سلول‌ های بنیادی چگونه آسیب‌های بافتی را ترمیم می‌کنند؟

به گزارش جام جم آنلاین، در حالی‌که مدت‌هاست که سلول‌ های بنیادی به عنوان سلول‌های تمایز نیافته در نظر گرفته می شوند که قادر به تکثیر و تجدید خود هستند، این سلول‌ها همچنین می‌توانند تعداد زیادی از سلول‌ های تمایزیافته مورد نیاز بافت‌ها را بسازند. همین ویژگی است که سلول‌های بنیادی را حائز اهمیت می‌کند.

ترمیم بافت‌ های آسیب‌ دیده

حسین سلطانی نژاد مدیر فناوری و تجاری سازی ستاد توسعه فناوری سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با بیان این‌که در ابتدا صرفاً سلول های بنیادی جنینی پرتوان تصور می‌شد ادامه داد: سلول‌ های بنیادی جنینی، طیف وسیعی از انواع سلول‌های تمایزیافته را پشتیبانی می‌کند؛ به طور سنتی تصور می شد که سلول‌های بنیادی در بزرگسالان به تمایز و بازسازی خود در بافت‌هایی که در آن‌ها زندگی می‌کنند محدود می‌شوند.

اما توسعه فناوری سلول‌ های بنیادی این ظرفیت را ایجاد کرد که علاوه بر تکثیر و تمایز، در ترمیم آسیب‌ها و همچنین هموستاز یا هدررفت خون بافت آسیب‌دیده، نقشی اساسی ایفا کنند.

پژوهشگر حوزه سلول‌ های بنیادی با بیان این مطلب افزود: علاوه بر سلول‌ های بنیادی جنینی، سلول‌ های مشتق شده از مغز استخوان نه تنها برای جبران هدررفت خون، بلکه در ترمیم عضله‌ها، مغز، کبد، قلب و عروق نیز کارآمد افتاده‌اند. به نظر می رسد که تغییرات سرنوشت سلول از ویژگی های طبیعی سلول های بنیادی است و ممکن است در کاربردهای مختلف حتی تولید خون به کار بیاید.

اندام‌هایی مانند مغز، کبد و عضله‌ها، دریایی سرشار از سلول‌های بنیادی هستند و مدت‌ها تصور می‌شد منحصراً به ترمیم بافتی که در آن قرار دارند فعالیت می‌کنند.

سلطانی نژاد در تکمیل این توضیح، اضافه کرد: سلول‌های بنیادی اما می‌توانند از طریق گردش خون وارد اندام شوند، به سلول‌های بنیادی درون آن اندام کمک کنند یا مستقیماً سلول‌های تمایزیافته بسازند.

تلاش فناورانه برای جداسازی سلول‌ های بنیادی از بافت‌ ها

یکی از چالش‌های مهم در تجاری‌سازی فناوری سلول‌ های بنیادی، روش‌‌های نوآورانه و کارآمد در جداسازی این سلول‌ها از بافت‌ها است.

مدیر فناوری و تجاری‌سازی ستاد توسعه فناوری سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی معاونت علمی، از تلاش‌های فناورانه در کشورمان همراه با توسعه فناوری جهانی گفت و ادامه داد: اکثر پروتکل های جداسازی سلول های بنیادی به دسته بندی سلول فعال شده با فلوسایتومتری است و از مجموعه آنتی‌ بادی‌ ها برای پروتئین های سطح سلول استفاده می‌کنند. اما روش‌ های نوآورانه دیگر به سرعت در حال جایگزین شدن است و جداسازی این سلول‌ها را آسان می‌کند. روش‌ هایی که در کشورمان نیز در حال توسعه است.

سلطانی نژاد با بیان این‌که ‌که ترمیم مداوم فیزیولوژیکی بافت آسیب دیده، یکی از کاربردهای تازه شناخته شده سلول‌ های بنیادی است، ادامه داد: یافته های متعدد اخیر نشان می دهد که مفهوم سلول های بنیادی در حالت تحول است و برای درک مفهوم در حال تکامل آن، به تغییر دید سنتی نسبت به این سلول‌ها نیاز داریم.

به گفته مدیر فناوری و تجاری سازی ستاد توسعه فناوری سلول‌ های بنیادی و پزشکی بازساختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دانش جدیدی که در دنیا به کشف قابلیت‌ های سلول‌های بنیادی می‌انجامد، در کشورمان نیز در حال توسعه است و شرکت‌های دانش‌بنیان فعال، روش‌های نوآورانه جداسازی و استخراج سلول‌ های بنیادی را پیاده می‌کنند.

سلطانی نژاد با اشاره به حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از توسعه طرح‌های استخراج و غنی‌ سازی سلول‌ های بنیادی گفت: در حال حاضر بیش از 50 شرکت دانش‌بنیان در این حوزه مشغول فعالیت هستند که در بخشی از این شرکت‌ ها سرمایه‌ گذاری‌ های بالایی در تحقیق و توسعه صورت داده‌اند تا به کاربردهای تازه‌ای از سلول‌ های تمایز نیافته دست پیدا کنند.

منبع: فارس