شلخته‌ پوشی «مد» نیست

یک سال پر از عجایب و اضطراب و مرگ‌ومیر و دوری و تنهایی و... را پشت سرگذاشته‌ایم و امیدمان به اولین سال از قرن جدید است که شاید گشایشی شود و این‌همه غم برود. به همه اینها اضافه کنید فاز مثبت‌اندیشی را که خیلی داغ است و نان آدم‌های تیز را حسابی سکه کرده است.

همان‌هایی که این روزها از فضای شبکه‌ های اجتماعی استفاده کرده و برای فروش لباس‌ها و شلوار و شال و...‌ رنگ‌های فصل بهار را معرفی می‌کنند که در آن می‌توان هم قرمز و زرد و آبی دید هم طوسی.

با این شعار که لباس‌هایی با رنگ گرم و شاد بپوشید تا خوبی‌ها و ثروت و... را جذب کنید. این وسط رنگ طوسی هم در نظر گرفته شده حتما برای آنها که سال کهنه و نو برایشان فرقی ندارد و همچنان تصمیم دارند فاز اندوه و بی‌تفاوتی و به‌اصطلاح دپ را حفظ کنند.

این را هم بگوییم که جشنواره مد و لباس هم قرار است روزهای آینده برگزار شود، البته اگر محدودیت‌های کرونایی و اما و اگرهایش اجازه دهد. حالا که بازار مد و لباس گرم است با فاطمه بهرامی، استاد دانشگاه و یکی از داوران جشنواره مد و لباس امسال هم‌صحبت شدم تا کمی درباره چی‌ بپوشم و چی نپوشم‌ها صحبت کنیم آن‌هم در سالی که شرایط اقتصادی خوب نیست و راستش را بخواهید لباس بسیار گران است و دیگر فاز رنگ سال و رنگ فصل گرفتن برای بسیاری از مردم بیشتر شبیه شوخی است تا دغدغه.

تفاوت استایل با مد به بهرامی می‌گویم تا همین یکی دو سال قبل سالی یک‌بار رنگ سال معرفی می‌شد، حالا چه شده که دنیای مد به رنگ فصل رسیده است؟ می‌گوید: زندگی سرعتش بالا رفته و این سرعت به دنیای مد هم رسیده. تا چند دهه قبل رنگ‌ها دو، پنج و حتی ده‌ساله انتخاب می‌شد. اما الان به ماه رسیده. دسترسی مردم به سایت‌ها و صفحات مد و لباس سریع و آسان شده و گردانندگان آنها سود را در تغییر زود به زود سلیقه مردم می‌دانند. به همین دلیل آنها را به سمت تنوع‌طلبی می‌برند. مردم هم برای عقب نماندن از این جریان به دل آن وارد می‌شوند و هستند برخی که مدام دنبال مد روزند.

این استاد دانشگاه درباره تفاوت مد و استایل می‌گوید: مد با سرعت تغییر می‌کند و فرد به سمت آن چیزی می‌رود که معمولا همه از آن استفاده می‌کنند. اما هستند افرادی که خودشان لباس و کفش و کیف و... را انتخاب می‌کنند، جوری که به تفکر و سبک زندگی‌شان نزدیک باشد و در آن پوشش احساس راحتی و سرزندگی و شخصیت کنند. این افراد برای سلیقه خود احترام قائلند و به‌اصطلاح مد شخصی خود را دارند. آنها می‌گردند و لباس و کیف و کفش و... را برای خود انتخاب می‌کنند که قدیمی بودن آنها هم اهمیتی برایشان ندارد. مهم این است که نشان‌دهنده شخصیت واقعی و درونی آنها باشد. برخی در این انتخاب‌ها آن‌قدر خوش‌سلیقه و دقیق‌اند که به آنها صفت خوش استایل را می‌دهند. پیرو مد نیستند اما سبک لباس پوشیدن خود را دارند.

لباس پاره، نکبت می‌آورد!

از بهرامی که در زمینه مد و لباس تحقیقات زیادی کرده درباره شلخته‌ پوشی جوانان می‌پرسم و این‌که چند سالی است باب شده و انگار قرار نیست تمام شود.

می‌گوید: این سبک لباس پوشیدن کاملا وارداتی است و اصلا در فرهنگ ما ایرانی‌ها جایی ندارد. ما ایرانی‌ها هیچ‌وقت اعتقادی به لباس پاره پوشیدن نداشته‌ایم. تا همین چهل پنجاه سال قبل باور غالب مردم این بود که پوشیدن لباس پاره نکبت می‌آورد. الان که بیشتر جوان‌ها دنبال مثبت‌اندیشی و فنگ‌شویی و... هستند، چطور از پوشیدن لباس پاره استقبال می‌کنند؟ لباس پاره مگر نشانه نداری و فقر نیست؟ به نظرم در این زمینه فرهنگ‌سازی نشده و جوانان و اقعا نمی‌دانند که با پوشیدن لباس پاره و شلخته چه بدی‌هایی را به زندگی خود جذب می‌کنند. لباس‌های گشاد و غیرمتعارف را می‌پوشند با این تفکر که می‌خواهیم راحت باشیم. مشکل از آنها نیست، مشکل از ما و رسانه‌ها و مسؤولان و... است که درباره سبک لباس پوشیدن فرهنگ‌سازی نکرده‌ایم و مردم این خلا را با فرهنگ وارداتی لباس پر می‌کنند. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که مردمش برای نپوشیدن لباس پاره آن را به زیباترین شکل ممکن رفو می‌کردند، رفو که الان به بافتی مدرن برای لباس تبدیل شده به زیباترین شکل انجام می‌شد که وصله و پینه لباس را زشت نکند.گلدوزی هم شکلی از رفو بود که لباس پاره یا سوراخ شده را حتی زیباتر می‌کرد، نه تنها در ایران بلکه در همه دنیا.

لباست را خودت شکل بده

بهرامی می‌گوید: ما ایرانی‌ها به مرور زمان و به دلایل گوناگون که الان جای مطرح کردنش نیست، بی‌حوصله شده‌ایم. سال ۲۰۰۰ که رکود اقتصادی در جهان شروع شد و به همه کشورهای اروپایی، آمریکایی و بقیه رسید، آنها که در زمینه لباس و مد خلاقیت داشتند، حرکتی را شروع کردند به نام «لباست را خودت شکل بده». آنها از اینترنت و دیگر وسایل ارتباط جمعی استفاده می‌کردند و به مردم آموزش می‌دادند که لباس‌های قدیمی خود را چگونه تغییر بدهند و لباسی تازه از آن دربیاورند یا لباس‌های پاره و معیوب را به شکل زیبایی تعمیر کنند. الان در کشور ما هم بحران اقتصادی وجود دارد و به قول شما لباس گران است و خیلی‌ها شاید نتوانند لباس نو تهیه کنند. این اتفاق شاید بسیاری از جوانان را اذیت کند و به نظرم الان زمان آن است که پویش «لباست را خودت شکل بده» در کشور ما راه بیفتد. جوانان ما بسیار خلاق و باسلیقه‌اند پس چرا خودشان خیاطی نمی‌کنند؟ چرا ما فکر می‌کنیم حتما باید لباس جدید و به مد روز را آماده بخریم و بپوشیم. این خرید «آماده» هم از آن آسیب‌هایی است که کسی برای آن چاره‌ای نمی‌اندیشد و چون فرهنگ‌سازی درباره آن صورت نمی‌گیرد روز به روز بیشتر می‌شود. تا چند دهه قبل که پارچه کم بود ( نه تنها در ایران بلکه در سراسر دنیا) مردم آن‌قدر یک لباس را می‌پوشیدند که کاملا ساییده می‌شد یا کت‌های چند لایه می‌دوختند که بتوان سال‌های زیادی از آن استفاده کرد. اما در این لباس‌ها هم زیبایی و دوخت زیبا، تمیزی همیشه رعایت می‌شد. الان فرهنگ مصرف آن‌قدر شدید شده که مردم از گرانی پارچه و لباس دادشان درمی‌آید اما حاضر نیستند خلاقیت به خرج دهند و لباس‌های قدیمی خود را زیبا و از آن استفاده کنند.

شیک‌ پوشی با پارچه‌های ایرانی

بهرامی می‌گوید: امسال در جشنواره مد و لباس، پارچه‌های کاشان مدنظر بود، مخمل و شعربافی کاشان شهرت زیادی دارد. لباس‌هایی با این پارچه‌ها تهیه شده بود که بی‌نظیر بودند. به نظرم باید از این رویکرد حمایت شود. با این پارچه‌ها می‌توان لباس‌های زیبایی تهیه کرد که تعدادی از آنها در جشنواره مد و لباس به نمایش درمی‌آید.

به بهرامی می‌گویم اما این پارچه‌ها هم گران هستند و شاید حتی علاقه‌مندان هم نتوانند آن را تهیه کنند که می‌گوید: این هم متاسفانه یکی از آسیب‌های صنعت پوشاک ایران است. این پارچه‌ها چون کار دست هستند، گرانند و جوانان دوست دارند که به‌سرعت پولدار شوند و وقتی می‌بینند استقبال از پارچه‌های سنتی زیاد شده آن را گران می‌فروشند. به نظرم باید همکاری دوسویه شکل بگیرد، تولیدکننده و مصرف‌کننده از هم حمایت کنند و در این شرایط سخت اقتصادی، هوای یکدیگر را داشته باشند.

طاهره آشیانی - روزنامه نگار / روزنامه جام جم