دپوی مرگ‌آور گوگردها

زیر پوست عسلویه، این انواع و اقسام آلودگی‌هاست که جریان دارد، آلودگی‌هایی که یک سرشان به همین پالایشگاه‌های گازی می‌رسد و سر دیگرش به تن بیمار اهالی و حال زار زمین و آسمان این منطقه.

همین است که حالا دادستان عسلویه برای سروسامان دادن به یکی از این مشکلات اولتیماتوم داده و بین تمام مشکلات زیست‌محیطی این بندر این بار انگشت اتهام دستگاه قضا به سمت متولیان انبار روباز گوگرد در عسلویه یعنی مجتمع پارس جنوبی عسلویه چرخیده و محمد خدری به آنها هشدار داده که فقط دوماه فرصت دارند تا یک انبار سرپوشیده برای گوگردهای دپو شده در عسلویه بسازند؛ شاید که برای یکی از مشکلات سرزمین فلرهای گازی چاره‌ای اندیشیده شود.

تشکیل پرونده در سطح ملی

«بعد از بازدید میدانی از انبار روباز گوگرد و با توجه به آلودگی هوا و زمین براثر انباشت غیراصولی گوگرد در این منطقه‌، به متولیان انبار گوگرد دوماه فرصت داده شد تا سازو‌کار ساخت انبار سرپوشیده مکانیزه طبق استانداردهای محیط‌زیست را مهیا کنند و بعد از این فرصت افرادی که کوتاهی کرده‌اند تحت‌تعقیب قضایی قرار خواهند گرفت.» این ماحصل صحبت‌های محمد خدری، دادستان عسلویه با رسانه‌هاست. مردی از دستگاه قضا که حالا وارد میدان شده تا به یکی از گلایه‌های همیشگی مردم عسلویه برای همیشه پایان دهد؛ او از تشکیل پرونده‌ای در سطح ملی برای رسیدگی به این مشکل خبر داده و گفته با توجه به این‌که طبق ارزیابی‌های محیط‌زیست بیشترین آلودگی هوا در عسلویه مربوط به دی‌اکسید گوگرد است، بعد از این فرصت دو ماهه با هیچ‌کس تعارف نخواهد داشت.

گوگرد زباله نیست

حالا چشم امید مردم عسلویه همین حکم قضایی است و آنها امیدوارند حداقل سال دیگر، چشم‌شان به گوگردهای دپوشده در زمین‌های روباز کنار بزرگراه اصلی شهرشان نیفتد. برای این مردم صبور، ماده‌ای که در گروه ششم و دوره سوم از جدول تناوبی عناصر قرار گرفته، با رنگ زردش آشناست. آنها ذرات خشک گوگرد را همیشه دیده‌اند آن هم وقتی که با هر وزش باد از انبارهای روباز به پرواز در می‌آید و در هوا پراکنده می‌شود، یا تابستان‌ها که با شعله‌های آبی رنگ روشنش روی زمین و کنار جاده‌، خودی نشان می‌دهد.

معضلی که به چشم محمد درویش فعال محیط‌زیست کشورمان هم آمده است و او به ما می‌گوید:« من این منطقه را از نزدیک دیده‌ام و متاسفانه وضعیت بسیار نگران کننده‌ای در عسلویه در رابطه با وجود گوگرد حاکم است چراکه ما در کل عسلویه گرانول‌های گوگرد را به وضوح می‌بینیم که همه‌جا پخش شده‌اند، آن هم به دلیل این‌که تپه‌ای که از انباشت و دپوی گوگرد ایجاد شده بدون هیچ محافظی و در اثر وزش باد و حتی حرکت کامیون‌های سنگین، این گوگردها در سطح زمین‌های اطراف پراکنده می‌شوند؛ گوگردهایی که به شدت آلاینده آب و خاک است و حتی سلامت موجودات زنده را هم تهدید می‌کند.»

این فعال محیط‌ زیست در توضیح بیشتر می‌گوید: «در این قضیه، تمام نهادهای بازرسی که باید وضعیت این انبار روباز گوگرد را ‌پیگیری می‌کردند، تمام کسانی که مسؤولیت امنیت و سلامت مردم را در این کشور برعهده دارند از جمله واحد سلامت، ایمنی و محیط زیست «HSE» وزارت نفت که تمهیدی برای مهار این ‌پدیده خطرناک درنظر نگرفته‌اند، همچنین سازمان حفاظت محیط‌زیست که از اهرم‌های نظارتی خود استفاده نکرده است، استانداری و حتی وزارت بهداشت که در برابر این مساله سکوت کرده‌اند، مقصر هستند.»

درویش با ابراز نگرانی از وضعیت دپوی گوگردها در عسلویه می‌گوید‌: «اصولا گوگرد در همه کشورهای دنیا وجود دارد و از آن استفاده هم می‌شود‌، یعنی اگر فرآیند تولید در کشور ما ارتقا پیدا کند ما از این گرانول‌های گوگرد هم می‌توانیم استفاده کنیم ، اما الان برخورد ما با گوگرد درست مثل یک زباله است، درصورتی که گوگرد زباله نیست. با این حال تا زمانی که به این فناوری برسیم، بهترین کار این است که گوگردها در یک مکان سرپوشیده انبار شوند و جلوی پراکنش آن در منطقه گرفته شود. این هدررفت درست همان کاری است که ما با فلرها هم انجام می‌دهیم و این گاز بسیار ارزشمند هم در مشعل‌ها همین طور رها می‌شود ، درصورتی که این پول و ثروت ملی این کشور است که به جای این که مورد استفاده قرار بگیرد آلودگی‌ها را هم زیاد‌تر‌می‌کند.»

ضرورت آگاهی از خطرات گوگرد

آلودگی‌های این ذرات زرد رنگ که با نام سولفور هم شناخته می‌شوند، از نگاه مرتضی نصرتی مهندس ایمنی و بهداشت، عاملی است که می‌تواند سلامت انسان‌ها را به خطر بیندازد، او در همین رابطه به ما می‌گوید : «گوگرد شدیدا مخاط چشم و بینی را می‏آزارد و باعث بوجود آمدن علائمی مثل سرفه، تنگی‌ نفس، دفع خلط ، اشك ریزش و ورم ملتحمه می‌شود.

از نظر پوستی هم برای افرادی که در مجاورت با گوگرد قرار می‌گیرند، در موارد بسیاری التهاب و ضایعات اگزمایی و زخم ثبت شده است و در نتیجه همه افرادی که در معرض گوگرد قرار می‌گیرند باید از خطرات آن آگاه شوند.»

او به یک معضل دیگر هم اشاره می‌کند‌، به آتش گرفتن ذرات گوگرد و می‌گوید : «گوگرد ماده‌ای آتش‌گیر و قابل اشتعال است و عموما افرادی که در حاشیه اتوبان عسلویه در رفت و آمد هستند، مخصوصا در فصل تابستان که رطوبت هوا بسیار کم است و هوا در خشک‌ترین حالت خودش قرار دارد، شعله‌های آبی رنگ حاصل سوختن گوگردها را در حاشیه جاده دیده‌اند. البته پودر خشک شده گوگرد در هوا با غلظت‌های بالا، قابلیت انفجار هم دارد و باید به این موضوع هم توجه شود.»

این اما همه ماجرا نیست و در مواجهه با گوگرد متخصصان بهداشت و درمان گلایه کم ندارند؛ گلایه‌هایی که علاوه بر اختلالات چشمی و تنفسی‌، برونشیت مزمن و اثرات سینوسی ، حتی می‌تواند باعث مرگ سلول‌های مغزی و در نهایت آسیب مغزی در افرادی شود که گوگرد را در حجم بالا استنشاق می‌کنند.

گوگردها بیشترین عامل آلودگی

این هشدارها در حالی است که مدت‌هاست گوگردها در انبارهای روباز در عسلویه نگهداری می‌شوند و باوجود شنیدن وعده‌های کوچک و بزرگ مبنی بر ساخت انبارهای مکانیزه و سوله‌های محصور توسط منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس‌، تا امروز که این امر محقق نشده و همچنان سلامت مردم عسلویه به دلیل همزیستی اجباری‌شان با گوگردها هم در خطر است؛ گوگردهایی که به گفته فرهاد قلی‌نژاد، مدیرکل حفاظت محیط‌ زیست استان بوشهر بیشترین عامل آلودگی‌ها در عسلویه هستند.

قلی‌نژاد با اعلام این خبر می‌گوید‌:« پالایشگاه‌های گازی منشا تولید گوگرد هستند و گوگرد استحصال شده از پالایشگاه‌ها به دلیل برخی مشکلات در حاشیه اتوبان و فضایی موسوم به انبار روباز گوگرد، دپو شده و باعث ایجاد آلودگی هستند.»

مدیر کل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر در ادامه می‌گوید‌: «علاوه بر نگهداری گوگرد در انبارهای روباز، در مسیر بارگیری گوگردها از پالایشگاه تا انبار و در مسیر بارگیری از انبار تا اسکله صادراتی هم ریزش‌های گوگرد به وضوح دیده می‌شود‌.»

او به فعالیت ۸ پالایشگاه گازی و ۱۵ مجتمع پتروشیمی به شکل متمرکز در شهرستان عسلویه هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «اثرات تجمعی این صنایع آلودگی هوا محرز است و نتایج بررسی‌های به عمل آمده هم این موضوع را تایید می‌کند.»

مینا مولایی - ایران / روزنامه جام جم