نگاهی به سابقه انقلابهای بزرگ نشان میدهد برخی از آنها شاید با شدت و حدت بیشتری از انقلاب اسلامی پا به عرصه گذاشتند اما در روند تاریخ و رشد خود دچار انحراف شدید شدند.
به عنوان نمونه میتوان انقلاب روسیه را مثال زد که در این حرکت اجتماعی شاید ابتدا حضور مردم بسیار پررنگ بود اما بعدها عامه دچار یک دیکتاتوری و رژیم فاشیستی شدند.
در انقلاب سرخ و در دوران لنین و استالین، حرکت از دست مردم خارج و انقلاب توسط یک سیستم اداره میشود و آن سیستم کاملا مردم را تحت سلطه میگیرد. حتی میتوان گفت جنایاتی که در دوران حکومت کمونیستی شوروی علیه مردم صورت میگیرد در دنیا بیسابقه است.
به این علت که این انقلاب اعتقادی و ایدئولوژیکی نبود. یعنی بر مبنای تفکر آزادیخواهانه صورت نگرفت. رهبران این انقلاب هم نتوانستند سردمداری خوبی برای هدایت مردم باشند و خودشان عامل دیکتاتوری شدند اما انقلاب اسلامی براساس اسلام پا گرفت.
براساس مبنای دینی، اسلام همواره بر آزادیخواهی تاکید دارد و عنوان میکند در پذیرش ایمان و عقیده هیچ اکراه و اجباری نیست.
در چنین تفکری انسان باید شناخت داشته باشد و براساس آن راه و مسیر خود را انتخاب کند. این تفکر هیچوقت نمیتواند دیکتاتوری ایجاد کند و خودمحور و خودگرا باشد.
این که حضرت امام، اسلام را به عنوان یک پدیده نو و تفکر حکومتی تلقی کردند به این دلیل بود که اسلام مبنا و زیرساخت یک حکومت است و از سابقه فکری و تمدنی برخوردار است و جمهوریت هم یکی از مبانی این سیستم حکومتی را تشکیل میدهد.
هم اکنون شاهدیم در دنیای غرب یک فاشیسم پنهان در آن نهفته است. نمونه آن آمریکاست. با اینکه احزاب و گروههای زیادی امکان فعالیت دارند اما در 70سال اخیر از برگزاری انتخابات، صرفا دو حزب در این عرصه فعال هستند. یعنی سیستم لیبرال دموکراسی بیشتر یک سیستم حکومتی است و از سابقه تمدنی مثل اسلام برخوردار نیست.
به همین دلیل تفکر حکومتی ما بر مبنای اسلام، یک تفکر نوین است. اینکه رهبری اعلام کردند امام راحل بنیانگذار این تفکر بود به این علت است که امام قبل از آنکه بخواهد فرم حکومت را طراحی کند، ایدئولوژی و تفکر حکومتی آن را پایهگذاری کرد. طبعا چنین شیوه تفکری هیچگاه به دیکتاتوری نخواهد انجامید.
بیژن نوباوه - نماینده تهران / روزنامه جام جم
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد