کرونا ناهنجاری ها را تشدید کرده است

به گزارش جام جم آنلاین ، دکتر نیره توکلی جامعه شناس و عضو «انجمن جامعه شناسی ایران» در گفت و گو با جام جم آنلاین در رابطه با تاثیرات در خانه ماندن افراد در پی قرنطینه اجباری عنوان کرد: قرنطینه ناشی از کرونا برای کسانی که در خانه می مانند یک نوع احساس امنیت به وجود می آورد. آنهایی که در خانه می مانند به هر حال در برابر بیماری مصون هستند. اما از سویی دیگر در بسیاری از جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ما با مشکلات زیادی مواجه می شویم.

توکلی گفت: یکی از مهم ترین مشکلاتی که جامعه در سال های اخیر با آن مواجه بوده ارتباط در فضای مجازی است. اکنون که ارتباطات حضوری و فیزیکی افراد با یکدیگر محدود شده و این باعث شده که انسان واقعی در جامعه کمتر به چشم بخورد.

این جامعه شناس در ادامه گفت: منظور از انسان واقعی این است که یک فرد با واقعیت های موجود در جامعه و ارزش های موجود در آن زندگی می کند و چنین فردی «انسان واقعی» خوانده می شود. مثلا انسانی که در خیابان راه می رود طوری از لحاظ ظاهری و رفتاری دیده می شود که مورد پسند جامعه است. یعنی او هنجارشکنی نمی کند.

عضو انجمن جامعه شناسی ایران افزود: مفهوم انسان حقیقی معمولا بر اساس هنجارهای اطراف یک فرد تعریف می شود. همواره باید هنجارهایی وجود داشته باشد این درحالی است که ما در این چند سال اخیر مدام به طرف بی هنجاری رفته ایم. بی هنجاری یعنی اینکه ارزش های مشترک و مولفه های اخلاقی و عرفی مدام کمتر شود. این بی هنجاری به دلیل شکاف بین ظاهر و باطن است.

توکلی اذعان داشت: شکاف بین ظاهر و باطن از اینجا به وجود آمد که شکاف بین فضای عمومی و فضای خصوصی بیشتر شد. بسیاری از کارهایی که می شد در فضای عمومی انجام شود و جامعه با عرف و هنجارهای خودش می توانست این مسائل را تنظیم کند تا تعادل در جامعه به وجود بیاید، مدام از بین رفته اند.

وی تاکید کرد: همه چیز به شکلی غیرمنطقی به پشت درهای بسته کشیده شده است. در این موقعیت هیچ هنجار، قانون، اخلاق و شکل جامعه وجود نداشته است تا روابط بین افراد را به درستی تنظیم کند.

توکلی یادآور شد: هر فردی که در ملاعام ظاهر می شود سعی می کند تا حدود زیادی بنا به پسند جامعه رفتار کند و مطابق افکار عمومی باشد. افکار عمومی یک سری مسائل را اخلاقی می داند و یک سری مسائل دیگر را خیر.

این جامعه شناس خاطرنشان کرد: با سیاست هایی که در سال های اخیر وجود داشته مدام شکاف ها بیشتر شده است. حالا در فضای کرونایی که اکنون در سطح جامعه وجود دارد ارتباطات فیزیکی و حضوری      کمتر شده است. با این شرایط آسیب ناشی از شکاف بین فضای عمومی و خصوصی افزایش می یابد.

وی گفت: یعنی آن چیزی که از بین می رود هنجارهای مشترک جمعی و مورد پسند جامعه است. البته دامن زده شدن به فرهنگ ها و اخلاق های خاصی هم رقم خورد، مثلا فردی که صلاحیت عمومی و اجتماعی ندارد با فضای مجازی تبدیل به فردی مقبول در سطح جامعه می شود.

توکلی بیان داشت: کرونا ناهنجاری ها را تشدید کرده است. حالا چاره چیست؟ کسانی که رسانه های بزرگ را در اختیار دارند باید با تزریق امید و ارزش های واقعی و البته نشان دادن افراد واقعی جامعه تا حدودی این ناهنجاری را کنترل کنند.

این جامعه شناس افزود: هر چه افراد در قرنطینه بیشتر نادیده گرفته شوند ناامیدی و بی اعتمادی بیشتری در آنها به وجود می آید و همین شکاف عظیمی را بین افراد رقم می زند. افراد باید دیده شوند و رنج تنهایی آنها منعکس شود. نباید وجود افراد انکار شود و همدردی با آنها لازم است.

توکلی گفت: در این میان همدردی با افرادی که نزدیکان خود را به دلیل بیماری کرونا از دست داده اند بسیار مهم است. به نظر من افراد عادی هم باید در رسانه های مختلف صدایی داشته باشند تا این صدا بیشتر و بهتر شنیده شود. درد این افراد باید منعکس شود تا وفاق بیشتری به وجود بیاید.  محدودیت های فرهنگی و سنتی نیز در موارد زیادی در این شرایط باید از بین برود. این شرایط باعث وفاق بیشتری بین اعضای جامعه می شود.

عضو انجمن جامعه شناسی ایران ادامه داد: الان در محدودیت های کرونایی خانواده هایی که پیش از این هم دچار آسیب های مختلف بودند با تشدید این آسیب ها روبرو می شوند. قطعا فکری به حال بیماران روانی و معتادان نشده است و اکنون کسی به مشاوره دادن به آنها فکر نمی کند. بسیاری از این افراد جو خانواده را به شدت تحت تاثیر قرار داده اند و هیچ فکری به حال آنها در این شرایط محدودکننده کرونایی نشده است.  

وی ادامه داد: اکنون امکان بستری کردن بیماران روانی نیست و قطعا اگر کرونایی وجود نداشت بسیاری از این بیماران باید در مراکز مخصوص بستری می شوند. چنین شرایطی برای معتادان هم وجود دارد. 

توکلی در پایان گفت: در شرایط قرنطینه ای افراد خشن و پرخاشگر نیز بیشتر باعث آزار سایر اعضای خانواده می شوند. باید فکری به حال مشاوره های این افراد کرد. همانقدر که برای پیشگیری از کرونا اطلاع رسانی می شود باید برای مسائلی از این دست هم فکری می کردند و اطلاع رسانی دقیقی انجام می شد.

هیلدا حسینی خواه / جام جم آنلاین