وقتی رسانه های غربی آدرس غلط می دهند

نشریه فارین پالیسی در یکی از تازه ترین مطالب خود، به شکاف عمیقی اشاره کرده است که میان  تحلیلگران و ناظران و همچنین خود افغان‌ها در حالی که خطر طالبان شدت می‌گیرد، این سوال را می‌پرسند که نیرو‌های دفاعی افغانستان چه مشکلی داشته اند؟

بر اساس گزارش فارین پالیسی، ایالات متحده و متحدانش میلیارد‌ها دلار برای توسعه، تسلیح و آموزش ارتش، نیروی هوایی، کماندو‌های نیرو‌های ویژه و پلیس افغانستان سرمایه گذاری کرده اند. آمریکا به تنهایی از زمانی که پس از حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ به این کشور حمله کرد، ۸۳ میلیارد دلار برای بخش دفاعی افغانستان هزینه کرده است. ناتو اعلام کرد که امسال بیش از ۷۰ میلیون دلار به نیرو‌های دفاعی افغانستان شامل تجهیزات پزشکی و زره بدنی کمک کرده است.

با این حال، طی روز‌های اخیر، مراکز استان یکی پس از دیگری در افغانستان سقوط کرد. به گفته منابع امنیتی و منطقه ای، برخی از این پایتخت‌ها عملاً توسط نیرو‌های ملی بدون هیچ مقاومتی به نیرو‌های شورشی واگذار شد.زمان زیادی در اختیار رهبری سیاسی و نظامی تحت حمایت آمریکا برای تدوین استراتژی دفاع از کشور وجود داشت. ماموریت‌های رزمی بین المللی در سال ۲۰۱۴ به پایان رسید و پس از آن بسیاری از جنگ‌ها توسط افغان‌ها رهبری شد.

اما همانطور که سرعت تصرفات طالبان نشان می‌دهد، این اتفاق نیفتاد و استراتژی دفاعی مناسبی برای افغانستان تدوین نشده است. کارشناسان به فارین پالیسی می‌گویند: ایراد از آموزش یا تجهیزاتی که به افغانستان ارائه می‌شود، نیست. همچنین این مشکل بومی هم نیست، زیرا افغانستان مدتهاست که مردان جنگجوی خوب تربیت کرده است و نیرو‌های ویژه نیز کار خود را به خوبی انجام می‌دهند. به گفته این کارشناسان، دلایل این شکست عظیم از دولت اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان نشأت می‌گیرد. وزارتخانه‌های دفاع و کشور فاسد هستند. کارشناسان همچنین به بی کفایتی گسترده، فقدان رهبری و منافع شخصی در این کشور اشاره می‌کنند.

مثلاً، منابع می‌گویند که پلیس افغانستان به عنوان یک واحد نظامی که در خط مقدم می‌جنگد، ماههاست از سوی وزارت داخله پولی دریافت نکرده است. منابع دیگر می‌گویند که این امر در مورد وزارت دفاع نیز صادق است. این در حالی است که سیستم‌های پرداخت الکترونیکی به منظور حذف واسطه‌ها نیز ایجاد شده است. در بسیاری از مناطق، سربازان و پلیس غذا، آب، مهمات یا سلاح کافی ندارند. خطوط تأمین به سرقت می‌رود و اسلحه، مهمات و سایر تجهیزات در بازار سیاه فروخته می‌شود و بیشتر آن به شورشیان می‌رسد. بسیاری از سربازان و پلیس که دور از خانه‌های خود مستقر شده اند، موقعیت‌های خود را رها کرده و برای دفاع از خانواده و اموال خود به محل زندگی شان بازگشته اند.

یک مقام ارشد سابق اداره امنیت ملی، سرویس اطلاعاتی افغانستان گفت که میزان فرسودگی سرویس‌های امنیتی این کشور ییعنی تعداد افرادی که این نهادها را ترک می کنند، حدود ۵۰۰۰ نفر در ماه است. این در حالی است که فقط بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ نفر ماهانه استخدام می‌شوند.منابع نزدیک به وی می‌گویند که غنی خود یک مدیر سطح خرد است .مقاماتی در سطح وزیران دفاع و کشور، فرمانداران و فرماندهان پلیس با سرعتی هشدار دهنده تغییر می کردند و برکنار می شدند. برای این سمت‌ها به ندرت از افراد محلی استفاده می‌شود، بنابراین، کسانی که در رأس امور قرار می‌گیرند، هیچ گونه دانشی از مناطق و ریشه‌ای در آن ندارند.

همچنان فارین پالیسی تاکید کرده است که اشرف غنی، رئیس جمهور و نزدیکترین مشاورانش شامل حمدالله محب، مشاور امنیت ملی وی و فضل محمود فضلی، رئیس اداره امور ریاست جمهوری تحت عنوان جمهوری سه نفره شناخته می‌شوند. آن‌ها دوره‌های طولانی را در خارج از کشور گذرانده اند و مانند بسیاری از بوروکرات‌های ارشد، پاسپورت دوم دارند. برخی از اطرافیان رئیس جمهور به هیچ یک از دو زبان رسمی افغانستان یعنی دری و پشتو مسلط نیستند.

نقدی بر گزارش فارین پالیسی

بدون شک کسی در فساد مالی و اداری در دولت افغانستان و همچنان سوء مدیریت اشرف غنی و اطرافیانش کمترین تردیدی ندارد! با این حال سوال اصلی اینجاست که چرا ایالات متحده آمریکا و متحدانش در ناتو طی سالهای اخیر از حضور اشرف غنی در راس معادلات سیاسی و اجرایی کابل حمایت کرده اند؟! چرا اکنون که بی تدبیری، ناتوانی و وابستگی غنی بر همگان محرز شده و وی به حداقلی ترین وظایف خود در راستای ایجاد ثبات و امنیت در کشورش عمل نکرده است، رسانه های غربی به منتقدان وی تبدیل شده اند؟ مگر اشرف غنی تا ماهها قبل، به عنوان نماد و مصداق دموکراسی و آزادی در افغانستان از سوی رسانه های آمریکای و اروپایی مورد توجه قرار نمی گرفت؟!

فراتر از آن، رسانه های غربی در تشریح عوامل ناکارآمدی ساختار امنیتی افغانستان، همه تقصیرها را بر گردن دولت این کشور انداخته اند، بدون آنکه به نقش سرویسهای امنیتی و نظامی آمریکا ، انگلیس و دیگر اعضای ناتو در آموزش و توزیع قدرت نظامی در افغانستان اشاره کنند! واقعیت امر این است که در طول دو دهه اخیر، اساسا مقامات ناتو کمترین عزم و اراده ای برای واگذاری قدرت نظامی و امنیتی افغانستان به مقامات محلی این کشور نداشتند زیرا معتقد بودند کابل باید به "کانون مداخله گرایی غرب" در آسیا تبدیل شود. واشنگتن و متحدانش بارها مانع از تحقق استقلال واقعی نهادهای امنیتی ، سیاسی و نظامی افغانستان شدند. هر گزاره و مولفه ای که افغانستان را به سمت استقلال از ایالات متحده سوق می داد، از سوی مقامات کاخ سفید و ناتو به مثابه یک مانع تلقی گردیده  و از میان برداشته می شد. بنابراین، مقامات غربی نمی توانند به بهانه وجود فساد مالی و اداری در افغانستان و بی تدبیری اشرف غنی، نقش آشکار و پنهان خود را در ایجاد وضعیت آشفته فعلی در این کشور کتمان کنند.

سعید سبحانی/کارشناس روابط بین الملل