کرونا در ایران شدیدتر از آنفلوآنزا / خطر پیک مجدد بیماری در تهران

به گزارش جام جم آنلاین از ایسنا، دکتر کیانوش جهانپور در ارتباط ویدیو کنفرانسی با خبرنگاران درباره آخرین وضعیت بروز بیماری کروناویروس جدید در کشور گفت: به نوعی در روزهای اخیر شاهد یک نزول تدریجی و آرام از بیماری هستیم که امیدواریم با رعایت دقیق بهداشت فردی و اجتماعی و رعایت دقیق موضوع فاصله گذاری اجتماعی تا ۲۳ فروردین و بعد از آن هم با اجرای دقیق فاصله‌گذاری هوشمند، بتوانیم شاهد روند نزولی هرچه بیشتر این بیماری باشیم.

وی افزود: خوشبختانه در کشورمان آمار بهبودیافتگان نیز قابل توجه است. امیدواریم این وضعیت مدیریت شده بیماری را با مشارکت جمعی و مراعات پروتکل‌ها در حوزه بهداشت فردی و اجتماعی و رعایت هرچه بیشتر فاصله گذاری اجتماعی بتوانیم این روند را حفظ کنیم و ظرف هفته های آتی با اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند بتوانیم وارد فاز مهار و مدیریت بیماری شویم.

تفاوتهای کروناویروس جدید در ایران با آنفلوآنزای فصلی

وی درباره تفاوت بیماری کووید ۱۹ با بیماری فصلی آنفلوآنزا، گفت: یافته‌های پیشین خیلی‌ها را در دنیا به این نتیجه رسانده بود که ممکن است آنفلوآنزای تیپ A یا همان آنفلوآنزای H۱N۱ مرگ‌بار تر از کووید ۱۹ باشد و بیماری‌زایی آن شدیدتری داشته باشد، اما کروناویروس سریع الانتشارتر و سریع الانتقال‌تر است. این درحالی است که امروز بر اساس یافته‌های آماری و اطلاعات‌مان از بیماری کووید ۱۹، بعد از ۴۵ روز از شناسایی اولین موارد بیماری در کشور و وقتی اطلاعاتمان را درباره کووید ۱۹ در کشور با اطلاعاتی که در پاییز سال گذشته داشتیم، مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که علاوه بر اینکه کووید ۱۹ نسبت به آنفلوآنزا سریع الانتقال‌تر و سریع‌الانتشارتر است، بیماری‌زایی شدیدتری را در کشور ما داشته و موارد فوت و مرگ و میر ناشی از ابتلا به این ویروس هم در کشور ما به طور کلی بالاتر بوده است. به این معنی که هم تعداد بیشتری مبتلا شده‌اند و هم از جمع مبتلایان تعداد بیشتری نسبت به آنفلوآنزای H۱N۱ فوت کرده‌اند که فاصله بسیار قابل توجه و تفاوت معنادار آماری وجود دارد.

وی ادامه داد: یافته های اطلاعاتی ما حاکی از این است که قطعا و حداقل رفتار کروناویروس جدید در کشور ما هم بیماری زایی شدیدتری نسبت به آنفلوآنزای H۱N۱ داشته و سریع‌الانتقال‌تر و سریع‌الانتشارتر است. البته آمار در برخی کشورهای دیگر هنوز نهایی نشده است. به عنوان مثال در ایالات متحده آخرین آمار مربوط به آنفلوآنزای فصل پاییز و زمستان است که در آمریکا حداقل ۳۱۰ هزار بستری، ۳۲ میلیون مبتلا و ۱۸ هزار مرگ و میر را در ایالات متحده در سال گذشته تا ۲۲ فوریه ۲۰۲۰ داشته است.

وی افزود: قاعدتا با توجه به پیک و رشد سریع موارد ابتلا و مرگ و میر در این کشور باید منتظر ماند تا ببینیم که آیا همین رفتاری که از کرونا ویروس جدید در ایران دیدیم در آنجا هم خواهیم دید و آیا شدت و حدت بیماری‌زایی این بیماری در ایالات متحده هم بیشتر خواهد بود یا خیر. البته در اروپا هم به نظر می آید که اطلاعات فعلی کفایت می‌کند که شدت و حدت بیماری‌زایی این ویروس و موارد مرگ و میر ناشی از آن را بیشتر از آنفلوآنزای فصلی بدانیم.

خطر موج دوم کرونا در تهران با ادامه ترددهای غیرضرور

وی در پاسخ به این سوال مبنی بر احتمال بروز موج دوم بیماری در تهران با توجه به خارج شدن مردم از خانه‌هایشان، گفت: به هر حال ترافیکی که طی دو سه روز اخیر در سطح شهر تهران مشاهده کردیم، ارتباطی به مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا ندارد زیرا تا ۲۳ فروردین هیچ تغییری در مصوبات نداشتیم و هرآنچه که در هشتم فروردین تصویب و ابلاغ شده بود تا ۲۳ فروردین هم ادامه دارد. آنچه شاهد بودیم رفتاری بود که شاید برخی شهروندان اتخاذ کرده بودند و به خیابان‌ها آمده بودند که ما معتقدیم بخش زیادی از آن ربطی به اشتغال و مراجعه به محل‌های کار نداشت. زیرا تغییری در مصوبات اشتغال تا ۲۳ فروردین نداشته‌ایم.

جهانپور افزود: آنچه که بود تغییر رفتار در بخشی از جامعه بود که به هر حال شاید بعد از چند هفته در خانه ماندن این تصور برای برخی ایجاد شده که کرونا هم تابع تقویم رسمی است و احتمالا بعد از تعطیلات رسمی خداحافظی کرده است. اطلاعات اولیه ما حاکی از آن است که تعداد زیادی از این ترددهایی که روزهای اخیر در تهران وجود داشته غیرضرور بوده و ارتباطی با شغل و اشتغال ندارد. تقریبا اطمینان داریم که اگر این روند ادامه یابد ظرف هفت تا ۱۰ روز آینده با پیک مجدد بیماری در شهر تهران مواجه خواهیم بود که این بسیار نگران کننده است. ما با تلاش ارگان‌ها و نهادهای مختلف و با مشارکت خوب مردم وارد فاز مدیریت بیماری شده‌ایم که هنوز بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به آن نرسیدند، اما این فاز شکننده است و به راحتی با یک تغییر رفتار حتی در بخشی از جامعه می توانیم از این فاز خارج شده و مجددا وارد پیک بیماری شویم که این بسیار نگران کننده خواهد بود.

پاسخ به چند ابهام درباره خطر کرونا در بیماران قلبی

جهانپور در پاسخ به سوال دیگری درباره تشدید کرونا در بیمارانی که به بیماری‌های قلبی هم مبتلا بوده‌اند با مصرف داروهایی مانند لوزارتان و والزارتان، گفت: درباره داروهای مهارکننده آنژیوتانسین اعم از کاپتوپریل یا داروهایی مانند لوزارتان، بحث‌هایی از روزهای اول بروز این بیماری مطرح بود. با توجه به اینکه گیرنده اصلی ویروس کرونا در بدن گیرنده‌ای به نام ACE۲ است و به نوعی با مکانیزم عمل این داروها نیز مرتبط است، درباره مصرف این داروها در بیماران قلبی ابهاماتی وجود داشت و مقالاتی که وجود داشت با هم ضد و نقیض بودند. نهایتا تا این لحظه می‌توان گفت که قطع مصرف این داروها اصلا توصیه نمی‌شود و موضوعی تحت عنوان تشدید بیماری کووید۱۹ با مصرف داروهایی مانند کاپتوپریل یا لوزارتان و سایر داروهای اینچنینی نداریم. هیچ مرکزی تا این لحظه دستاوردی در این زمینه مطرح نکرده، بلکه عوارض قطع ناگهانی این داروها می‌تواند برای بیماران به مراتب بیشتر هم باشد. بنابراین این بیماران داروهایشان را با نظر پزشک‌شان با همان دوز سابق ادامه دهند.

چرا استفاده از ماسک برای جمعیت عمومی هم توصیه شد؟

وی تاکید کرد: البته باید توجه کرد که موضوع علوم پزشکی و تجربی مبتنی بر شواهد و مستندات است. هر مستند جدید می‌تواند نظریات قبلی را تغییر دهد. این موضوع در زمره همین مباحث بود. مثال دیگرش درباره بحث ماسک است. شاید برای خیلی‌ها این سوال ایجاد شود که چگونه بود که تا یک ماه یا دو هفته پیش ماسک برای جمعیت عادی توصیه نمی‌شد، نه مرکز مدیریت بیماری‌های آمریکا، نه اروپا و نه سازمان بهداشت جهانی و نه در وزارت بهدات ایران این موضوع توصیه نمی‌شد، اما چرا در حال حاضر استفاده از ماسک برای جمعیت عادی هم توصیه می‌شود؟. کسی که کوچکترین آشنایی با حوزه علوم تجربی داشته باشد، این موضوع را به راحتی درک می‌کند. به هر حال مستندات و شواهدی ارائه شد که به نظر می‌آید که استفاده از ماسک و حتی ماسک‌های خانگی بتواند از انتشار و ورود قطرات تنفسی به ویژه در جایی که فاصله‌گذاری فیزیکی مناسبی وجود ندارد، جلوگیری کند. بنابراین از آنجایی که هر چیزی برای سلامت عمومی استفاده می شود، از این شواهد استفاده شد و عدم توصیه به استفاده از ماسک برای جمعیت عادی کنار رفت و استفاده از ماسک برای مردم عادی را توصیه کردیم. بنابراین این ماهیت علوم تجربی است که بر اساس شواهد موجود صحبت می‌کنیم.

جهانپور در پاسخ به سوالی درباره تحویل پیکر قربانیان کرونایی به خانواده‌هایشان بدون توجه به پروتکل بهداشتی در برخی مناطق، گفت: در همه جا مراکز و آمبولانس‌های مخصوص انتقال جسد، آن را در کاوری که آغشته به محلول رقیق‌شده هیپوکلریت سدیم است، تحویل گرفته و در غسالخانه و آرامستان‌های مجاز دفن می‌کنند. حال ممکن است در برخی آرامستان‌های غیررسمی در برخی مناطق روستایی، اشکالی وجود داشته باشد. به هر حال کارشناس بهداشت محیط بیمارستان باید این موضوع را ثبت کرده و به شبکه بهداشت منطقه‌ای که جسد باید به آنجا منتقل شود، اطلاع دهد تا کارشناس بهداشت محیط هنگام دفن جسد برای رعایت پروتکل بهداشتی حاضر شود. احتمالا اگر در جایی تخلفی رخ داده و اگر همه چیز صادقانه بوده و خانواده متوفی آدرس دقیق داده باشند، این ارتباط برقرار نشده است.

سلامت را به سیاست پیوند نزنیم

جهانپور در پاسخ به سوالی درباره حواشی که روز گذشته درباره اظهاراتش در زمینه انتقاد از آمارها و داده‌های چینی‌ها در باب بیماری‌زایی کرونا، گفت: به هر حال ما طبق رویه همیشگی‌مان در وزارت بهداشت و در حوزه سلامت، تمامی تلاش‌مان در تمام ماه‌های اخیر این بوده که قطار سلامت را به لوکوموتیو سیاست پیوند نزنیم. البته حوزه اجتماعی حوزه‌ای است که ممکن است عده‌ای همواره به دنبال تحلیل‌ها، تفاسیر و تعابیر سیاسی از هر گزاره‌ای حتی گزاره علمی و پزشکی مطرح کنند.

اصول دیپلماسی را رعایت کنیم

وی افزود: ما نمی‌توانیم جلوی تعابیر و تفاسیر دیگران را بگیریم، اما آنچه مشهود است این است که تمامی تلاش‌مان را به کار می‌گیریم که حوزه سلامت برخلاف بسیاری از حوزه‌های دیگر، رنگ و بوی سیاست به خود نگیرد. البته این به معنی آن نیست که سیاست را بلد نیستیم، اما نمی‌خواهیم وارد این حوزه شویم. زیرا قطعا موجب می‌شود که کار ویژه و ماموریت‌مان تحت‌الشعاع قرار گیرد. در عین حال همیشه نباید تهدیدها را نگاه کرد، فرصت ها را هم باید دید. اگر نیمه پر لیوان را نگاه کنیم، این مباحث حداقل سودمندی که داشت، این بود که همه ما به این نتیجه رسیدیم که باید اصول دیپلماسی را رعایت کنیم و به آن احترام بگذاریم. اینکه بسیاری از دوستان بعد از سال‌ها به این نتیجه رسیدند و برای اصول دیپلماسی هم حرمت و اولویت قائل شدند، قابل تقدیر است. ان شاالله عزیزانی هم که به ما چنین توصیه‌ای داشتند، بیش از گذشته این موضوع را رعایت می‌کنند و در کنار دولت، دستگاه دیپلماسی و در راستای سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی خواهند بود، خواهند نوشت و گام برخواهند داشت.

ظلم آمریکا را فراموش نمی کنیم

وی تاکید کرد: ما خیلی روشن اعلام کردیم که ملتی نیستیم که قدردان تلاش ها و زحمات و تلاش‌هایی که در راستای اهداف و خواست ملت‌مان انجام می‌شود، نباشیم و همزمان حافظه تاریخی ملت ما هرگز از ظلم و ستمی که از نواحی دیگر با تحریم‌های یکجانبه به کشورمان تحمیل شده و مردم‌مان را در سخت‌ترین شرایط نگه داشته است، فرموش کنیم. بنابراین همزمان که استقلال خود را حفظ می‌کنیم و برای حرمت و هویت مردم‌مان و نظام جمهوری اسلامی احترام قائل هستیم و ممکن است به رویه برخی کشورها در حوزه سلامت و به لحاظ علمی نقدی داشته باشیم، همزمان هم نمی‌توانیم اقدامات، تلاش ها و پشتیبانی کشورهایی را که در شرایط سخت در کنار ما قرار گرفتند، مانند چین که با فاصله در تمام هفته‌های اخیر بدون تعارف بیشترین پشتیبانی را از کشور ما در همه‌گیری بیماری کووید۱۹ کرده، نبینیم و یا اینکه ظلم و ستم یکجانبه که تحت عنوان تحریم از سوی آمریکا و هم پیمانانش علیه مردم ما با تحریم دارو و تجهیزات پزشکی انجام شده است، از خاطرمان حذف کنیم. استقلال ما حکم می کند که همه این‌ها را باهم ببینیم.

همچنان در خانه بمانید

وی درباره توصیه یکی از اعضای شورای شهر تهران مبنی بر استفاده از ماسک برای همه مردم تهران، گفت: بر اساس شواهد علمی که اخیرا مطرح شده، این است که امروز اعلام می‌کنیم که استفاده از ماسک برای جمعیت عادی می‌تواند به پیشگیری و جلوگیری از انتقال بیماری به جامعه کمک کند. قاعدتا بحث اجباری شدن استفاده از ماسک موضوع دیگری است و ممکن است در برخی مکان‌ها که به ویژه فاصله‌گذاری فیزیکی اعمال نمی‌شود و یا اعمال آن دشوار است و یا مکان‌های پرخطری است، بتوان استفاده ماسک را به صورت اجباری اعمال کرد. البته قاعدتا این موضوع شامل همه مکان‌ها نخواهد شد و استفاده از ماسک برای جمعیت عادی در مکان‌های عادی داوطلبانه خواهد بود. البته می‌توان با ماسک‌های ساده خانگی که روز گذشته هم یکی از شیوه‌های آموزشی آن را منتشر کردیم، در مواقعی که در خانه نیستند و تردد ضروری دارند، استفاده کنند. باید توجه کرد که توصیه در خانه ماندن همچنان وجود دارد.

جهانپور در پاسخ به سوالی درباره درصد فوت شدگان نسبت به مبتلایان کووید۱۹ در کشور و سایر کشورها، گفت: وضعیتی که در کشورهای مختلف وجود دارد، متفاوت است. البته علی‌رغم اینکه نسبت به آمار ایالات متحده اطمینان نداریم و فکر می‌کنیم آمار ایالات متحده آنگونه که باید و شاید قابل اطمینان نیست، اما با همین آمار موجود می‌توان مقایسه‌ای را انجام داد. امروز شاخص موارد فوت ناشی از کرونا نسبت به افراد بهبودیافته و ترخیص شده در جهان ۲۱ درصد است. این شاخص در ایران ۱۴ درصد است. در عین حال در کشور فرانسه این شاخص ۳۳ درصد و در آلمان این شاخص پنج درصد است که بسیار پایین‌تر از میانگین جهانی است. شاخص ما نشان می‌دهد که ما در فاز مدیریت بیماری هستیم و هنوز برای صحبت از مهار و کنترل کووید۱۹ خیلی زود است.

سخنگوی وزارت بهداشت درباره وضعیت سلامت روان کارکنان بهداشتی و درمانی، گفت: پروتکل‌هایی در اداره کل سلامت روان وزارت بهداشت در این زمینه تدوین شده و همکاران ما در دانشگاه ‌های علوم پزشکی موضوع رصد وضعیت سلامت روان همکاران‌مان را در دستور کار دارند. هم از باب ارتقاء وضعیت بهداشت روان برای پیشگیری و در عین حال تشخیص و درمان زودهنگام برای مشکلاتی که ممکن است ایجاد شود، همکاران روانپزشک ما در دانشگاه‌ها موضوع را پیگیری می‌کنند.

ظلم به ایران مقابل دیدگان دنیا

جهانپور تاکید کرد: همانطور که امروز دوستان‌مان در دستگاه دیپلماسی مطرح کردند، در مقابل دیدگان دنیا ظلم بزرگی به مردم ایران به نام تحریم‌های یکجانبه می‌شود که حتی تحریم‌های دارو و تجهیزات پزشکی هم در اوج این همه‌گیری از سوی ایالات متحده به کشور ما تحمیل می‌شود، اما کشورهایی بودند که در تمام این روزها در کنار مردم ما ایستادند. هم از کشورهای همجوار و منطقه ما بودند و در عین حال دولت و ملت چین نیز بیشترین همکاری و همراهی را به ویژه در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی برای ما داشتند. این واقعیتی است که باید گفته شود تا دنیا و سایر کشورها هم این مهم را بدانند که همچنان که در برابر ظلم ابرقدرت‌ها می‌ایستیم، همزمان قدردان دولت‌های دوست خواهیم بود.

وی در پاسخ به سوال دیگری اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی، گفت: از زمانی که فاصله گذاری اجتماعی از هفته اول اسفند در کشور آغاز شد، افرادی با اغراض مختلف سعی می‌کردند که با عنوان کردن موضوعی به نام قرنطینه کامل به نوعی این تدبیر را تحت الشعاع قرار دهند تا جایی که بیماری وارد فاز مدیریت شده قرار گرفت و این طرح اثربخشی خود را نشان داد؛ به طوری که گزارش‌هایی از کشورهای دیگر داریم که قرنطینه اجباری کارایی خود را حتی در مقایسه با یک فاصله‌گذاری اجتماعی معتدل نتوانست اثبات کند و فاصله در کنترل بیماری کووید ۱۹ موثر بیفتد. برخی قصد دارند فاز سوم که به نوعی خلاقیت ایران است را تحت الشعاع قرار دهند. نکته مشهود این است که همانگونه که فاز اول یعنی فاصله گذاری اجتماعی معتدل از طریق اقناع و جلب افکار عمومی موثر واقع شد، فاز دوم که تشدید فاصله گذاری بود، موثر بود و امروز همه دنیا به تاثیر آن و اینکه ایران توانست با همین تدبیر بیماری را مدیریت کند، ان شالله فاز سوم یعنی فاصله گذاری هوشمند هم موثر خواهد بود. تمام تلاش‌مان این است که این فاز را به بهترین نحو پیش بریم و قطعا با جلب مشارکت عمومی و همکاری بین بخشی گام‌های بلندی در زمینه تداوم مدیریت و بعد هم مهار و کنترل بیماری برمی‌داریم.

جهانپور در پاسخ به سوالی درباره مشکلات مردم در زمینه رد و بدل کردن پول حتی در بانک‌ها، گفت: به هر حال پروتکل‌هایی برای رفع خطر از اسکناس‌هایی که تحویل بانک‌ها می‌شود وجود دارد و قاعدتا بانک مرکزی هم ابلاغیه‌های لازم را در این زمینه خواهد داشت و پروتکل‌های لازم هم از سوی وزارت بهداشت ابلاغ می‌شود. از آن جایی که داریم وارد فاز فاصله گذاری اجتماعی هوشمند می‌شویم، نیازمند پروتکل‌هایی خواهیم بود. در سایتی به آدرس Markazsalamat.behdasht.gov.ir پروتکل‌های بهداشتی جدید بارگذاری می‌شود.

وی درباره ضدعفونی کردن شهرها، وسایل حمل و نقل عمومی و تاکسی‌ها، گفت: این اقدام از سوی شهرداری‌ها انجام می‌شود و مورد نظارت هم قرار می‌گیرد، اما باید توجه کرد که تاریخ انقضای ضدعفونی یک ماشین یا واگن مترو و ... با ورود اولین گروه افراد به آن می‌گذرد. نمی‌توان در یک روز بارها و بارها یک ماشین را ضدعفونی کرد و رعایت بهداشت فردی بیشتر مورد توجه است.