لزوم تحقق مزایای اقتصادی برجام برای ایران

به گزارش جام جم آنلاین از ایرنا، جوسپ بورل در گفت‌وگو با نشریه تایم افزود: برجام فقط معاهده هسته‌ای نیست بلکه یک توافق اقتصادی نیز به‌شمار می‌رود که ایران در ازای توقف برنامه‌های اتمی‌اش، انتظاراتی را از طرف مقابل طلب دارد.

وی بر همین اساس خواستار حضور آمریکا در مذاکرات با ایران شد و ادعا کرد که برجام تنها راه جلوگیری از تبدیل شدن تهران به یک قدرت اتمی است.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا افزود: بعید می‌دانم راه حل دیگری غیر از این [توافق] وجود داشته باشد.

بورل در عین حال عنوان کرد که احیای برجام آسان نخواهد بود، چون طرف های باقیمانده در این توافق همواره این نگرانی را دارند که رئیس جمهوری آینده آمریکا دوباره زیر توافق نخواهد زد.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه و غیرقانونی کشورش را از برجام خارج کرده و تحریم‌های رفع شده به واسطه این توافق را علیه ملت ایران بازگرداند.

کشورهای اروپایی طرف برجام که تلاششان برای متقاعد کردن ترامپ برای باقی ماندن در برجام شکست خورده بود، ابتدا قانون مسدودساز اتحادیه اروپا را برای جلوگیری از خروج شرکت‌های اروپایی از ایران فعال کردند که کارآیی چندانی نداشت.

آن‌ها سپس اقدام به تأسیس سازوکاری برای انجام تبادلات مالی میان ایران و شرکت‌های اروپایی بدون نیاز به نظام مالی آمریکا ایجاد کردند که در بهمن ماه سال ۱۳۹۷ با تأسیس شرکت «اینستکس» عملی شد، اما چندان با استقبال شرکت های تجاری مواجه نشده است.

تهران نیز تلاش کرد توافق هسته‌ای را به شرط عمل دیگر طرف‌های این توافق به تعهداتشان، حفظ کند اما با گذشت نزدیک به دو سال و ناتوانی طرف‌های اروپایی به تعهدات برجامی، گام‌های کاهش تعهدات خود را در بازه زمانی شصت روزه آغاز کرد.

بر این اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌ سازی، درصد غنی‌ سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.

ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.

«جو بایدن» پیش از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا وعده داده بود که در صورت شکست ترامپ به برجام باز خواهد گشت.

کارشناسان معتقدند، آمریکا مادامی که ایران به اجرای کامل تعهداتش ذیل برجام برنگردد تحریم‌ها را لغو نخواهد کرد.

با این حال محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید: لغو تحریم ها و بازگشت ایران به تعهدات، زمان بر نیست و بایدن می تواند با سه فرمان اجرایی، تحریم ها را لغو کند.

وی تصریح کرد: آمریکا در شرایطی نیست که برای بازگشت به برجام برای ایران شرط بگذارد. آن‌ها امتیاز عضو برجام بودن را از دست داده اند و الان می خواهند این امتیاز را دوباره به دست بیاورند. این کار غیرممکنی نیست و باید تلاش کنند.