کرونا 12 هزار خانوار تهرانی را فقیر کرد

ولی همین‌هایی را هم که زیر سایه عجله‌ای که بر جلسه حاکم بود، پرسیدیم برای اثبات این که هیچ بعید نیست در همسایگی تک‌تک ما آدم‌هایی سرگرسنه بر بالین بگذارند یا با شکم نیم‌سیر آبروداری کنند، کافی بود.

مدیرکل کمیته‌ امداد استان تهران با این که گفت در این استان 80 هزار و 134خانوار تحت پوشش کمیته‌ امداد هستند و از این تعداد به بیش از 140هزار نفر به‌طور مستمر کمک می‌شود، ولی این را هم گفت که نمی‌تواند با اطمینان بگوید کسی نیازمند و گرسنه نیست.

او آماری داد که موید این حرف بود،‌ این که دهک اول در استان تهران حدود یک میلیون و200هزار نفرند که کمیته‌ امداد فقط 8 تا 9درصدشان را تحت پوشش دارد البته باعث خوشوقتی بود که ابوالفضل پرپنچی بدون خودسانسوری یاد بچگی‌ها کرد و گفت چون بچه جنوب شهر است، فقرا را خوب درک می‌کند و معنی ندارم را حسابی می‌فهمد.

این حرف البته برای مردمی که جیب‌شان خالی است نان نمی‌شود ولی به هر حال شاید تسکینی باشد برای نیازمندانی که از نخوت و تکبر برخی مدیران به ستوه آمده‌اند.

امسال کمیته‌ امداد 43ساله می‌شود. آیا این عمر برای تشکیلاتی که قرار بود وضعیت معیشت محرومان را به طور ضربتی و در کوتاه‌مدت ساماندهی کند، زیاد نیست؟

این سؤال را باید بزرگانی که درکشور برنامه‌ریزی می‌کنند، جواب بدهند. اما به‌طور کلی وقتی ارز گران می‌شود، قیمت خانه بالا می‌رود و کرونا در کشور شایع می‌شود و در نتیجه مشکلات پشت‌سرش ظاهر می‌شود کمیته‌ امداد مقصر هیچ‌کدام از این اتفاقات نیست و ما فقط داریم فقر را تحویل می‌گیریم.

من نمی‌گویم شما عامل فقیرشدن مردم هستید اما به نظر می‌رسد در مبارزه با فقر در یک چرخه فرسایشی قرار گرفته‌اید.

این‌طور نیست. ما تشکیلاتی کاملا تخصصی، علمی و پیگیر داریم، برنامه‌هایمان هم کاملا مشخص است مثل برنامه حل فقر. اما یکدفعه سونامی قیمت مسکن و اجاره‌ بها پیش می‌آید و کلی آدم در خیابان‌ها بی‌خانمان می‌شوند. بنابراین کمیته‌امداد به‌عنوان بال عاطفی نظام به این موضوعات رسیدگی می‌کند. اگر نهادهایی مثل امداد و بهزیستی حمایت نکنند افراد بی‌خانمان و مشکل‌دار باید از کجا حمایت بگیرند.
ما سال پیش در استان تهران30هزار وام قرض‌الحسنه به متقاضیان دادیم که اگر کمک‌های جزئی ما نبود عده‌ای واقعا به مشکل برمی‌خوردند.

شما گفتید تشکیلاتی هستید که فقر را تحویل می‌گیرید. سال 99 در استان تهران چند فقیر تحویل گرفتید؟

شاید تعداد متقاضیان بیشتر از این باشد ولی چیزی که ما توان داشتیم تحت پوشش گرفتن حدود 12هزار خانوار از زمان شروع کرونا تا امروز بود.

کل متقاضیان چقدر بود؟

ما متقاضی پشت نوبت نداریم و احتمالا کسانی که تحت پوشش نرفته‌اند شرایط لازم را نداشته‌اند. شرط این است که افراد هیچ ممر درآمدی نداشته‌باشند. برای احراز این شرط هم مددجویان و نیروهای تحصیلکرده و متخصص کمیته‌امداد با دقت عمل می‌کنند.

شما اشاره کردید به خاطر افزایش اجاره‌ بهای مسکن خیلی‌ها را از خیابان‌ها جمع کرده‌اید. در استان‌ تهران این افراد سرگردان چند نفر بودند؟

بله. وقتی اجاره‌ها و ودیعه‌های مسکن بالا رفت، طبیعتا مراجعان ما هم زیاد شدند. افزایش قیمت‌ها باعث شد اثاث بعضی افراد، گوشه کوچه‌ها و خیابان‌ها بیاید. به‌طور میانگین در هر ماه،‌ دو سه مورد این‌چنینی اتفاق می‌افتد که با کمک خیریه‌ها و گروه‌های جهادی به امورشان رسیدگی می‌کنیم.

مسکن، مشکل بزرگ قشر ضعیف است، برای همین ما از 10 تا 20میلیون تومان به آنها کمک می‌کنیم تا سرپناهی برای خود تهیه کنند. البته با کمک دولت و مجلس میانگین مستمری‌های ماهانه مددجویان تا 67درصد افزایش یافته و یک خانواده پنج‌نفره که قبلا نهایتا 600هزار تومان می‌گرفته حالا یک‌میلیون و 100هزار تومان دریافت می‌کند که کمک خوبی است.

البته معتقدیم که ما باید بر توانمندسازی مددجویان کار کنیم چون حال‌شان سال به سال بدتر می‌شود. بنابراین هرخانواده‌ای که به امداد مراجعه می‌کند ما ابتدا به سمت اشتغال سوقش می‌دهیم.

سرعت تولید فقر در استان را چقدر برآورد می‌کنید؟

سرعت تولید فقر تقریبا به اندازه تورم است و هر سال 3 تا 4درصد رشد فقر را می‌توانیم در سیستم‌هایمان مشاهده کنیم. البته درصد فقرا در استان تهران نسبت به بقیه استان‌ها بسیار پایین‌تر است، چون این استان بالاخره استانی صنعتی و خدماتی است و کار در آن پیدا می‌شود.

پس شیب فقر در استان تند و صعودی است چون شیب تورم به این شکل است.

در تهران سرعت فقر با تورم می‌خواند. نیازمندی‌هایی که به علت کرونا ایجاد شده نیز به‌صورت مقطعی این شیب را صعودی کرده. کسانی که در رستوران‌ها کار می‌کردند،‌ پیک‌های موتوری و دستفروشان این روزها نیازهای زیادی دارند.

شما بیکارشده‌های کرونا را هم تحت پوشش می‌گیرید؟

بله، تعدادی را شناسایی کرده‌ایم و بنا به وضعیتی که دارند به آنها سبد کالا یا کمک‌های دوره‌ای می‌دهیم. خلاصه حواس‌مان به آنها هست چون اگر اینها حمایت نشوند به‌زودی جامعه هدف کمیته‌امداد می‌شوند.

شما می‌توانید با اطمینان بگویید که در استان تهران هیچ‌کس سر گرسنه زمین نمی‌گذارد؟

متاسفانه در شهرهای بزرگ فقر پنهان وجود دارد و با قاطعیت نمی‌توان گفت گرسنه‌ای وجود ندارد. استان تهران که خیلی بزرگ است. شما در یک کوچه هم با قاطعیت نمی‌توانید این حرف را بزنید. اما این را با اطمینان می‌گویم کسی نیست که فقرش را به ما ابراز کند و ما بدون کمک رهایش کنیم.

شهر تهران چقدر فقیر دارد؟

براساس دهک‌های اعلام‌شده، دهک اول در استان‌تهران حدود یک‌میلیون و 200هزار نفر است اما ما 35هزار خانوار یعنی حدود چهارمیلیون نفر را تحت پوشش داریم که می‌شود 8 تا 9 درصد.

مبنای خط فقر در کمیته‌امداد چیست؟ آیا یک عدد است؟

نه ما با اعداد کار نداریم چون اگرعددها ملاک باشد نیازمندی‌ها بسیار فراتر از این می‌رود. ما زن سرپرست خانوار بودن،‌ بچه یتیم داشتن، درآمد ثابت نداشتن و فقیر بودن را ملاک ارائه کمک به افراد
قرار داده‌ایم.

بیایید در مورد مستمری‌ها صحبت کنیم. سال 98 یک خانواده یک‌نفره از کمیته‌امداد 198هزار تومان می‌گرفت که این عدد در سال 99 به 350هزار تومان رسید. به نظر شما این مبلغ کافی است؟

البته ارقام سال گذشته برای امسال به طور میانگین 67درصد افزایش یافته، با این حال ما نمی‌گوییم این مبالغ کافی است. ولی کمک‌های ما فقط این مبالغ نیست. ما حمایت بیمه‌ای تحصیلی، اجاره، قبوض، جهیزیه و سبدهای معیشتی را هم داریم.

وقتی یک عدد مرغ حدود 50هزارتومان قیمت دارد، به نظر شما یک پیرزن یا پیرمرد فقیر با 350هزار تومان چه کار می‌تواند بکند، مخصوصا اگر بیمار هم باشد؟

آیا ما این فرد را بیمه نمی‌کنیم و خرج دوا و درمانش را خودش می‌دهد؟

مگر زندگی فقط با بیمه می‌چرخد؟ مگر این افراد آرزو ندارند؟

ما به شکل‌های مختلف به افراد نیازمند کمک می‌کنیم. تصور نکنید فقط یک حقوق می‌دهیم و آنها را رها می‌کنیم.با کمک‌ های مکملی که ارائه می‌دهیم دریافتی ماهانه مددجویان به دو تا سه‌برابر این اعداد می‌رسد.

پس شما مدافع مبالغ مستمری هستید؟

مدافع نیستم و شاید این مبالغ کافی نباشد اما به هر حال بضاعت تصمیم‌گیران همین‌قدر است.

مستمری‌های کمیته‌امداد یک اشکال هم دارد، این که هر چه تعداد افراد خانواده بیشتر می‌شود دریافتی هر فرد کمتر از زمانی می‌شود که اگر تنها بود، دریافت می‌کرد. چرا این‌گونه است؟

چون تعداد که بالا می‌رود به این معناست که این خانواده فرزندانی دارد و این فرزندان تحت حمایت حامیان قرار دارند. اکنون در استان تهران حدود 87هزار حامی داریم که از کودکان خانواده‌های نیازمند حمایت می‌کنند. اما یک پیرزن و پیرمرد تنها یا یک زن خودسرپرست از چنین حمایت‌هایی بی‌بهره‌اند. بچه‌ها تحت‌پوشش محسنین هستند و هرکدام تعدادی حامی دارند حتی تا 10نفر. سرانه اکرام ما در استان تهران 700هزار تومان و سرانه محسنین حدود 400هزار تومان در ماه برای یک خانواده است.

اگر همه این مبالغ را با هم جمع کنیم چیزی حدود دو میلیون تومان در ماه برای یک خانواده پنج‌نفره می‌شود. پس نتیجه می‌گیریم مددجویان کمیته‌امداد همگی زیر خط فقرند.

بله این‌که مشخص است. مددجویان زمانی از زیر خط‌ فقر بیرون می‌آیند که صاحب شغل شوند. اینها دارند کمک‌های حداقلی دریافت می‌کنند تا دچار مشکلات حاد نشوند. البته اکثرا در تهران این افراد شغل هم دارند مثلا خانم‌های زیادی در خانه‌های مردم کار می‌کنند، بعضی از اینها هم توسط اعضای فامیل حمایت می‌شوند. ما خبر نداریم این خانم‌ها چقدر می‌گیرند. پس اینها درآمدهای پنهانی نیز دارند.

اگر شما این آقای پرپنجی فعلی نبودید و به هر دلیل یکی از فقرای شهر بودید، دوست داشتید تحت پوشش کمیته‌امداد باشید؟

اگر هیچ جای دیگری نبود، بله. چه جایی بهتر از کمیته‌امداد. اینجا امن‌ترین جایی است که فرد می‌تواند بیاید.

مریم خباز - جامعه / روزنامه جام جم