خانه‌ای روی موج!

آنقدر قدیمی که پیشکسوتان زیادی از رادیو، روزگاری را در این برنامه سپری کرده‌اند اما امروز، هدایت این برنامه پرمخاطب را عوامل جوانی به‌دست گرفته‌اند که با کمک و همراهی باتجربه‌ها، به‌خوبی از پس چنین مسؤولیت بزرگی برآمده‌اند؛ آنقدر که در ساعت‌های صبحگاهی و شروع روز، پیچ رادیوی خیلی از شنوندگان رادیو، روی رادیو ایران و برای شنیدن برنامه خانه و خانواده تنظیم شده‌است. حالا و در یکی از روزهای سرد زمستان، مهمان پشت‌صحنه این برنامه بودیم و از انرژی سرصبح تک‌تک عوامل، به‌خصوص گوینده برنامه، فاطمه آل‌عباس که صدایش، آشنای چندین و چندساله مخاطبان رادیو است، واقعا به‌وجد آمدیم.

جمع قدیمی‌ها جمع است
هنوز ۴۰ دقیقه‌ای تا ساعت ۹ صبح و شروع برنامه مانده‌است اما تهیه‌کننده، گوینده و کارشناس برنامه، سرحال و با دست پر، در استودیو حضور دارند و آماده شروع برنامه خانه و خانواده در اولین روز از هفته هستند. تا رسیدن زمان شروع برنامه، با فاطمه آل‌عباس، گوینده برنامه که آشناترین و قدیمی‌ترین عضو برنامه خانه و خانواده است همکلام می‌شویم:« من سال‌ها در رادیو جوان کار می‌کردم و درست شب یلدای سال ۸۴ بود که وارد رادیو ایران و گروه خانواده این شبکه شدم؛ بعد از آن هم با برنامه خانه و خانواده همکاری‌ام را شروع کردم که شناسنامه‌ای قدیمی و حسی نوستالژیک برای شنوندگانش داشت و همچنان هم دارد.» او از تجربه گویندگی در یک برنامه قدیمی و پرمخاطب می‌گوید:«من در این برنامه با تیم‌های خیلی خوبی کار کردم؛ از تیم‌های پیشکسوت تا همین گروه جوان فعلی که گرچه جوان هستند اما آنقدر خوب و منظم و زیبا کار را پیش می‌برند که بی‌شک از همکاری با آنها لذت می‌برم.» فاطمه آل‌عباس معتقد است یکی از دلایل موفقیت خانه و خانواده بین شنوندگان این است که فرد برای برنامه تصمیم نمی‌گیرد و خروجی آن چیزی که شنونده‌ها آن را روی آنتن زنده می‌شنوند، محصول اتاق فکری گروهی است که حاصلش می‌شود برنامه موفق و دوست‌داشتنی همه این سال‌ها. » گوینده پرطرفدار رادیو، اما علت شکل‌گیری و تداوم چنین برنامه‌ای را در صبح هر روز، نیاز عصر ما به همکلام شدن می‌داند؛ موضوعی که در خانه و خانواده جدی گرفته شده‌است:« ما در عصری زندگی می‌کنیم که به‌دلیل کمبود ساعت‌های گفت‌وگوهایمان، دچار سوءتفاهم می‌شویم اما در برنامه سعی داریم بگوییم ای مردم تا می‌توانید عشقتان را به هم ابراز کنید.»

همراه با شنوندگان
اما یکی دیگر از پیشکسوتان جمع خانه و خانواده‌ای‌ها، مصطفی طالبیان، مسؤول ارتباطات برنامه است. او که بیشتر از ۲۰سال با خانه و خانواده همراه بوده‌است، بعد از یک وقفه دوباره به برنامه برگشته‌است و بعد از گذشت همه این سال‌ها از اصلی‌ترین تفاوت این برنامه با سایر برنامه‌ها می‌گوید:« تفاوت خاص این برنامه این است که با تمام هدفش متمرکز بر اعضای خانواده است و می‌تواند روی روحیات و خلقیات تک به تک افراد خانواده تاثیرگذار باشد.» تجربه این سال‌های آقای طالبیان نشان داده‌است از آنجا که رادیو، سهل‌الوصل‌ترین رسانه در اختیار مردم است، آنها علاقه‌مند به کسب اطلاعات هستند؛ این را تماس‌های تلفنی مردم به برنامه نشان می‌دهد:«گاهی موضوعاتی که از طرف مردم بیان می‌شود آنقدر کاربردی است و از چشم ما دور مانده که طی مدت زمانی کوتاه، به یکی از اصلی‌ترین محورهای برنامه تبدیل می‌شود.» سارا هاشمی، یکی از کارشناسان برنامه و متخصص روان‌شناسی سلامت است. او بیشتر از چهار سال است کارشناس ثابت برنامه است و از تعامل و بازخوردهای مخاطبان برنامه می‌گوید:«شنوندگان ارتباط بسیار خوبی با برنامه دارند و همیشه سؤالات بجایی مطرح می‌کنند؛ سؤالاتی که واقعا جای بررسی و کارشناسی و اختصاص دادن یک برنامه به این موضوعات دارد.» به نظر می‌رسد یکی از اتفاقات خوب برنامه خانه و خانواده این است که کارشناسان برنامه، آن موضوعی را در برنامه مطرح می‌کنند که مبتلا به زیادی دارد و در مشاوره‌های هفتگی‌شان با موارد متعددی درباره آن موضوع خاص برخورد دارند؛ اتفاقی که باعث می‌شود خانه و خانواده روی ریل معضلات روز حرکت کند.»  

شبیه یک خانواده
برنامه خانه و خانواده، شمایل یک خانواده کامل و همه فن حریف را دارد؛ خانواده‌ای که سعی می‌کند از چیزی غافل نماند و همه جنبه‌ها را با هم داشته‌باشد. بخش کارشناسی که بخش اصلی برنامه است و بار رفتار محور خانواده را به دوش می‌کشد. بخش طنز و گزارش‌های میدانی گزارشگر برنامه، خانم محمدی که می‌تواند حال و هوای خانه را در اوج نگه دارد. بخش خبرهای روز و فضای‌مجازی هم آن چیزی است که می‌تواند برنامه را به روز نگه دارد. بخش «با من بخوان» هم در عمل، اعضای برنامه را به کتابخوانی دعوت کرده‌است. این‌طور که رضا بحیرایی، مدیر گروه جامعه رادیو ایران می‌گوید، جمع بخش‌های مختلف برنامه و در نظر گرفتن دغدغه‌های روز، در کنار نظرات همیشگی مردم در طول برنامه، باعث شکل‌گیری خانواده‌ای شده‌است که با همدلی و همیاری همه اعضای تیم، می‌خواهد به سیر پرمخاطب ماندن خودش ادامه‌دهد. اما متین‌السادات فیروزی و زینب برومند، دو تهیه‌کننده جوان اما خوش‌فکر برنامه هستند که به صورت یک‌هفته در میان، هدایت برنامه را به عهده دارند.

در این هفته، خانم فیروزی تهیه‌کننده خوشروی خانه و خانواده حضور دارد و از تجربه فعالیت در قدیمی‌ترین برنامه رادیو ایران می‌گوید:«من هم از نظر سنی و هم از نظر تجربه‌ای، کوچک‌ترین عضو تیم هستم و از سال۹۶ در برنامه حضور دارم اما فکر می‌کنم با همدلی و همکاری همه از جمله آقای بحیرایی و آقای محمدزاده، مدیر شبکه، هم من و هم خانم برومند، توانسته‌ایم تا امروز از پس تنش‌ها و اتفاقات ناگهانی برنامه‌ای زنده آن‌هم با چنین قدمتی، برآمده‌باشیم.» تهیه‌کننده جوان خانه و خانواده معتقد است گروه در تلاش است تا حرف دل جوان‌ها و خانواده‌هایشان را بزند؛ حرف‌هایی که برگرفته از تجربه‌های واقعی خود عوامل برنامه و برخورد کارشناسان برنامه با چنین اتفاقاتی است:« در این راه و با توجه به موضوعات و بخش‌های برنامه، مدیر گروه خانواده، آقای بحیرایی و خانم یساقی که عضو تیم اتاق فکر و مشاوران محتوایی برنامه هستند، خیلی کمک‌مان کردند و در نهایت با همفکری دیگر همکاران، موضوعات پیشنهادی را چکش‌کاری می‌کنیم و آنها را برای یک ماه پیش‌رو انتخاب می‌کنیم. البته سعی می‌کنیم در عین حال که جدول موضوعی یک ماه آینده‌مان مشخص باشد، نگاهی به اتفاقات روز هم داشته‌باشیم. » به قول خودشان جوانند و در عین حال بی‌ادعا؛ از همه کمک می‌گیرند تا برنامه کاربردی و خوبی روی آنتن برود. اما متین فیروزی از ملاک‌هایشان برای انتخاب کارشناسان برنامه می‌گوید:«کارشناسان برنامه همگی از استادان دانشگاه، مدرسان این حوزه، روان‌شناسان و مشاوران مطرح خانواده هستند؛ کارشناسان مذهبی و سلامت هم در برنامه ما را یاری می‌کنند.» این‌طور که معلوم است، حضور کارشناسان، برگ برنده برنامه عصر خانواده است و خیلی از مخاطبان رادیو، روی این کارشناسان حساب ویژه‌ای باز می‌کنند؛ آنقدر که از قدیمی‌ترین روزها، شنوندگان رادیو به جای تماس با مراکز مشاوره امروزی، با برنامه‌های خانوادگی تماس می‌گرفتند و از کارشناسان مشاوره می‌گرفتند. حالا این روند آنقدر ادامه دار شده که همچنان تمرکز برنامه‌های خانوادگی مانند خانه و خانواده، بر مشاوره‌ها و نظرات کارشناس است.

روزهای کرونایی در خانه
ساعت ۹ صبح است و برنامه شروع می‌شود؛ فاطمه آل‌عباس بدون برداشتن ماسک، برنامه را با صدای پر انرژی‌اش شروع می‌کند. در لابه‌لای پخش میان‌برنامه، از او می‌پرسیم گویندگی با ماسک سخت نیست:« اتفاقا یکی از سخت‌ترین کارها این است که در طول برنامه با ماسک صحبت می‌کنم اما با این حال آن را برنمی‌دارم؛ وقتی در طول برنامه از رعایت اصول بهداشتی می‌گوییم، خودمان هم باید به آن پایبند باشیم.» در یک‌سال گذشته و تمام روزهایی که همه مردم جامعه با ویروس کرونا درگیر بوده‌اند، بخش‌هایی به برنامه اضافه شده‌است با این مضامین که چطور از روح و جسم‌مان در این روزها مراقبت کنیم. خانم فیروزی می‌گوید:« مدیریت اضطراب، بررسی روابط خانواده‌ها و تنش‌ها در این ایام، مباحث تغذیه و پزشکی و هر آن چیزی که در این روزهای سخت به دانستن آنها نیاز داشتیم، در برنامه مطرح شد.» اینها موضوعاتی است که باید مطرح شود اما در عین حال، آرامش شنوندگان را هم بر هم نزند؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد در خانه و خانواده عملی شده‌است.