بیماری «قارچ سیاه» چگونه وارد بدن می‌شود؟

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا و متخصص بیماری‌های عفونی با اشاره به علت بروز عفونت «قارچ سیاه» در کشور گفت: عفونت قارچی به دنبال مصرف کورتون یا دگزامتازون به وجود می‌آید که این روز‌ها این دو دارو به عنوان درمان انتخابی ضدالتهابی برای بیماران مبتلا به کرونا در سراسر جهان استفاده می‌شود.
 
 
همزمان با گسترش بیماری کرونا در جهان، در تعدادی از کشورها، بیماری‌های نادری نیز در حال شیوع هستند. یکی از این بیماری ها، بیماری «قارچ سیاه» می‌باشد که در بعضی از ایالات هندوستان، باعث مرگ تعدادی زیادی از مردم شده است. از آنجا که این بیماری از نوع تهاجمی می‌باشد، باید هرچه سریع‌تر توسط پزشکان تشخیص و درمان شود و در صورتی که دیر این کار انجام شود می‌تواند باعث نقص عضو و یا حتی مرگ افراد شود.
 
در این زمینه، متأسفانه با توجه به اعلام مسئولین، تعداد محدودی ابتلا به این بیماری در کشور مشاهده شده است. در این گزارش ضمن معرفی و روش درمان این بیماری، سعی خواهیم کرد به بررسی دلایل ابتلای بیماران ایرانی به «قارچ سیاه» بپردازیم.
 
 
بیماری «قارچ سیاه» توسط گروهی از کپک‌ها به نام «موکورمیستس» ایجاد می‌شود که در سراسر محیط از جمله در خاک و گیاهان زندگی می‌کنند. «موکورمیستس» در بسیاری از کشورها، از جمله در آمریکا، استرالیا و هند دیده شده است. 
 
با توجه به اعلام متخصصان، این نوع کپک‌ها معمولا از طریق سینوس وارد بدن افراد می‌شوند و در آنجا رسوب می‌کنند و می‌توانند به فضای سر بیمار راه پیدا کنند و هنگامی که سیستم ایمنی بدن افراد نمی‌تواند آن‌ها را تحت کنترل درآورد، آن‌ها به پایه مغز حمله می‌کنند و در آنجا یک مشکل واقعی به وجود می‌آورند که بسیار جدی است. البته بطور کلی، بدن قادر به دفع این آلودگی قارچی هست و تنها کسانی که دارای یک سیستم ایمنی بشدت ضعیف هستند، مثلا بیمارانی که پیوند عضو داشته‌اند یا بیماران سرطانی، احتمالا نمی‌توانند در برابر آن مقاومت کنند.
 
 
علائم بیماری قارچ سیاه

علائم «موکورمیستس» به قسمتی از بدن که قارچ در آن رشد می‌کند، بستگی دارد. از جمله علائم این عفونت قارچی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
 
تب
سرفه
سینه درد
تنگی نفس
تورم در یک سمت صورت
سردرد
گرفتگی سینوس
ضایعات سیاه رنگ روی پل بینی یا درون دهان
شکم درد
حالت تهوع و استفراغ
خونریزی گوارشی
خون در مدفوع
اسهال
 
اگر پوست آلوده شده باشد، بخش تحت تاثیر قرار گرفته می‌تواند تاول زده، قرمز، یا متورم دیده شود. همچنین، ممکن است این بخش سیاه رنگ شده یا گرما یا درد احساس شود. عفونت می‌تواند از طریق خون به بخش‌های دیگر بدن گسترش یابد. این شرایط به نام موکورمایکوزیس منتشر شناخته می‌شود. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، قارچ می‌تواند اندام‌هایی مانند طحال و قلب را تحت تاثیر قرار دهد. در موارد شدید، فرد ممکن است تغییراتی در وضعیت روانی خود را تجربه کرده یا وارد کما شود. این شرایط حتی می‌تواند مرگبار باشد.
 
این بیماری چقدر خطرناک است؟
از آنجا که این عفونت از نوع تهاجمی می‌باشد، باید هرچه سریع‌تر از بین برود و بافت‌های مرده نیز برداشته شود. به همین دلیل گاه جراحان مجبور می‌شوند بینی، چشم یا حتی فک بیماران را بردارند تا جلوی رسیدن عفونت به مغز را بگیرند.
 
فردی که دچار بیماری قارچ سیاه شده است
بنا بر یافته‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده، نرخ متوسط مرگ و میر توسط این عفونت ۵۴ درصد است. به همین دلیل افرادی که آلوده می‌شوند ممکن است ظرف چند روز جان خود را از دست بدهند. با این وجود این بیماری مسری نیست و هند نیز بطور معمول سالانه با ده‌ها مورد از این بیماری روبروست.
 
 
چرا مبتلایان کرونا در معرض خطر ابتلا به این عفونت قرار دارند؟
ابتلا به کرونا و دیگر شرایط محیطی باعث می‌شود تا در بدن یک پدیده مرموز فعال گردد که به «طوفان سیتوکین» معروف است. در این وضعیت، سیستم ایمنی بدن دچار اختلال می‌شود و در کنار حمله به سلول‌های عفونی، به سلول‌های سالم نیز حمله می‌کند.
 
پزشکان برای کاهش حملات سیستم ایمنی، استروئید تجویز می‌کنند. اما این کار باعث تضعیف قدرت دفاعی بدن و در مقابل افزایش سطح قند می‌گردد و به این ترتیب محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌آید. نکته دیگر اینکه، بیماران دیابتی که قند زیادی در خون دارند، بیشتر در معرض خطر هستند و نرخ ابتلا به دیابت در آن‌ها نیز بالاست. یکی از دلایل شیوع بالای این عفونت در هند این بوده که برخی بیمارستان‌ها و پزشکان بیش از حد لازم استروئید تجویز کرده‌اند و برخی بیماران نیز بدون مشاوره با پزشک، دارو‌های حاوی استروئید را در خانه مصرف کرده‌اند.
 
روش درمان بیماری قارچ سیاه
در صورت تشخیص موکورمایکوزیس، درمان باید بلافاصله با دارو‌های ضد قارچ تجویزی آغاز شود. دارو رشد قارچ را متوقف کرده، آن را نابود می‌کند و عفونت را کنترل می‌کند. دارو‌های زیر ممکن است تجویز شوند:
 
آمفوتریسین B
ایزاوکونازول
پوزاکونازول
 
این دارو‌ها از طریق تزریق درون سیاهرگی وارد بدن شده یا به صورت قرص مصرف می‌شوند. پزشک ممکن است روند درمان را با دوز‌های بالا از طریق تزریق درون سیاهرگی آغاز کند تا زمانی که عفونت کنترل شود که این نوع درمان می‌تواند چند هفته طول بکشد. سپس، روند درمان به استفاده از قرص تغییر یابد. اگر بیماری دارای عوارض جانبی مشکل‌ساز مانند معده درد، سوزش سردل، یا دشواری در تنفسی است، باید به پزشک خود اطلاع دهد. وی ممکن است قادر به تغییر برنامه درمان بیمار باشد.
 
در موارد شدید، پزشک شما ممکن است عمل جراحی برای برداشتن بافت عفونی یا مرده را به منظور پیشگیری از گسترش قارچ توصیه کند. این ممکن است شامل برداشتن بخشی از بینی یا چشم بیمار شود که می‌تواند بر زیبایی فرد تاثیر بگذارد، اما برای درمان عفونتی تهدیدکننده زندگی بسیار مهم است.
 
قارچ سیاه در ایران
طی روز‌های گذشته، خبر‌هایی در مورد دیده شدن این بیماری در بین بیماران کرونایی ایران گزارش شده بود؛ در این زمینه مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا و متخصص بیماری‌های عفونی با اشاره به علت بروز عفونت «قارچ سیاه» در کشور گفت: عفونت قارچی به دنبال مصرف کورتون یا دگزامتازون به وجود می‌آید که این روز‌ها این دو دارو به عنوان درمان انتخابی ضدالتهابی برای بیماران مبتلا به کرونا در سراسر جهان استفاده می‌شود.
 
او درباره عوارض این بیماری افزود: این بیماری، عارضه شایعی نیست و عوارض خاصی ندارد، اما اگر در سطح جامعه عفونت قارچی مهاجم فراگیر شود منجر به مرگ و میر خواهد شد مانند کشور هندوستان که این روز‌ها درگیر واریانت خطرناکی است و موارد ابتلا به بیماری کرونا در آن افزایش شدیدی داشته و از آنجایی که بی‌رویه، بی‌حساب و کتاب کورتون و دگزامتازون تجویز می‌کنند، عفونت قارچی به وجود آمده است.
 
مردانی در پاسخ به این سوال که آیا موارد مبتلا به این عفونت در ایران مشاهده شده است یا خیر؟ تصریح کرد: به صورت رسمی موردی اعلام نشده، اما موارد تکی بوده که بیمار کرونایی بهبود پیدا کرده، ولی به دلیل مصرف کورتون و دگزامتازون به عفونت قارچی یا هوی مایکوزین مبتلا شده است که در بیمارستان لقمان تهران بستری و با درمان مناسب ضدقارچی مرخص شد.
 
این متخصص بیماری‌های عفونی ضمن توصیه‌ای به مردم گفت: اصلا جای نگرانی وجود ندارد، چون این بیماری در ایران فراگیر نیست فقط مردم توجه داشته باشند از مصرف خودسرانه دگزامتازون خودداری کنند و تنها با دستور پزشک آن را مصرف کنند.
 
مردانی طی هشداری به پزشکان بیان کرد: به پزشکان توصیه می‌کنم اگر به بیمار خود مصرف طولانی کورتون یا دگزامتازون تجویز می‌کنند، حتما او را تحت نظر قرار دهند تا به محض مشاهده نشانه‌های ابتلا به عفونت قارچی درمان مناسب ضدقارچی را آغاز کنند.