرده است (داستان طبس)، اما «تونی مندز» با تکیه بر تجربه خود و روحیه میهن پرستی و انسان دوستی خویش، پس از دریافت دستور، دل سرد نشده و در نهایت، با شش نفر آمریکایی با هویت جعلی کانادایی، در فرودگاه مهرآباد با پرواز سوئیس ایر از ایران خارج شده و عازم زوریخ می گردد. در پایان فیلم، که این شش نفر نجات پیدا کرده‌اند، همه مقامات آمریکایی و مردم از این اتفاق خوشحال و خرسندند.

در این فیلم کارگردان تمام تلاش خود را به کار بسته و از تمام فنون سینمایی برای تخریب مردم و حکومت ایران استفاده کرده است اما نتیجه ای که از نقد این فیلم می توان گرفت این است که به سبب ناتوانی آمریکا در آزاد سازی گروگان ها و شکست سختی که در صحرای طبس برای آنان اتفاق افتاد، آنها تلاش کردند با موضوع حاشیه ای فرار شش جاسوس خود از تهران، شکست خود را نزد مردم جهان، به ویژه مردم آمریکا کم رنگ کنند. همچنین با تحلیل این فیلم، مشخص می شود که هالیوود از بیان هر نوع دروغ و تحریفی برای تخریب چهره مردم ایران ابایی نداشته و به هر روشی برای رسیدن به این هدفش متوسل می شود. برای نمونه در این فیلم تلاش شده تا مردم ایران را افرادی خشن، عقب افتاده، غیرمنطقی، خودخواه و بد دهن نشان داده و با استفاده از نمادهای مانند پرچم ایران، شعار لا اله الا الله، تصویر امام خمینی (ره) و آرم سپاه پاسداران در بیشتر لحظات فیلم، ویژگی ها و اوصاف مذکور را به بنیان گذار جمهوری اسلامی و پاسداران این نظام مقدس نسبت دهد اما در حقیقت آنچه در فیلم آرگو مشاهده می شود تحریف فرهنگ مردم و انقلاب اسلامی ایران است.

برگرفته از مقاله رفیع الدین اسماعیلی از فصلنامه علمی-پژوهشی معرفت فرهنگی اجتماعی، چاپ چهارم، سال چهارم، شماره چهارم، پاییز 1392 ص 125-150