چهار عامل رکوردهای مرگبار

این چندمین بار در هفته‌های اخیر است که رکوردهای کرونایی ما جابه‌جا می‌شود و وضعیت‌مان رو به وخامت می‌رود.

دفعات قبل که این حدنصاب‌ها جابه‌جا می‌شد عده‌ای می‌گفتند علت افزایش ابتلاها و حتی روند صعودی مرگ و میرها به رفتار مردم و این که شرایط را جدی نمی‌گیرند، برمی‌گردد.

در‌واقع سعی می‌شد نوک پیکان اتهام به سمت مردم گرفته شود و حتی مرگ و میرها به سهل‌انگاری مردم و این‌که دیر به مرکز درمانی مراجعه می‌کنند، نسبت داده شود ولی واقعیت این است که در اپیدمی‌های پیش‌رونده و حاد، چهار عنصر در بدتر شدن اوضاع نقش دارند؛ اول سیاست‌های مقابله‌ای و کنترل، دوم کسانی که سیاست‌ها را تدوین و اجرا می‌کنند، سوم رفتارهای اجتماعی و چهارم مردم.

پس این‌که فقط مردم را مقصر افزایش آمارها و پیشرفت بیماری بدانیم از نظر علمی غلط است چون اپیدمی‌ها را زمانی می‌توان کنترل و مدیریت کرد که این چهار عنصر به‌درستی کنار هم قرار بگیرند و هماهنگ و همراه با هم پیش بروند.

اطمینان داریم که نه سیاستگذاران و متولیان و نه مردم هیچ‌کدام دوست ندارند شاهد این حجم از مرگ و میر و بیماری باشند.

خدا کند که به این آمارها عادت نکنیم چون در این صورت مهار و کنترل بیماری سخت می‌شود البته خوشبختانه به‌تازگی تغییر اساسی در سیاست مقابله با این اپیدمی در کشورمان ایجاد شده و فردا از آن رونمایی می‌شود.

در رویکرد جدید قرار است به‌جای درمان بیماران در بیمارستان، بر شناسایی بیماران متمرکز شویم و مراقبت از مبتلایان به کرونا را به جای مراکز درمانی در خانه‌ها پیگیری کنیم.

در‌واقع می‌خواهیم به جای منتظر نشستن و مشاهده شدت گرفتن بیماری، کاری کنیم تا مبتلایان دچار شدت بیماری نشوند که برای این منظور لازم است گروه‌های پرخطر یا کسانی که با این گروه‌ها در تماس بوده‌اند را کنترل کنیم البته پس از 9 ماه شیوع کرونا در کشور و آزمون و خطاهای متعدد و بعضا شکست برخی راهکارها و سیاست‌ها شاید نوعی بدبینی در جامعه وجود داشته باشد ولی به نظر می‌رسد رویکرد جدید وزارت بهداشت می‌تواند به نتایج خوبی برسد.

طبق این رویکرد ما فقط با یک درصد جمعیت کشور سر و کار داریم و مشغول مراقبت فعال از این افراد می‌شویم. مراقبت فعال به این معنی است که ما به سراغ افراد می‌رویم به‌جای این که منتظر مراجعه آنها به خودمان باشیم.

همچنین به جای پخش کردن انرژی و وقت‌مان در کل کشور، روی کانون‌های اصلی اپیدمی متمرکز می‌شویم که راهکاری ارزان‌تر و موثرتر است البته احتمالا عده‌ای می‌گویند چرا زودتر از این چنین کاری انجام نشده یا چرا طرح‌هایی مثل تعطیلی تهران هیچ‌گاه جامه‌عمل نپوشیده تا حالا شاهد وضعیت فعلی نباشیم.

در پاسخ باید گفت تا به‌حال رویکردهای ما نتیجه نداشته چون ما تبحر و تجربه لازم برای مقابله با اپیدمی را نداشته‌ایم ولی حالا تجربه‌های ملی و یافته‌های جهانی را در اختیار داریم که ما را هوشیارتر کرده است.

ما اکنون در نقطه‌ای هستیم که چاره‌ای به‌جز استفاده از درس‌های جهانی نداریم. رویکرد جدید وزارت بهداشت نیز که از امروز ابتدا در چند نقطه تهران به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و سپس توسعه می‌یابد البته بی‌شک بی‌عیب و نقص نیست ولی اگر همه مراحل آن خوب و دقیق اجرا شود و مردم نیز همراهی کنند امیدواریم در مدت چهار ماه به مرز کنترل کرونا برسیم.

منظور از کنترل بیماری نیز خاموش شدن آن نیست بلکه رسیدن به وضع مطلوب و متناسب با استانداردهای جهانی و کاهش آمار مرگ و میرها تا دو رقم و حتی یک رقم است.

دکتر حمید سوری - اپیدمیولوژیست / روزنامه جام جم