امروز ۲۳ ذی القعده و روز زیارت مخصوص حضرت علی بن موسی الرضا(ع) است و عشاق امام رئوف از هر کجای عالم خودشان را به سرزمین خراسان رساندهاند. بنا بر روایتی این روز هم روز شهادت حضرت رضا(ع) است و همین مساله سبب شده این روز، به عنوان یکی از ایامی در تاریخ ثبت شده باشد که زیارت حضرت رضا(ع) در آن بسیار سفارش شده است. ایام زیارت مخصوص امام هشتم بهانه خوبی شد تا به روزهایی بپردازیم که در کتب و روایات، اهل بیت(ع) به زیارت معصومین(ع) در آنها سفارش کردهاند. اگر در جوار امام رئوف هستید، این گزارش را بخوانید و کنار پنجره فولاد بر و بچههای جامجم را هم یاد کنید. اگر هم مثل ما امسال را جا ماندهاید، اشکالی ندارد. قبل از اینکه شروع به خواندن متن اصلی کنید، از عمق جان بگویید: السلام علیک یا علی بن موسی الرضا ... .
در فضیلت ذیالقعده
مرحوم شیخ عباس قمی در وقایع الایام و مفاتیح الجنان در فضیلت ماه ذی القعده و به خصوص روز زیارتی امام رضا(ع) مینویسد: بدان که این ماه، اول ماههای حرام است که حق تعالی در قرآن مجید ذکر فرموده و آنها ذی القعده و ذی الحجه، محرم و رجب است که در اسلام معظم و مکرم بودهاند و سید بن طاووس روایتی نقل کرده که ذی القعده محل اجابت دعاست در وقت شدت و در روز یکشنبه این ماه نمازی با فضیلت بسیار از رسولخدا(ص) روایت کرده که مجملش آن است هر که آنرا بجا آورد توبهاش مقبول و گناهش آمرزیده شود و خصماء او در روز قیامت از او راضی شوند و با ایمان بمیرد و دینش گرفته نشود و قبرش گشاده و نورانی گردد و والدینش از او راضی گردند و مغفرت شامل حال والدین او و ذریه او گردد و توسعه رزق پیدا کند و ملک الموت با او در وقت مردن مدارا کند و به آسانی جان او بیرون شود. روایت شده هر که در یکی از ماههای حرام سه روز متوالی که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بگیرد ثواب ۹۰۰ سال عبادت برای او نوشته شود.
سید بن طاووس در اقبال الاعمال، مینویسد: «در بعضی از کتابهای علمای شیعه، دیدم که مستحب است در روز ۲۳ ذی القعده از راه دور و نزدیک امام رضا(ع) را زیارت کرد.»
البته سیدبنطاوس روایت مورد استناد دراینباره را نقل نمیکند. اما طبق کلام ایشان، روز ۲۳ ذیالقعده روز مخصوص زیارتی امامرضا(ع) نام گرفت.
۴ روز مهم در سال
مرحوم مجلسی درباره بهترین روزهای زیارتی امام رضا(ع) مینویسد: «بدان که زیارت ایشان در روزهای مقدس اسلامی، افضل است؛ خصوصا روزهایی که اختصاص به آن حضرت دارد؛ مثل روز ولادت ایشان در ۱۱ ذیالقعده و روز شهادت آن حضرت - آخر ماه صفر یا ۱۷ صفر یا ۲۴ ماه رمضان - و روزی که مردم با ایشان برای خلافت بیعت کردند که روز اول ماه رمضان یا ششم ماه رمضان است.»
قول مشهور در مورد روز شهادت امام رضا(ع)، آخر صفر است. مشهور این است که مردم در روز ششم ماه رمضان با آن حضرت بیعت کردند. از کتاب اقبال مرحوم سید بن طاوس نقل شده که مومنین شایسته است در ششم ماه مبارک رمضان، به خاطر حقوقی که حضرت رضا(ع) بر گردن ما دارد، شش رکعت نماز (هر رکعت یک حمد و ۲۵ مرتبه توحید) بجای آورند. همچنین علامه مجلسی بعد از نقل نماز مخصوص روز ششم ماه رمضان مینویسد: «مناسب است که این نماز در روضه (حرم) مقدس امام رضا(ع) بعد از زیارت ایشان خوانده شود.»
درباره ماه رجب
در روایت مشهوری محمد بن سلیمان دیلمی نقل میکند: «از امام جواد(ع) پرسیدم: «مردی حج واجب و عمره را به جا آورد، به مدینه رفت و قبر پیغمبر(ص) را نیز زیارت کرد، بعد خدمت شما آمد و شما را زیارت کرد، در حالی که عارف به حق شما بود و میدانست که تو حجت خدایی بر خلق او، سپس به کربلا رفت و قبر حسین(ع) را زیارت کرد و نیز قبر موسی بن جعفر(ع) را زیارت کرد و برگشت به سوی سرزمین خود. سال بعد هم شرایط رفتن به حج را دارد، آیا در این سال، حج به جا آورد یا برود به خراسان به زیارت قبر پدر بزرگوارت؟ کدام افضل است؟» حضرت فرمودند: «زیارت پدرم امام رضا(ع) افضل است، البته باید زیارت آن حضرت در ماه رجب باشد؛ سزاوار نیست در این زمان انجام شود، چون حکومت به خاطر آن از ما و شما بدگویی میکند.»
علامه مجلسی طبق این روایت، زیارت امام رضا(ع) در ماه رجب را مستحب مؤکد میداند. جناب میرداماد نیز مینویسد: «زیارت آن حضرت (امام رضا) در روز اول ماه رجب بسیار مورد تأکید و مورد توجه است.» شیخ ابراهیم کفعمی مینویسد: «در ماه رجب، زیارت مشهدالرضا مستحب است.»
زیارت مخصوص در روزهای هفته
علاوه بر روزهای مشخصی که در طول سال برای زیارت اهل بیت(ع) وجود دارد، در روزهاى هفته نیز زیارت هریک از حضرات آلا... سفارش شده و براى هر روز نیز زیارت خاصى وارد شده است:
روز شنبه: زیارت حضرت رسول(ص)
روز یکشنبه: زیارت امیرالمؤمنین(ع)
روز دوشنبه: زیارت امامحسن(ع) و امامحسین(ع)
روز سهشنبه: زیارت امامسجاد(ع) و امامباقر(ع) و امامصادق(ع)
روز چهارشنبه: زیارت امامموسىبنجعفر(ع)، امامرضا(ع) و امامجواد(ع) و امامهادى(ع)
روز پنجشنبه: زیارت امامحسنعسکرى(ع)
روز جمعه: زیارت امامعصر(عج)
توصیه آیتا... بهجت برای زیارت امام رضا(ع)
شما که غریبه نیستید، این قسمت را بیشتر برای این در این صفحه آوردیم که آنهایی که الان در جوار حضرت سلطان هستند، به کار ببندند و از برکت زیارت آنها، ما هم بر سر خوان بابرکت آن کریم بنشینیم.
در موقع ورود اذن دخول بخواهید، اگر حال داشتید به حرم بروید. هنگامی که از حضرت رضا(ع) اذن دخول میطلبید و میگویید: « أأدخل یا حجه ا...: ای حجت خدا، آیا وارد شوم؟ » به قلبتان مراجعه کنید و ببینید آیا تحولی در آن به وجود آمده و تغییر یافته است یا نه؟ اگر تغییر حال در شما بود، حضرت(ع) به شما اجازه داده است. اذن دخول حضرت سید الشهدا(ع) گریه است. اگر اشک آمد، امام حسین(ع) اذن دخول دادهاند و وارد شوید.
اگر حال داشتید به حرم وارد شوید. اگر هیچ تغییری در دل شما به وجود نیامد و دیدید حالتان مساعد نیست، بهتر است به کار مستحب دیگری بپردازید. سه روز روزه بگیرید و غسل کنید و بعد به حرم بروید و دوباره از حضرت اجازه ورود بخواهید.
زیارت امام رضا(ع) از زیارت امام حسین(ع) بالاتر است، چرا که بسیاری از مسلمانان به زیارت امام حسین(ع) میروند. ولی فقط شیعیان اثنی عشری به زیارت حضرت امام رضا(ع) میآیند.
پیمان طالبی - ادبیات و هنر / روزنامه جام جم